Chiến thuật UAV mới của Nga
Rạng sáng 10/6, một làn sóng máy bay không người lái (UAV) cảm tử của Nga bất ngờ xuyên thủng mạng lưới phòng không Ukraine, đánh dấu một trong những đợt tập kích lớn nhất kể từ khi xung đột bùng nổ. Giới chức Kiev xác nhận, đợt tấn công lần này sử dụng 7 tên lửa và 315 UAV, bao gồm cả UAV tấn công mang thuốc nổ những chiếc UAV mồi giá rẻ, được thiết kế để đánh lạc hướng và làm suy yếu hệ thống phòng thủ của Ukraine.
Đây là đòn tấn công thứ ba liên tiếp chỉ trong vòng chưa đầy hai tuần, kể từ khi Kiev phát động chiến dịch quân sự ngày 1/6 nhằm vô hiệu hóa phi đội máy bay ném bom chiến lược của Nga tại bốn căn cứ chủ chốt – từ vùng Bắc Cực đến Siberia. Chiến thuật mới của Moscow dường như đặt cược vào sức mạnh áp đảo của số lượng máy bay không người lái, tấn công dồn dập theo nhiều hướng cùng lúc, buộc hệ thống phòng không Ukraine phải trải rộng lực lượng, căng mình như dây đàn trên khắp các vùng trời.
“Công nghệ sử dụng máy bay không người lái của quân đội Nga đã được cải thiện trong một thời gian dài”, ông Andrey Pronin, chuyên gia nghiên cứu UAV của Ukraine, đồng thời là giám đốc điều hành một trường đào tạo phi công UAV tại Kiev chia sẻ với Al Jazeera.
Lửa và khói xuất hiện ở Kiev sau cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga trong tháng này. Ảnh: Getty
Đến thời điểm này, xung đột Nga-Ukraine đã trở thành bàn đạp cho một cuộc cách mạng máy bay không người lái, làm thay đổi tận gốc cách thế giới hiểu và vận hành loại vũ khí này. Kiev theo đuổi chiến thuật tấn công có mục tiêu rõ ràng: đánh trúng các cơ sở hạ tầng quân sự then chốt của Nga như nhà máy lọc dầu, sân bay quân sự, các nút hậu cần và vận tải. Trong khi đó, một số nhà quan sát cho rằng Moscow đang đi theo hướng ngược lại, tấn công trên diện rộng nhằm tìm ra điểm yếu trong hàng phòng thủ của Ukraine.
“Không nghi ngờ gì nữa, quân đội Nga đang học từng ngày. Sau mỗi đợt xuất kích, họ phân tích lộ trình, đánh giá hiệu quả, xác định vị trí của các đơn vị phòng không cơ động của chúng tôi, rồi điều chỉnh chiến thuật cho lần tiếp theo", ông Pronin nhận định
Do không thể liên tục sử dụng những tên lửa đánh chặn đắt đỏ do Mỹ sản xuất, Ukraine ngày càng phụ thuộc vào các “đơn vị phòng không cơ động”. Đó là những xe tải được vũ trang bằng súng máy hạng nặng, thường do phụ nữ điều khiển và hoạt động ở các vùng ngoại vi thành phố, nơi chúng có thể linh hoạt ứng biến trước những đợt tập kích bất ngờ.
Theo ông Pronin, các UAV cảm tử Shahed do Iran sản xuất, cũng như phiên bản nội địa Geran của Nga có khả năng mang theo tới 90 kg thuốc nổ. Những chiếc máy bay này trước đây thường được triển khai theo từng cặp, nhưng bây giờ Nga điều chúng theo nhóm ba, để gia tăng xác suất xuyên thủng phòng tuyến của đối phương.
Bí quyết của Nga
Ông Nikolay Mitrokhin, nhà nghiên cứu tại Đại học Bremen (Đức), đã chỉ ra ba yếu tố then chốt khiến các đợt tấn công bằng máy bay không người lái gần đây của Nga trở nên đặc biệt nguy hiểm và hiệu quả.
Yếu tố đầu tiên là sự gia tăng đột biến về số lượng UAV mà Moscow tung vào chiến trường. Chiến lược này buộc Ukraine phải mở rộng hệ thống phòng không tới giới hạn, đồng thời tiêu hao lượng lớn đạn dược vốn đã khan hiếm. “Chính vấn đề đạn dược mới là bài toán nan giải nhất. Sau ba đợt tấn công quy mô lớn chỉ trong vòng một tuần, rất có thể kho tên lửa đánh chặn của Ukraine đã cạn kiệt", ông Mitrokhin nhận định.
Thêm vào đó, áp lực hậu cần với Kiev ngày càng gia tăng khi Washington vừa quyết định tái phân bổ 20.000 tên lửa phòng không tiên tiến – vốn được lên kế hoạch viện trợ cho Ukraine, sang hỗ trợ các đồng minh của Mỹ tại Trung Đông. Theo giới quan sát, động thái này không chỉ cho thấy sự chuyển hướng trong chiến lược tấn công của Nga mà còn báo hiệu một mùa hè khó khăn cho quân phòng thủ Ukraine.
Thứ hai, theo ông Mitrokhin, các UAV Geran đã được cải tiến để hoạt động ở độ cao trên 5 km, vượt ngoài tầm với của phần lớn các loại súng phòng không và nhiều hệ thống tên lửa tầm ngắn. Với tầm bay tới 900 km và khả năng điều khiển qua vệ tinh, Geran có thể được dẫn đường bằng thiết bị Starlink bị tuồn lậu hoặc qua thẻ SIM của các nhà mạng Ukraine đã bị hack – điều mà phía tình báo Ukraine đã nhiều lần cảnh báo.
Từ năm 2023, một nhà máy ở Yelabuga, nằm bên bờ sông Volga, đã sản xuất khoảng 170 chiếc UAV Geran mỗi ngày, tạo ra một dòng chảy ổn định phục vụ nhu cầu sử dụng của quân đội Moscow.
Yếu tố thứ ba là chiến thuật sử dụng UAV mồi nhử với số lượng lớn, buộc Ukraine phải tiêu hao đạn dược quý giá cho những mục tiêu không mang tính sát thương.
“Điều Kiev cần lúc này là một lực lượng UAV phản kích có thể nhanh chóng vươn lên độ cao 5-6 km, phát hiện và bắn hạ các Geran trước khi chúng tới đích", ông Mitrokhin phân tích.
Tuy vậy, ở thời điểm hiện tại, lực lượng Ukraine vẫn ưu tiên phát triển và triển khai các dòng UAV tấn công tầm xa như Lytyi (tạm dịch: "Hung dữ”) – những cỗ máy bay không người lái đã nhiều lần xuyên phá hàng phòng thủ của Nga, tập kích vào các căn cứ quân sự, kho xăng dầu, nhà máy luyện kim và cơ sở hậu cần nằm sâu trong lãnh thổ đối phương.
“Hiện tại, Ukraine cần nhanh chóng thay đổi ưu tiên, tập trung sản xuất từ 5.000 đến 10.000 UAV đánh chặn tầm cao mỗi tháng. Nhưng đó là một mục tiêu không hề dễ dàng", chuyên gia này nhận định.
Diệp Thảo/VOV.VN (tổng hợp) Theo Al Jazeera, RT