Nga đã khởi động lại và hoàn chỉnh thiết kế tiêm kích MIG-41. Ảnh: Sohu.
Ngày 4/10/2025, truyền thông Nga đưa tin thiết kế tiêm kích đánh chặn MiG-41 đã hoàn tất, nguyên mẫu đầu tiên dự kiến sẽ sớm cất cánh thử nghiệm. Mẫu chiến đấu cơ mới này được thiết kế để đối phó với tên lửa siêu vượt âm, các máy bay tàng hình như F-35, thậm chí cả mục tiêu trên quỹ đạo thấp – đánh dấu một bước tiến lớn của Nga trong lĩnh vực phòng thủ không gian vũ trụ.
Bối cảnh và quá trình phát triển
MiG-41 là dự án nằm trong chương trình “Hệ thống hàng không đánh chặn tầm xa tương lai”, được xem là người kế nhiệm của MiG-31. Cựu Tư lệnh Không quân Nga, Thượng tướng Vladimir Popov, phát biểu ngày 16/9/2025 với kênh Russia Today, chiếc tiêm kích này đã hoàn tất giai đoạn thiết kế hình dạng và đang tiến tới thử nghiệm nguyên mẫu trong vài năm tới.
Tướng Popov cho biết, dự án này thực chất kế thừa các nghiên cứu từ cuối thập niên 1980 thời Liên Xô, vốn bị đình trệ hàng chục năm, nay được hồi sinh thành sản phẩm thực tế.
Ảnh dựng trên máy tính MIG-41 mở khoang vũ khí trong thân. Ảnh: Sohu.
Từ khi hoàn thiện thiết kế sơ bộ vào cuối năm 2019, trải qua thử nghiệm khí động trong đường hầm gió, kiểm chứng bằng mô hình tỷ lệ nhỏ, rồi bước vào giai đoạn nghiên cứu – chế tạo năm 2021, MiG-41 đang tiến gần đến khâu lắp ráp nguyên mẫu. Giới quan sát dự đoán chuyến bay đầu tiên có thể diễn ra vào giữa thập niên 2020, còn thời điểm biên chế thực tế có thể rơi vào cuối thập niên 2020 hoặc đầu 2030 – tùy vào khả năng kỹ thuật và nguồn vốn của Nga.
Business Insider đưa tin, Tổng giám đốc điều hành MiG Ilya Tarasenko cho biết máy bay đánh chặn thế hệ thứ năm MiG-41 sẽ bước vào giai đoạn thiết kế và dự kiến sẽ thay thế MiG-31 và trở thành thế hệ máy bay đánh chặn mới vào năm 2030.
Hình ảnh mô phỏng MIG-41 bay biên đội 2 chiếc. Ảnh: Sohu.
Đột phá về tốc độ, tầm hoạt động và công nghệ
MiG-41 được mô tả là chiến đấu cơ kết hợp công nghệ thế hệ thứ 5 và 6, có khả năng hoạt động ở tầm cao cận không gian. Máy bay sử dụng hai động cơ mạnh, có thể đạt vận tốc cực đại Mach 4 – 4,3 (khoảng 4.300 km/h), trần bay gần 12.500 m, tầm hoạt động tới 5.000 km.
Với kích thước lớn hơn MiG-31 nhiều – dài 25 m, sải cánh 22 m, trọng lượng cất cánh tối đa khoảng 100 tấn – MiG-41 được thiết kế hướng tới các nhiệm vụ đánh chặn tầm xa và bay cao.
Thiết kế tàng hình giúp giảm dấu vết radar, kèm hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, radar mảng pha công suất lớn, cùng hệ thống phòng thủ laser để vô hiệu hóa tên lửa đối phương. Đáng chú ý, máy bay có thể có hai phiên bản: có người lái và không người lái (dạng UAV hạng nặng).
Hình ảnh mô phỏng MIG-41 hạ cánh trên đường băng. Ảnh: Sohu.
Năng lực tác chiến vượt giới hạn máy bay đánh chặn truyền thống
Nhiệm vụ của MiG-41 vượt xa khuôn khổ tiêm kích đánh chặn thông thường. Ngoài khả năng tiêu diệt máy bay tàng hình F-35, tên lửa siêu vượt âm và máy bay trinh sát tầm cao, nó còn được thiết kế để tấn công các mục tiêu trong quỹ đạo thấp – mang năng lực chống vệ tinh tiềm tàng.
Khả năng này đặc biệt quan trọng trong chiến lược phòng thủ vùng Bắc Cực của Nga – nơi yêu cầu phản ứng nhanh, tầm đánh chặn xa và phạm vi tác chiến theo chiều cao rộng lớn.
MiG-41 được thiết kế khoang vũ khí bên trong thân để đảm bảo khả năng tàng hình. Trang bị chính được cho là “hệ thống tiêu diệt đa nhiệm tầm xa” – cho phép phóng nhiều tên lửa con từ một đạn gốc, tăng xác suất tiêu diệt các mục tiêu siêu cơ động.
Nga có ý đồ sản xuất phiên bản MIG-41 cất hạ cánh trên tàu sân bay. Ảnh: Sohu.
Ngoài ra, MiG-41 còn có khả năng mang tên lửa chống vệ tinh, mở rộng phạm vi hoạt động từ không trung đến không gian gần Trái Đất. Các radar và cảm biến hiện đại giúp nó theo dõi cùng lúc nhiều mục tiêu, điều phối tác chiến trong vùng không gian rộng.
Thách thức kỹ thuật và triển vọng
Tuy đầy tham vọng, dự án MiG-41 vẫn đối mặt với vô số trở ngại. Ví dụ việc bay liên tục ở tốc độ trên Mach 4 gây ra nhiệt lượng khổng lồ, đòi hỏi máy bay được làm bằng vật liệu chịu nhiệt cao, hệ thống làm mát tiên tiến và nguồn điện ổn định.
Bên cạnh đó, việc phát triển radar, cảm biến và động cơ phù hợp cho chiến đấu cơ bay siêu nhanh vẫn là bài toán nan giải. Trong khi đó, kinh tế Nga đang chịu sức ép lớn, khiến việc đảm bảo vốn cho dự án dài hạn trở nên khó khăn.
Thực tế, Nga từng gặp nhiều vấn đề với các chương trình chiến đấu cơ tiên tiến – như Su-57 chậm trễ nhiều năm và mới chỉ biên chế số lượng hạn chế. Vì vậy, dù MiG-41 đã hoàn thành thiết kế, hành trình biến “bản vẽ” thành hiện thực vẫn còn nhiều thách thức.
Tóm lại, chiến đấu cơ MiG-41 là nỗ lực tái khẳng định vị thế của Nga trong cuộc đua không gian – hàng không thế hệ mới, hướng tới năng lực đánh chặn siêu vượt âm và tác chiến ngoài tầng khí quyển. Thành công hay thất bại của dự án này không chỉ ảnh hưởng đến sức mạnh phòng không Nga, mà còn có thể định hình lại cán cân sức mạnh trên bầu trời trong những thập niên tới.
Video về tiến độ dự án chiến đấu cơ MIG-41 của Nga. Nguồn: Baidu.
Mỹ, Anh giễu cợt Nga vẫn “sống trong quá khứ”
Tuy nhiên, Richard Aboulafia, phó chủ tịch phân tích tại công ty tư vấn hàng không vũ trụ Teal Group của Mỹ, tin rằng mặc dù việc Tập đoàn MiG muốn duy trì hoạt động phát triển là điều tốt, nhưng khái niệm chế tạo máy bay đánh chặn thế hệ tiếp theo đã lỗi thời và giống như "sống trong quá khứ". Nếu muốn thực hiện nhiệm vụ đánh chặn, tốt hơn hết là sử dụng tên lửa phòng không.
Justin Bronk, một chuyên gia không chiến tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia (RUSI), một tổ chức tư vấn của Anh, cho biết khái niệm thiết kế MiG-41 hầu như chưa được chứng minh và không thể mong đợi nó sẽ được sản xuất hàng loạt trong tương lai gần.
Hiện nay, MiG-31 của Nga là máy bay đánh chặn nhanh nhất thế giới, có khả năng xua đuổi SR-71 "Blackbird" của Mỹ với tốc độ tối đa vượt quá Mach 3.