Nga triển khai Harmony dưới biển: Mỹ đối phó ra sao?

4 giờ trướcBài gốc

Nga đang triển khai hệ thống phát hiện tàu ngầm quy mô lớn mang tên Harmony, một mạng lưới cảm biến dưới đáy biển hướng tới biến các vùng biển chiến lược trở nên "trong suốt". Theo Washington Post, Nga bí mật mua linh kiện và công nghệ phương Tây qua các bên thứ ba để phục vụ dự án. Mục tiêu là phát hiện, theo dõi và có thể tấn công tàu ngầm Mỹ và NATO khi chúng tiến gần lãnh hải Nga, đe dọa ưu thế tàng hình – trụ cột răn đe của lực lượng SSBN Mỹ.

Harmony: cấu trúc, mục tiêu và khu vực triển khai

Harmony kết hợp các cảm biến âm thanh dưới đáy biển với tàu không người lái và tàu nghiên cứu dân sự. Các nút cảm biến được bố trí quanh những khu vực chiến lược gần Bắc Băng Dương, nơi tàu ngầm hạt nhân Nga hoạt động để duy trì răn đe hạt nhân. Mạng lưới này vừa tạo lớp cảnh giới sớm, vừa ngăn cản lực lượng săn ngầm phương Tây tiếp cận, qua đó bảo vệ tàu mang tên lửa đạn đạo của Nga.

Một chiếc tàu ngầm tên lửa đạn đạo lớp Columbia của Hải quân Mỹ - Ảnh: Wikipedia

Công nghệ, độ phủ và chi phí triển khai

Trong bối cảnh môi trường âm học dưới biển vốn phức tạp (thay đổi nhiệt độ, áp suất, độ mặn khiến sóng âm bẻ cong và phản xạ khó lường), Harmony tận dụng trí tuệ nhân tạo để xử lý các tín hiệu cực nhỏ. AI giúp nhận diện dấu vết chuyển động ở độ sâu lớn nhanh hơn, chính xác hơn.

Các robot dưới biển có thể hoạt động hàng tháng mà không cần người điều khiển, liên tục thu thập và truyền dữ liệu về trung tâm. Theo mô tả, những cảm biến ngày nay nhỏ, nhẹ, sản xuất hàng loạt được, cho phép phủ kín khu vực trọng yếu bằng số lượng lớn thiết bị định vị song âm dưới nước. Khi kết hợp với AI, mạng lưới có thể đánh dấu chuyển động đáng ngờ chỉ sau vài giây.

Chiến thuật: tư duy "vành đai xanh" và A2/AD

Sự xuất hiện của Harmony gợi nhớ giai đoạn thập niên 1980 khi Mỹ đưa nhóm tàu tiến sát bờ biển Liên Xô nhằm gây sức ép với tàu ngầm đối phương. Liên Xô đáp trả bằng chiến lược "vành đai xanh phòng thủ" – gần với khái niệm chống tiếp cận/chống xâm nhập (A2/AD) hiện nay – phân tầng bằng máy bay, tên lửa chống hạm và tàu chiến.

Harmony có thể coi là phiên bản số hóa của tư duy đó: hàng nghìn cảm biến và nền tảng không người lái kết nối, phối hợp trên diện rộng để giám sát liên tục, biến không gian dưới biển khó đoán thành miền quan sát có cấu trúc.

Tác động chiến lược: khi đại dương trở nên "trong suốt"

Nếu khả năng phát hiện sớm được tăng cường, ưu thế tàng hình của tàu ngầm Mỹ – một trụ cột trong bộ ba hạt nhân – có nguy cơ bị bào mòn. Việc lộ vị trí làm giảm tính linh hoạt răn đe và ảnh hưởng đến các kế hoạch tác chiến phụ thuộc vào bí mật di chuyển.

Rủi ro này không chỉ đến từ công nghệ đơn lẻ mà từ quy mô và độ phủ của mạng lưới. Số lượng cảm biến lớn, triển khai đồng bộ theo không gian – thời gian, có thể tạo ưu thế giám sát vượt trội mà không cần đầu tư thiết bị đơn lẻ quá đắt tiền.

Mỹ có thể đối phó ra sao

Trước Harmony, Mỹ và các đồng minh cần điều chỉnh công nghệ lẫn tư duy tác chiến dưới biển. Các hướng đi chính được nêu gồm:

Phát triển mạng lưới cảm biến đối kháng để phát hiện, định vị và vô hiệu hóa các nút của Harmony.
Đẩy mạnh công nghệ chống phát hiện âm thanh, giảm chữ ký tiếng ồn cho tàu ngầm và nền tảng đi kèm.
Tăng cường phương tiện không người lái dưới biển có khả năng hoạt động sâu hơn, xa hơn, kéo dài thời gian bám trụ.
Hợp tác với đồng minh như Anh, Na Uy và Nhật Bản để xây dựng hệ thống theo dõi dưới biển ở quy mô rộng, tạo "mạng lưới phản Harmony" nhằm cảnh giới sớm.

Yếu tố số lượng và triển khai đồng bộ

Trong môi trường dưới biển, công nghệ không phải là yếu tố duy nhất quyết định. Số lượng cảm biến và khả năng triển khai đồng bộ có thể đem lại hiệu quả phòng thủ cao với chi phí thấp. Harmony do đó được nhìn nhận không chỉ như một dự án công nghệ, mà còn là chiến lược dựa trên độ phủ – tương tự cách các hệ thống giá rẻ nhưng phân tán đang cho thấy giá trị phòng thủ trên chiến trường hiện nay.

Tóm lại, Harmony đặt ra bài toán kỹ thuật – chiến thuật mới dưới đáy biển. Cạnh tranh sẽ xoay quanh ai xây dựng được mạng lưới cảm biến rộng, bền bỉ và thông minh hơn, đồng thời bảo toàn được tính bí mật – nền tảng sống còn của lực lượng tàu ngầm chiến lược.

CTVX

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/nga-trien-khai-harmony-duoi-bien-my-doi-pho-ra-sao-401102.html