Nga thông báo đã thử nghiệm thành công tên lửa Burevestnik có thể mang nhiều đầu đạn hạt nhân. (Nguồn: X)
Theo đoạn phim do Điện Kremlin công bố ngày 26/10, Tổng thống Nga Vladimir Putin mặc quân phục đang lắng nghe Tổng tham mưu trưởng Lục quân Nga Valery Gerasimov báo cáo về tên lửa Burevestnik. Đại tướng Valery Gerasimov cho biết, trong cuộc thử nghiệm quan trọng ngày 21/10, tên lửa Burevestnik đã bay liên tục 15 giờ, vượt quãng đường khoảng 14.000 km (8.700 dặm) và "đó chưa phải là giới hạn”.
Tổng thống Putin phát biểu tại cuộc họp rằng: "Đây là một món đồ độc đáo mà không ai trên thế giới có được. Chúng ta cần xác định phương án triển khai và chuẩn bị cơ sở hạ tầng để tích hợp loại vũ khí này vào lực lượng vũ trang".
Vũ khí chiến lược “bất khả chiến bại”
Theo ABC News, Nga tuyên bố tên lửa hành trình 9M730 Burevestnik, còn được Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) gọi là SSC-X-9 Skyfall, có tầm bắn gần như vô hạn và quỹ đạo bay khó dự đoán, khiến nó “bất khả chiến bại” trước các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện nay và trong tương lai.
Báo Independent cho biết thêm, 9M730 Burevestnik là tên lửa hành trình phóng từ mặt đất, bay ở độ cao thấp, có khả năng mang đầu đạn hạt nhân và được trang bị động cơ hạt nhân, là yếu tố tạo nên sự khác biệt so với mọi hệ thống vũ khí hiện có.
Tổng thống Putin lần đầu công bố dự án này vào tháng 3/2018, khẳng định đây là loại tên lửa có “tầm bắn không giới hạn” và có thể “vượt qua mọi lá chắn tên lửa của Mỹ”. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia phương Tây tỏ ra hoài nghi về giá trị chiến lược thực sự của nó, cảnh báo nguy cơ phát tán phóng xạ dọc theo đường bay.
Theo báo cáo của Viện Sáng kiến đe dọa hạt nhân (NTI, Mỹ), Burevestnik được thiết kế để có thể mang một hoặc nhiều đầu đạn hạt nhân, “lượn vòng quanh Trái đất ở độ cao thấp, tránh được radar phòng thủ và tấn công mục tiêu ở vị trí khó dự đoán”. Tổ chức này nhận định, trong điều kiện vận hành, tên lửa có thể bay liên tục trong nhiều ngày trước khi tấn công mục tiêu.
Một báo cáo năm 2020 của Trung tâm Tình báo không gian và hàng không quốc gia thuộc Không quân Mỹ đánh giá, nếu Nga đưa thành công Burevestnik vào sử dụng, điều này sẽ mang lại cho Moscow "vũ khí độc đáo có khả năng tấn công liên lục địa".
Nguyên lý hoạt động
Theo Independent, khác với các động cơ turbine phản lực thông thường bị giới hạn bởi lượng nhiên liệu mang theo, động cơ hạt nhân của Burevestnik cho phép tên lửa bay xa hơn nhiều và duy trì trạng thái “chờ tấn công” trong thời gian dài.
Các phân tích kỹ thuật cho thấy, Burevestnik được phóng bằng động cơ đẩy nhiên liệu rắn, sau đó hút không khí vào lò phản ứng hạt nhân mini. Luồng khí siêu nóng, có thể chứa phóng xạ được đẩy ra phía sau, tạo lực đẩy giúp tên lửa tiếp tục hành trình.
Viện nghiên cứu chiến lược quốc tế (IISS, Anh) dẫn nguồn tạp chí quân sự Nga cho biết, tầm bắn lý thuyết của Burevestnik có thể đạt tới 20.000 km, đủ để phóng từ bất cứ địa điểm nào trên lãnh thổ Nga và đánh trúng mục tiêu ở Mỹ.
Đáng chú ý, tên lửa bay ở độ cao chỉ 50-100 m, thấp hơn nhiều so với tên lửa hành trình thông thường, giúp tăng khả năng tàng hình vượt trội, khó bị radar phòng không phát hiện.
Tuy nhiên, theo một số chuyên gia phương Tây, tốc độ cận âm khiến tên lửa dễ bị phát hiện hơn nếu bay quá lâu. Đáp lại, chuyên gia quân sự Nga Alexei Leonkov lập luận, vai trò của Burevestnik là “kết liễu” các mục tiêu còn sót lại sau khi Nga phóng loạt tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), khi đó, hệ thống phòng không của đối phương đã tê liệt.
“Quân át chủ bài” mới trong răn đe hạt nhân của Nga
Các chuyên gia quân sự nhận định, sự xuất hiện của tên lửa hành trình Burevestnik đang mở ra một chương mới trong chiến lược răn đe hạt nhân toàn cầu của Nga, khi kết hợp đồng thời tính tàng hình, linh hoạt triển khai và sức công phá khổng lồ.
Trao đổi với hãng TASS, chuyên gia Alexander Stepanov thuộc Viện Luật pháp và an ninh quốc gia (RANEPA) cho biết, Burevestnik là một trong những vũ khí đa năng nhất trong kho khí tài hiện đại của Nga, với ưu thế nổi bật là khả năng triển khai linh hoạt. Tên lửa có thể được phóng từ các bệ phóng mặt đất di động hoặc nền tảng cố định trên mặt đất và mặt nước, qua đó cho phép mở rộng phạm vi hoạt động chiến lược.
Theo ông Stepanov, về mặt lý thuyết, các bệ phóng này có thể được triển khai không chỉ trong lãnh thổ Nga mà còn tại các quốc gia đồng minh, trong khuôn khổ các hiệp định phòng thủ chung. Điều này giúp rút ngắn khoảng cách tới mục tiêu tiềm tàng, đồng thời tăng cường năng lực phòng thủ của Nga và các đối tác trước các mối đe dọa từ bên ngoài.
Burevestnik được thiết kế để tấn công các trung tâm chỉ huy và đầu mối điều hành chiến lược kiên cố nằm sâu trong lãnh thổ đối phương, với khả năng gây ra sức hủy diệt khổng lồ. Theo dữ liệu công khai, đầu đạn hạt nhân của tên lửa có thể đạt công suất khoảng 1 megaton, tương đương gấp 50 lần quả bom ném xuống Hiroshima năm 1945.
Trả lời báo Vzglyad, chuyên gia quân sự Alexey Anpilogov cho rằng, sự xuất hiện của Burevestnik sẽ buộc Mỹ phải xem xét lại toàn bộ khung an ninh quốc gia. Chuyên gia này nhận định loại vũ khí này làm thay đổi căn bản cán cân răn đe hạt nhân và có thể khiến Washington phải xây dựng một hệ thống phòng thủ tên lửa toàn diện, kéo theo chi phí quốc phòng tăng đáng kể.
Với những đặc điểm trên, Burevestnik được giới phân tích coi là biểu tượng mới cho năng lực răn đe chiến lược của Nga, đồng thời là lời cảnh báo mạnh mẽ đối với bất kỳ quốc gia nào thách thức thế cân bằng hạt nhân hiện nay.
Hoàng Hà