Ngăn chặn ngôn ngữ 'lệch chuẩn' trong giới trẻ

3 giờ trướcBài gốc

Có con đang học lớp 8, chị Trần Thị Thùy Chinh ở phường Yên Bái không ít lần giật mình khi thấy con và các bạn sử dụng từ ngữ không phù hợp lứa tuổi. Khi được nhắc nhở, con chị chỉ trả lời rằng “ai cũng nói như thế”.

“Tôi nghĩ chính áp lực theo trào lưu và tâm lý muốn hòa nhập khiến các con dần xem ngôn ngữ lệch chuẩn như điều bình thường. Nếu không điều chỉnh kịp thời, các con rất dễ quen miệng và khó phân biệt đâu là cách nói đúng mực” - chị Chinh bày tỏ.

Theo chị Chinh, phụ huynh cần đồng hành với thầy cô để giúp con hiểu giá trị của việc giữ gìn tiếng Việt, không chỉ để học tốt mà còn để hình thành thói quen giao tiếp lịch sự, tôn trọng người đối diện.

Một đoạn tin nhắn của giới trẻ sử dụng các từ ngữ lệch chuẩn, khó hiểu.

Thực tế hiện nay cho thấy, trên mạng xã hội, một bộ phận không nhỏ bạn trẻ đang thường xuyên sử dụng tiếng “lóng”, văng tục, chửi bậy, sáng tạo các từ mới sai chính tả...

Anh Nguyễn Quang Triểu ở xã Trấn Yên chia sẻ: “Tôi thực sự bất ngờ khi nhiều lần nghe con trai và một số bạn cùng lớp sử dụng tiếng “lóng”, những từ ngữ được “biến tấu”, sáng tạo rất khó hiểu như: “đek, thick, đj, zản zị, hok, ảo ma Canada, khum, géc gô...”.

"Có thể là các con mong muốn thể hiện cái tôi hoặc muốn tạo ra sự mới lạ độc đáo, khác biệt nhằm gây sự chú ý, tạo ấn tượng với bạn bè nhưng như thế là quá nguy hiểm. Nếu cứ tiếp diễn như vậy sẽ dẫn đến những lệch lạc trong giao tiếp, ứng xử, làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt".

Anh Nguyễn Quang Triểu chia sẻ.

Hiện nay, với sức lan truyền mạnh của mạng xã hội, những ngôn ngữ “bẩn”, lệch chuẩn trên facebook, youtube, twitter, instagram, tiktok... đang như một thứ “bệnh dịch” lây lan nhanh chóng trong giới trẻ, tác động xấu đến đạo đức và sự phát triển văn hóa của người Việt.

Trong môi trường giáo dục, nhiều giáo viên cho biết, vẫn bắt gặp một số trường hợp học sinh mang thói quen ngôn ngữ trên mạng vào bài vở hoặc giao tiếp trên lớp.

Các hoạt động ngoại khóa giúp học sinh nâng cao ý thức, rèn luyện kỹ năng giao tiếp chuẩn mực.

Cô Phạm Thị Phương Thảo - giáo viên Ngữ văn Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành, phường Văn Phú chia sẻ: “Giới trẻ sử dụng thường xuyên tiếng “lóng” không chỉ đánh mất sự trong sáng của tiếng Việt mà còn ảnh hưởng đến khả năng phát triển tư duy, kỹ năng giao tiếp. Đặc biệt, trong việc trình bày ý tưởng cũng như khi thể hiện văn bản, gây bất lợi trong quá trình học tập và làm việc”.

Nhận định về nguyên nhân của thực trạng này, cô Thảo nói rằng đây là điều khá dễ hiểu trong bối cảnh học sinh tiếp xúc mạng xã hội hằng ngày. Một số em khi viết bài đôi lúc vẫn dùng ký hiệu hay từ lóng do quen tay. Khi được góp ý, các em đều tiếp thu và điều chỉnh rất nhanh. Điều chúng tôi hướng tới là giúp các em nhận biết từng hoàn cảnh giao tiếp để lựa chọn cách diễn đạt phù hợp, từ đó hình thành thói quen sử dụng tiếng Việt một cách đẹp và tự nhiên hơn.

Theo cô Thảo, việc rèn luyện thói quen sử dụng ngôn ngữ đúng sẽ giúp học sinh diễn đạt tốt hơn, có lợi không chỉ cho môn Ngữ văn mà cho tất cả kỹ năng giao tiếp sau này.

Việc sử dụng ngôn ngữ thiếu văn hóa, lệch chuẩn sẽ gây ra những tác động tiêu cực, ảnh hưởng đến đạo đức, văn hóa, cách cư xử của giới trẻ. Do đó, xây dựng môi trường học đường văn minh, thân thiện, nhân ái là mục tiêu các nhà trường đang hướng đến để giáo dục học sinh “chân, thiện, mỹ”.

Cô giáo Hoàng Loan - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du, phường Yên Bái chia sẻ: Bên cạnh việc giáo dục trên lớp, nhà trường còn tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa như “sinh hoạt dưới cờ”, các hoạt động ngoại khóa như “xây dựng tình bạn đẹp - nói không với bạo lực học đường”, khuyến khích hoạt động đọc sách... Qua đó giúp học sinh có môi trường học tập văn hóa, lành mạnh, góp phần hình thành đạo đức, nhân cách tốt đẹp.

Theo cô Loan, việc xây dựng môi trường ngôn ngữ chuẩn mực không chỉ là “siết chặt” mà còn phải tạo điều kiện để học sinh luyện tập cách nói, cách viết đẹp thông qua hoạt động ngoại khóa, sinh hoạt chuyên đề và cả những tấm gương học sinh giao tiếp mẫu mực.

Xây dựng văn hóa đọc trong nhà trường cũng là cách giúp học sinh trau dồi vốn từ và hình thành thói quen sử dụng từ ngữ văn minh trong giao tiếp.

Dưới góc nhìn của học sinh - những người trực tiếp tạo ra xu hướng ngôn ngữ trên mạng, nhiều bạn trẻ cũng ý thức được ảnh hưởng của thói quen này. Em Nguyễn Đỗ Minh Đức - học sinh lớp 12 Anh, Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành, phường Văn Phú chia sẻ: “Chúng em dùng từ "lóng" hoặc viết tắt cho nhanh, cho vui với bạn bè nhưng khi giao tiếp với thầy cô hoặc người lớn tuổi thì phải thay đổi. Em nghĩ việc giới trẻ dùng từ lệch chuẩn chỉ vì bị cuốn theo trào lưu, chứ bản thân cũng biết không phải lúc nào cũng phù hợp”.

"Em cho rằng việc điều chỉnh không khó, chỉ cần tự nhắc mình và quan sát hoàn cảnh giao tiếp. Khi nói - viết chuẩn mực, các bạn trẻ sẽ thấy tự tin và được tôn trọng hơn" - Đức nhấn mạnh.

Để giảm thiểu tình trạng sử dụng ngôn ngữ lệch chuẩn, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình - nhà trường - xã hội. Gia đình là nơi trẻ hình thành những thói quen giao tiếp đầu tiên; nhà trường giúp các em rèn luyện và duy trì chuẩn mực qua môi trường học tập lành mạnh; còn xã hội, đặc biệt là truyền thông và các tổ chức đoàn thể, có vai trò định hướng và lan tỏa những giá trị ngôn ngữ đẹp, hạn chế các nội dung phản cảm trên không gian mạng.

Khi những giải pháp ấy được thực hiện đồng bộ, tiếng Việt sẽ được sử dụng một cách chuẩn mực và tinh tế hơn trong đời sống hằng ngày của giới trẻ.

Vừa qua, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đã xử phạt vi phạm hành chính đối với ca sĩ Trịnh Trần Phương Tuấn (nghệ danh Jack) do lỗi biểu diễn nghệ thuật có sử dụng từ ngữ trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc, gây tác động tiêu cực đến đạo đức và tâm lý xã hội. Hình phạt dành cho Jack bao gồm phạt tiền 55 triệu đồng và đình chỉ hoạt động biểu diễn trong 9 tháng. Câu chuyện này một lần nữa cho thấy sức ảnh hưởng của ngôn ngữ trong đời sống xã hội - từ những sân khấu lớn cho đến từng câu nói, từng bài viết trên mạng xã hội, đặc biệt là của người nổi tiếng có sức ảnh hưởng rộng rãi trong cộng đồng sẽ rất dễ trở thành trào lưu và tác động trực tiếp đến nhận thức của giới trẻ.

Nguyễn Thị Thu Trang

Nguồn Lào Cai : https://baolaocai.vn/ngan-chan-ngon-ngu-lech-chuan-trong-gioi-tre-post888763.html