Theo Thứ trưởng, trong những tháng vừa qua, nhiều địa phương từ miền Bắc, Nam Trung Bộ đến Tây Nguyên đã hứng chịu liên tiếp các đợt thiên tai, bão lũ, trong đó mức độ ở một số nơi là "lịch sử". Những thiên tai này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, của cải mà còn về con người, ảnh hưởng rất lớn đến đời sống kinh tế xã hội của các địa phương bị thiệt hại.
"Chính phủ sẽ làm tất cả những gì có thể"
Bộ Tài chính đã có đánh giá, tổng hợp và báo cáo với Chính phủ về tác động rất mạnh của những thiệt hại này đối với tăng trưởng GRDP của các địa phương và ảnh hưởng đến GDP toàn quốc trong quý IV/2025 cũng như cho cả năm. Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11 sáng 6/12, nội dung này đã được Chính phủ đánh giá, trao đổi, phân tích rất kỹ.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi trả lời tại cuộc họp báo. Ảnh: Đức Minh
Thứ trưởng cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời có các chỉ đạo cụ thể, thông qua một số nghị quyết của Chính phủ, yêu cầu các bộ, ngành trung ương, các địa phương và toàn bộ hệ thống chính trị triển khai các giải pháp khắc phục hậu quả thiên tai bão lũ thời gian vừa qua.
Về ngân sách, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định xuất ngân sách Trung ương trên 6.800 tỷ đồng để hỗ trợ khẩn cấp cho các địa phương bị thiệt hại. Nguồn kinh phí này nhằm đáp ứng yêu cầu khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ trong thời gian vừa qua.
Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo Bộ Tài chính xuất cấp các vật tư dự trữ nhà nước để ứng cứu các tình huống thiệt hại do thiên tai gây ra. Trị giá của các vật tư xuất cấp này vào khoảng 550 tỷ đồng.
Đặc biệt, Bộ Tài chính đã xuất 28.000 tấn gạo từ dự trữ quốc gia cho 18 tỉnh, thành phố trong cả nước. Mục đích là hỗ trợ cho đồng bào và các gia đình khó khăn, đảm bảo "không để cho bất kỳ ai và bất kỳ một gia đình nào có thể thiếu lương thực hoặc thiếu gạo, thiếu đói do thiên tai gây ra", Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nêu rõ.
Với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng, Chính phủ sẽ tiếp tục xem xét và dành dự phòng ngân sách trung ương năm 2025 để cùng các địa phương triển khai tiếp tục các quyết định hỗ trợ trong tháng 12 này.
Tinh thần chung là "Chính phủ sẽ làm tất cả những gì có thể," cùng với hệ thống chính trị, để các địa phương sớm khắc phục hậu quả trước mắt, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi khẳng định. Các hoạt động hỗ trợ cụ thể bao gồm khắc phục nhà cửa bị thiệt hại, xây nhà, sửa chữa nhà cho người dân, khắc phục hạ tầng, và khôi phục sản xuất kinh doanh nhằm ổn định đời sống kinh tế xã hội của các địa phương này.
Nhiều chính sách tài chính hỗ trợ khi xảy ra thiên tai
Bên cạnh đó, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cũng cho hay các chính sách thuế, phí và tài chính khác đã được thiết kế rõ ràng để hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng do thiên tai hoặc thiệt hại bất khả kháng.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi trả lời tại cuộc họp báo. Ảnh: Đức Minh
Chẳng hạn, Luật Quản lý thuế quy định rõ: các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp có thiệt hại do thiên tai bất khả kháng như bão lũ sẽ được xem xét cho giãn thuế và gia hạn thời gian nộp thuế. Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp cho phép doanh nghiệp tính chi phí thiệt hại bất khả kháng (không được các cơ quan bồi hoàn khác chi trả) vào chi phí hợp lý hợp lệ để tính thuế thu nhập doanh nghiệp.
Luật Thuế thu nhập cá nhân có quy định tương tự, cho phép xem xét để giảm trừ trong tính thuế thu nhập cá nhân đối với những cá nhân có thiệt hại. Luật Thuế tài nguyên và pháp luật đất đai cũng cho phép xem xét miễn và giảm thuế đối với những trường hợp tai nạn, thiên tai bất ngờ.
Bộ Tài chính đã chủ động có những hướng dẫn cụ thể cho các địa phương, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng để họ hiểu rõ quy trình và triển khai các quy định để được hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước về thuế, phí và lệ phí nhằm khắc phục hậu quả thiên tai.
Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm trên các địa bàn bị thiên tai xảy ra. Các doanh nghiệp bảo hiểm được yêu cầu phối hợp, hướng dẫn cụ thể nhất, tạo điều kiện thuận lợi và nhanh nhất để khoản bồi hoàn bảo hiểm theo hợp đồng có thể đến kịp thời với các tổ chức, cá nhân tham gia bảo hiểm. Giải pháp này nhằm giúp các đơn vị sớm có nguồn tài chính để vượt qua khó khăn.
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ ngành khác có liên quan, và các địa phương bị thiệt hại để tính toán các giải pháp tài chính. Ngoài việc xử lý khẩn cấp hậu quả, Bộ Tài chính cũng tính đến các giải pháp để khôi phục và xây dựng hạ tầng kỹ thuật với khả năng chống chịu được những thiên tai xảy ra trong tương lai. Mục tiêu là làm giảm nhẹ thiệt hại cho người dân cũng như các doanh nghiệp, Thứ trưởng cho biết.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng thiệt hại sơ bộ do thiên tai, bão lũ ước tính đến hết tháng 11 là khoảng 97,1 nghìn tỷ đồng, mức thiệt hại lớn nhất từ trước đến nay. Ước tính chưa đầy đủ cho thấy, thiên tai đã làm giảm khoảng 1% tốc độ tăng trưởng GRDP quý IV/2025 và 0,2 - 0,3% tăng trưởng cả năm của nhiều địa phương.
Hoàng Yến