Ngăn trục lợi bảo hiểm y tế, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân bằng chuyển đổi số

3 giờ trướcBài gốc

Chỉ khi lấy dữ liệu làm nền tảng, công nghệ làm công cụ, chuyển đổi số sẽ trở thành “lá chắn” vững chắc, chặn đứng sai phạm từ gốc, bảo vệ quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) và củng cố niềm tin của nhân dân vào hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Chuyển đổi số trong ngành y tế góp phần ngăn chặn sai phạm, minh bạch chi phí bảo hiểm y tế. Ảnh minh họa.

Minh bạch hóa bằng công nghệ số

Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ cùng sự hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ của Bộ Công an trong phát triển, bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu, thời gian qua, ngành y tế đã ghi nhận nhiều chuyển biến rõ nét trong chuyển đổi số. Đơn cử, bệnh án điện tử đang dần thay thế bệnh án giấy tại nhiều bệnh viện lớn. Từ đầu năm 2025, nhiều bệnh viện trên cả nước đã chính thức bỏ hoàn toàn bệnh án giấy, tiết kiệm hàng chục tỷ đồng chi phí in ấn, lưu trữ mỗi năm, đồng thời rút ngắn thời gian tra cứu và giám định bảo hiểm. Một số bệnh viện lớn như Bệnh viện Bạch Mai đã triển khai hệ thống thông tin bệnh viện liên thông toàn diện giữa các khoa phòng, đảm bảo dữ liệu “đúng-đủ-sạch-sống”, tối ưu hóa quy trình quản lý và minh bạch chi phí BHYT.

Thiếu tướng Vũ Văn Tấn, Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an, Thư ký Tổ Công tác triển khai Đề án 06 của Chính phủ đánh giá: Hệ thống ki-ốt khám, chữa bệnh tự động cũng được triển khai rộng rãi, giúp người dân dễ dàng đăng ký khám, lấy số, tra cứu lịch sử bệnh án và thanh toán viện phí. Các ki-ốt này được tích hợp trực tiếp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thẻ căn cước gắn chip, đảm bảo xác thực danh tính chính xác, loại bỏ tình trạng hồ sơ giả hay “bệnh nhân ảo” những kẽ hở từng bị lợi dụng để trục lợi bảo hiểm. Một số cơ sở y tế còn phát triển ứng dụng di động, cho phép người dân đặt lịch khám, tra cứu kết quả xét nghiệm và theo dõi quá trình điều trị, nâng cao trải nghiệm và tiếp cận dịch vụ y tế.

Đặc biệt, Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam đã xác thực hơn 96 triệu nhân khẩu trong cơ sở dữ liệu của mình với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong đó khoảng 87,7 triệu người đang tham gia hoặc thụ hưởng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, chiếm hơn 97% tổng số người tham gia. Hệ thống cũng đã chia sẻ hơn 62 triệu lượt bản ghi thông tin với Bộ Công an, tạo nền tảng vững chắc để kiểm soát gian lận, đồng thời mang lại tiện ích thiết thực cho người dân khi sử dụng thẻ căn cước công dân hoặc ứng dụng định danh điện tử VNeID để khám, chữa bệnh.

Để đạt được những kết quả trên, Bộ Công an đã đóng vai trò đầu tàu, dẫn dắt trong việc triển khai Đề án 06 về phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030, cũng như hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương trong đó có Bộ Y tế và nay tiếp tục triển khai phát triển dữ liệu chuyên ngành theo tinh thần của Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Kế hoạch số 02. Theo đó, ngành y tế được giao những nhiệm vụ trọng tâm bao gồm thống kê, cập nhật thông tin dữ liệu về y sĩ, bác sĩ, bệnh viện và trạm y tế; xây dựng và liên thông cơ sở dữ liệu y tế quốc gia; triển khai bệnh án điện tử tại các cơ sở khám, chữa bệnh; tích hợp xác thực danh tính qua VNeID để loại bỏ hồ sơ giả mạo và phối hợp với các bộ, ngành để chia sẻ dữ liệu an toàn, bảo mật.

Đến nay, Bộ Y tế đã hoàn thành một số nhiệm vụ chính như xây dựng nền tảng liên thông dữ liệu y tế với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia và đang đẩy mạnh những nhiệm vụ còn lại. Những nhiệm vụ này không chỉ giúp minh bạch hóa quy trình khám, chữa bệnh mà còn góp phần phòng, chống tội phạm trục lợi BHYT bằng cách phát hiện kịp thời các hành vi kê khống dịch vụ hoặc sử dụng thông tin giả, từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho nhân dân thông qua việc rút ngắn thời gian chờ đợi, giảm sai sót y khoa và tăng cường tiếp cận dịch vụ ở vùng sâu, vùng xa.

Các mô hình khám chữa bệnh sử dụng sinh trắc học, Kiosk tự phục vụ đang phát huy hiệu quả trong chăm sóc sức khỏe nhân dân, phòng chống sai phạm.

Đề án 06 và Nghị quyết 57 – động lực phòng ngừa sai phạm từ gốc

Những kết quả trên là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của Đề án 06 khi áp dụng vào y tế, tạo ra bước đột phá từ khâu tiếp nhận, xác thực bệnh nhân đến quản lý hồ sơ và thanh toán bảo hiểm. Cùng với đó, Nghị quyết 57-NQ/TW nhấn mạnh khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt để phát triển đất nước. Trong lĩnh vực y tế, tinh thần này được cụ thể hóa bằng việc ứng dụng AI trong chẩn đoán hình ảnh, hỗ trợ chăm sóc y tế ở vùng sâu, vùng xa, và công nghệ blockchain để bảo mật bệnh án, hướng tới một nền y tế hiện đại, minh bạch, lấy nhân dân làm trung tâm. Nhiều bệnh viện đã bắt đầu triển khai AI để hỗ trợ tầm soát bệnh lý phức tạp và liên thông dữ liệu với các địa phương, tạo nền tảng cho y tế thông minh. Bộ Y tế phải chủ động nâng cao công tác phối hợp liên ngành để triển khai các nhiệm vụ này một cách xuyên suốt từ cấp Trung ương đến cơ sở, đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả cao.

Đại tá Nguyễn Thành Vĩnh, Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, Bộ Công an đánh giá: Nếu như trước đây, việc kiểm tra hồ sơ chủ yếu dựa vào giấy tờ, dễ bị can thiệp và chỉnh sửa, thì nay, hệ thống dữ liệu số hóa cho phép cập nhật thông tin theo thời gian thực, có thể truy xuất và đối chiếu ngay lập tức. Công nghệ số không chỉ hỗ trợ xử lý vi phạm sau khi xảy ra, mà quan trọng hơn, tạo thành “lá chắn” ngăn chặn sai phạm từ gốc. Khi dữ liệu của hàng chục triệu người dân được xác thực, bệnh án điện tử thay thế hồ sơ giấy và ki-ốt thông minh kết nối trực tuyến với dữ liệu dân cư và bảo hiểm, các hành vi như kê khống dịch vụ, khai man chi phí hay sử dụng thiết bị hỏng để tính phí sẽ bị phát hiện ngay lập tức…

Các hệ thống như HIS (Hospital Information System) hay Hệ thống thông tin bệnh viện, là một giải pháp công nghệ thông tin toàn diện giúp quản lý và tự động hóa mọi hoạt động của bệnh viện, từ quản lý thông tin bệnh nhân, quy trình khám, chữa bệnh, dược, tài chính, đến các vấn đề hành chính, nhân sự tại một số bệnh viện lớn đã góp phần giải quyết triệt để tình trạng thiếu liên thông, nâng cao minh bạch chi phí BHYT và giảm lãng phí.

Chuyển đổi số không chỉ bảo vệ quỹ BHYT nguồn an sinh xã hội quý giá, mà còn trả lại niềm tin cho người dân khi đặt sức khỏe và sinh mệnh vào tay các cơ sở y tế. Đây là sự thay đổi mang tính căn bản, đảm bảo tính công bằng và minh bạch trong hệ thống y tế, đồng thời nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh thông qua các công cụ số hóa tiên tiến.

Vụ việc trục lợi BHYT và tiền của bệnh nhân tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên là bài học đau xót nhưng cũng là lời nhắc nhở mạnh mẽ đó là: Muốn bảo vệ quyền lợi chính đáng của hàng chục triệu người dân, không thể chậm trễ trong chuyển đổi số y tế. Quản trị bằng dữ liệu, minh bạch bằng công nghệ là con đường tất yếu để xây dựng một nền y tế văn minh, công bằng, hiện đại, đúng với tinh thần của Đề án 06 và Nghị quyết 57. Ngành y tế, BHXH và lực lượng Công an cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ, tăng tốc chuyển đổi số để ngăn chặn sai phạm, lấy sự hài lòng và sức khỏe của nhân dân làm thước đo cao nhất. Với vai trò dẫn dắt của Bộ Công an và nhiệm vụ chính của Bộ Y tế trong việc thực thi các nhiệm vụ cụ thể, chuyển đổi số sẽ không chỉ phòng, chống tội phạm trục lợi mà còn mở ra kỷ nguyên y tế thông minh, nơi mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ chất lượng cao, kịp thời và công bằng.

Hoàng Phong

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/ban-doc-cand/ngan-truc-loi-bao-hiem-y-te-nang-cao-chat-luong-cham-soc-suc-khoe-nhan-dan-bang-chuyen-doi-so-i782283/