Ngày 5/8, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) tổ chức Hội thảo “Phát triển ngành sữa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài chủ trì hội thảo.
Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo các hiệp hội, các doanh nghiệp, nhà khoa học và chuyên gia trong lĩnh vực dinh dưỡng, nông nghiệp.
Hội thảo nằm trong chuỗi hoạt động do Bộ Công Thương chủ trì, nhằm nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của sữa và các sản phẩm sữa trong Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Hội thảo “Phát triển ngành sữa Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”
Tăng tiêu dùng trong nước, mở rộng cơ hội xuất khẩu
Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh, sữa được coi là "thực phẩm lành mạnh" phù hợp cho mọi lứa tuổi. Tất cả các hoạt chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất, protein, carbohydrate và chất béo thiết yếu đều được tìm thấy trong sữa.
Theo thống kê, mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người tại Việt Nam là khoảng 27 lít/người/năm. Dự báo mức tiêu thụ sữa bình quân đầu người hàng năm sẽ tiếp tục tăng 7 - 8%. So với các nước trong khu vực, nhu cầu sử dụng sữa bình quân đầu người của Việt Nam hiện vẫn thấp so với thế giới, trong khi Thái Lan là 35 lít/người/năm, Singapore là 45 lít/người/năm và các nước châu Âu từ 80 - 100 lít/người/năm.
Chiến lược phát triển ngành sữa giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có ý nghĩa quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Sau hơn 10 năm triển khai thực hiện Quyết định số 3399/QĐ-BCT ngày 28/6/2010 phê duyệt Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp chế biến sữa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025 đã đạt những mục tiêu đề ra. Năm 2023, sản lượng sữa tươi của cả nước đạt khoảng 1,86 tỷ lít, sữa bột đạt khoảng 154,8 nghìn tấn. Tuy nhiên, nguồn sữa tươi khai thác từ đàn bò sữa trong nước mới chỉ đáp ứng khoảng 38% nhu cầu sữa chế biến.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài chủ trì hội thảo
Theo Thứ trưởng Trương Thanh Hoài, trước xu thế phát triển và hội nhập kinh tế quốc tế, cùng với việc Việt Nam tham gia các Hiệp định thương mại tự do, trong đó có một số Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA… sẽ tạo nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp ngành sữa của chúng ta phát triển mạnh mẽ; các sản phẩm của ngành sữa có cơ hội lớn xuất khẩu và mở rộng ra các thị trường quốc tế.
"Song bên cạnh những cơ hội là những thách thức mới cho sự phát triển của các doanh nghiệp ngành sữa Việt Nam như sức ép cạnh tranh từ các doanh nghiệp nước ngoài, sự thay đổi về thị hiếu và thói quen tiêu dùng với sản phẩm sạch, sản phẩm hữu cơ, sản phẩm sữa có công thức mới…", Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nói và khẳng định, trước các cơ hội cũng như những vấn đề thách thức trên thì Chiến lược phát triển ngành sữa được xây dựng đóng vai trò quan trọng giúp định hướng cho doanh nghiệp ngành có hướng đi mới, sáng tạo, bền vững trong phát triển.
TS. Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) phát biểu tại hội thảo.
TS. Nguyễn Văn Hội, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương (Bộ Công Thương) cho hay, ngành sữa đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và dinh dưỡng, cung cấp nguồn thực phẩm thiết yếu và hỗ trợ sức khỏe con người; mang lại thu nhập cho người chăn nuôi, đảm bảo an ninh lương thực và cung cấp dinh dưỡng cho cộng đồng.
Thời gian qua, các doanh nghiệp ngành sữa Việt Nam đã chủ động, sáng tạo tìm hướng đi thích hợp như: đầu tư công nghệ mới, thiết bị dây chuyền sản xuất chế biến hiện đại cùng với hệ thống phân phối thông minh để tạo ra sản phẩm mới có chất lượng cao và uy tín, đáp ứng thị trường trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, với đặc điểm địa lý và khí hậu của đất nước rất thuận lợi cho phát triển đàn bò sữa, việc đầu tư phát triển ngành sữa vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển sản xuất với chi phí nhân công thấp, đồng thời mang lại sinh kế cho người dân thiếu việc làm và thiếu thu nhập, góp phần xóa đói, giảm nghèo, tăng cường an sinh xã hội, gắn liền lợi ích doanh nghiệp với cộng đồng.
"Ngành sữa Việt Nam có điều kiện và dư địa phát triển rất lớn. Tuy nhiên, để ngành sữa Việt Nam phát triển bền vững, đúng định hướng, những vấn đề liên quan cần phải được nghiên cứu, phân tích, nhận định, đánh giá nhằm xây dựng hệ thống giải pháp mang tính tổng thể và khả thi", TS. Nguyễn Văn Hội nhấn mạnh.
Ngành sữa với mục tiêu vì một Việt Nam khỏe mạnh
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận và cho ý kiến về 4 nhóm vấn đề chính: Vai trò của ngành sữa trong việc nâng cao sức khỏe cộng đồng, hướng đến mục tiêu "vì một Việt Nam khỏe mạnh"; mối liên kết giữa phát triển ngành sữa và ngành chăn nuôi, nhằm xây dựng chuỗi giá trị bền vững; vị trí, vai trò của doanh nghiệp trong thực hiện các định hướng chiến lược phát triển ngành; ứng dụng khoa học, công nghệ để thúc đẩy sản xuất, chế biến hiện đại, bảo đảm phát triển xanh và bền vững.
Ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam phát biểu tại hội thảo
Nhấn mạnh vai trò nền tảng của việc phát triển nguồn nguyên liệu sữa tươi trong nước, ông Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam thông tin, theo báo cáo, sản lượng sữa tươi nội địa hiện chỉ đáp ứng khoảng 38 - 40% nhu cầu tiêu dùng, phần còn lại phải nhập khẩu, chủ yếu dưới dạng sữa bột để hoàn nguyên. Việc này vừa ảnh hưởng tới giá trị dinh dưỡng của sản phẩm, vừa làm suy yếu chuỗi giá trị chăn nuôi bò sữa trong nước.
Theo ông Nguyễn Xuân Dương, đến năm 2030, nếu không có chính sách kịp thời và mạnh mẽ, ngành sữa khó đạt được mục tiêu tự túc 60% nguyên liệu. “Chúng ta mới có 3,3 con bò sữa/1.000 dân, thấp hơn nhiều so với Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc và chưa tương xứng với tiềm năng tự nhiên và lao động”, ông Dương nêu.
Ông cũng đề xuất phát triển song song hai mô hình chăn nuôi thâm canh công nghệ cao của các tập đoàn lớn và chăn nuôi hộ gia đình chuyên nghiệp quy mô 30 - 50 con. Mô hình này tận dụng tốt lao động nông thôn, phụ phẩm nông nghiệp, đồng thời lan tỏa giá trị chuỗi sản xuất đến cộng đồng.
Ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH phát biểu tại hội thảo
Từ góc độ doanh nghiệp, ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH cho biết: "Chúng tôi đầu tư ngành sữa là đầu tư cho sức khỏe quốc gia, với mô hình “từ đồng cỏ xanh đến ly sữa sạch”. Đó là một hành trình minh bạch, ứng dụng công nghệ cao, tự chủ nguyên liệu và hướng đến các tiêu chuẩn quốc tế".
Hiện tại, TH sở hữu đàn bò tiệm cận 70.000 con với năng suất trung bình 35 lít/con/ngày - mức cao hàng đầu khu vực. Dự án chăn nuôi bò sữa công nghệ cao của tập đoàn này tại Nghệ An được vận hành chỉ sau 14 tháng, trở thành hình mẫu tiên phong cho ngành.
Tập đoàn TH cũng là đơn vị tiên phong trong Chương trình Sữa học đường Quốc gia. Năm 2013, sản phẩm sữa học đường TH true MILK là dòng sữa tươi tiệt trùng đầu tiên được Bộ Y tế xác nhận hiệu quả dinh dưỡng trong nghiên cứu lâm sàng. Theo ông Hải, việc thúc đẩy tiêu dùng sữa tươi là giải pháp chiến lược giúp thay đổi thói quen, tạo thị trường ổn định cho ngành sữa nội địa.
"Tại Trung Quốc, sữa hoàn nguyên bị cấm sử dụng trong học đường từ năm 2000. Hơn 170 doanh nghiệp được cấp phép sản xuất sữa tươi học đường và nhiều đơn vị vẫn tham gia dù lợi nhuận thấp vì đó là trách nhiệm xã hội và đầu tư cho tương lai", Chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH dẫn chứng và khẳng định "Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng Nhà nước, chăm sóc sức khỏe lứa tuổi vàng, góp phần thay đổi thể trạng và trí tuệ người Việt".
Thời gian qua, các doanh nghiệp ngành sữa Việt Nam đã chủ động, sáng tạo tìm hướng đi thích hợp để tạo ra sản phẩm mới có chất lượng cao và uy tín, đáp ứng thị trường trong và ngoài nước.
Nhóm phóng viên