Hôm thứ Hai, Tổng thống Donald Trump ký một sắc lệnh hành pháp yêu cầu các công ty dược phẩm tại Mỹ giảm giá thuốc theo toa trong vòng 30 ngày. Nếu không đạt được thỏa thuận, Bộ Y tế dưới sự lãnh đạo của ông Robert F. Kennedy Jr. sẽ can thiệp, áp dụng mức giá tham chiếu quốc tế.
Trong trường hợp các hãng dược không tuân thủ, ông Kennedy sẽ phải thiết lập khung giá mới, giới hạn chi phí mà chính phủ liên bang chi trả cho thuốc.
Tại cuộc họp báo, ông Trump tuyên bố chính phủ Mỹ sẽ điều chỉnh giá thuốc để ngang bằng với giá mà các nước châu Âu trả, khẳng định người dân Mỹ không nên tiếp tục gánh chịu chi phí thuốc cao. Tuy nhiên, chưa rõ sắc lệnh này sẽ ảnh hưởng thế nào đến người có bảo hiểm tư nhân, vì chính phủ chỉ kiểm soát giá thuốc qua Medicare và Medicaid.
Ngành y tế Mỹ phản ứng dữ dội trước kế hoạch giảm giá thuốc của ông Trump. Ảnh: Brookings
Ông Trump cam kết kế hoạch này sẽ giúp tiết kiệm khoảng 880 tỷ USD chi phí thuốc. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau, Hạ viện do Đảng Cộng hòa lãnh đạo lại công bố kế hoạch cắt giảm 880 tỷ USD từ Medicaid, chương trình hỗ trợ y tế cho người nghèo và khuyết tật. Hiện chính phủ Mỹ chi hàng trăm tỷ USD mỗi năm cho thuốc qua Medicare (70 triệu người cao tuổi) và Medicaid (80 triệu người thu nhập thấp).
Các công ty dược phẩm lớn tại Mỹ đã ngay lập tức phản đối sắc lệnh mới, cảnh báo rằng chính sách này có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với bệnh nhân và ngành y tế. Theo ông Stephen J. Ubl, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Nghiên cứu và Sản xuất Dược phẩm Mỹ (PhRMA), việc áp dụng giá thuốc tham chiếu từ nước ngoài không chỉ làm giảm số lượng phương pháp điều trị sẵn có, mà còn hạn chế cơ hội tiếp cận các liệu pháp tiên tiến cho bệnh nhân.
"Điều này có thể làm suy yếu động lực đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các loại thuốc mới tại Mỹ, ảnh hưởng đến sự đổi mới trong ngành dược phẩm," ông Stephen J. Ubl nhấn mạnh.
Ngay từ nhiệm kỳ đầu, ông Trump đã đề xuất áp dụng giá thuốc của các quốc gia khác vào Mỹ, đặc biệt là với thuốc tiêm và thuốc điều trị ung thư. Ông ký sắc lệnh hành pháp tương tự vào cuối nhiệm kỳ, nhưng sắc lệnh này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ và bị các tòa án đình chỉ khi Tổng thống Joe Biden lên nắm quyền.
Ông Trump bảo vệ các công ty dược phẩm nhưng đổ lỗi cho các quốc gia khác khiến giá thuốc tại Mỹ cao. Phát biểu tại Nhà Trắng, ông cho rằng các công ty dược phẩm Mỹ đang thu lợi từ người dân và chính phủ sẽ không chấp nhận điều này. Ông cảnh báo có thể điều tra liên bang và mở cửa thị trường để nhập khẩu thuốc từ nước ngoài nhằm giảm chi phí.
Dù kế hoạch của ông Trump được kỳ vọng tiết kiệm hàng nghìn tỷ USD, Nhà Trắng chưa công bố con số cụ thể. Bộ Y tế dự kiến gặp các giám đốc điều hành dược phẩm trong 30 ngày tới để thương lượng và xác định giá thuốc mới, dựa trên giá tại các quốc gia khác.
Đọc thêm: Giáo hoàng Leo XIV nói gì với hơn 1.000 nhà báo tại Vatican?
Bà Rachel Sachs, chuyên gia luật y tế tại Đại học Washington, nhận định người dân Mỹ khó thấy ngay sự thay đổi lớn về giá thuốc. Bà cho rằng kế hoạch của ông Trump chủ yếu dựa vào việc các công ty tự nguyện giảm giá, và nếu họ không đồng ý, Bộ Y tế sẽ phải can thiệp trong thời gian dài để điều chỉnh giá.
Một vấn đề đáng chú ý là Bộ Y tế Mỹ chỉ có quyền điều chỉnh giá thuốc trong các chương trình Medicare và Medicaid, còn với bảo hiểm tư nhân, quyền hạn rất hạn chế. Dù chi tiêu thuốc tại Mỹ luôn cao hơn các quốc gia khác, các nỗ lực tìm kiếm giải pháp lâu dài chưa mang lại kết quả. Quốc hội vẫn chưa thông qua biện pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề này.
Tùng Lâm