Nghệ nhân dân gian trăn trở giữ nghề truyền thống

một giờ trướcBài gốc

Hơn 50 năm gắn bó với nghề làm hoa quả, con giống bột, bà Nguyệt Ánh (phường Thanh Xuân, Hà Nội) là nghệ nhân cuối cùng làm đồ chơi hoa quả bột theo phong cách Đồng Xuân. Bước vào độ tuổi 76, chân tay ngày một yếu dần, bà luôn trăn trở về tìm kiếm thế hệ kế cận để bảo tồn nghề truyền thống này.

Nghệ nhân Phạm Nguyệt Ánh chia sẻ: "Nhìn qua, công đoạn làm ra sản phẩm có vẻ rất đơn giản và mềm mại, nhưng thực tế đòi hỏi sức khỏe và đôi tay khỏe khoắn để nhào trộn bột. Ngay cả con cháu trong nhà tôi cũng từng thử làm, nhưng vì không đủ tình yêu và đam mê với nghề nên rất khó để duy trì".

Với sự phát triển của xã hội, cùng sức ép cạnh tranh của đồ chơi ngoại nhập, nghề làm đồ chơi truyền thống đã dần bị mai một. Tuy nhiên, với niềm đam mê với nghề, các nghệ nhân thủ công vẫn cố gắng bám trụ, bền bỉ lưu giữ những món đồ chơi truyền thống. Điển hình, từ một làng nghề truyền thống nức tiếng làm đèn ông sao, làng nghề Hậu Ái (xã Sơn Đồng) nay chỉ còn duy nhất nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến vẫn cố gắng gìn giữ và bảo tồn nghề truyền thống của ông cha để lại.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến cho hay: "Ngày trước, nghề này rất thịnh hành ở làng quê chúng tôi. Tuy nhiên, theo thời gian, nghề dần bị mai một do sự cạnh tranh gay gắt. Từ chỗ chỉ bán ở các chợ huyện, chợ xã, đến khi đồ chơi ngoại nhập xâm lấn thị trường, sản phẩm truyền thống không còn tiêu thụ được nên mọi người đành bỏ nghề hết. Tôi mong muốn các cấp lãnh đạo Nhà nước quan tâm đến món đồ chơi dân gian đã có từ 3-4 thế hệ này để gìn giữ và bảo tồn, giúp các thế hệ trẻ biết đến và trân trọng giá trị văn hóa".

Để khuyến khích các nghệ nhân giữ nghề truyền thống, rất cần cơ chế hỗ trợ, đãi ngộ xứng đáng với những người làm nghề hay những chương trình quảng bá để giới thiệu, lan tỏa giá trị đồ chơi Trung thu truyền thống đến công chúng. Trong những năm qua, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam luôn là địa chỉ tin cậy của các em thiếu nhi Thủ đô. Nhờ có sự kết nối giữa bảo tàng và các nghệ nhân dân gian nên việc bảo tồn, hướng dẫn các em thiếu nhi làm đồ chơi đã làm sống lại văn hóa dân gian.

Tiến sĩ An Thu Trà - Trưởng Phòng Truyền thông và Giáo dục, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cho biết: "Trong hơn 30 năm qua, các nghệ nhân dân gian đã chung tay bảo tồn nghề thủ công tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Tuy nhiên, họ mang theo nhiều trăn trở về việc truyền nghề và giữ nghề, bởi sản phẩm thủ công gặp khó khăn về đầu ra và không đủ để mưu sinh. Chính vì vậy, dù theo thông lệ, nghề thường chỉ được truyền cho người trong gia đình (thậm chí không truyền cho con gái vì sợ mất bí quyết), nhưng trong bối cảnh hiện tại, các nghệ nhân đều sẵn sàng chia sẻ và truyền dạy nghề cho cả những người ngoài gia đình, với mong muốn duy nhất là giữ gìn được nghề truyền thống".

Mỗi món đồ chơi được gìn giữ đến ngày nay đều gắn với những câu chuyện truyền nghề, giữ nghề của những nghệ nhân. Để mạch nguồn văn hóa dân gian được tiếp nối trong đời sống đương đại cần lắm sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp, các ngành để gìn giữ, phát huy giá trị di sản văn hóa trong bối cảnh hội nhập.

Thùy Linh

Nguồn Hà Nội TV : https://hanoionline.vn/nghe-nhan-dan-gian-tran-tro-giu-nghe-truyen-thong-365357.htm