Nghệ sĩ 'lệch chuẩn văn hóa': Cần xác lập lại giới hạn của tự do sáng tạo

9 giờ trướcBài gốc

Liên quan đến "đề nghị định hướng, chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa" của Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM, nhiều chuyên gia văn hóa bày tỏ sự đồng tình ủng hộ.

Từ trái sang: Hiếu Thứ Hai, Pháo, Jack và BRay là những nghệ sĩ nằm trong danh sách có ca từ mang biểu hiện lệch chuẩn. Ảnh: FBNV

Tự do sáng tạo nhưng phải có trách nhiệm

Chia sẻ với PV, nhạc sĩ Nguyễn Bá Hùng ủng hộ với đề nghị của ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM, bởi với nam nhạc sĩ, âm nhạc không chỉ là những giai điệu để thưởng thức, mà còn là một phần tâm hồn của dân tộc.

Nhạc sĩ Nguyễn Bá Hùng.

"Trong bối cảnh âm nhạc lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội, cần có định hướng và điều chỉnh để phát triển bền vững. Điều này giúp nghệ sĩ tự do sáng tạo nhưng vẫn có trách nhiệm với công chúng và nghệ thuật.

Tôi tin rằng, nếu quản lý chặt chẽ, cùng với sự hợp tác của nghệ sĩ và công chúng, âm nhạc Việt sẽ phát triển phong phú, giữ được giá trị và phẩm chất nghệ thuật. Âm nhạc tự do cần có văn hóa, vì lời ca hôm nay ảnh hưởng đến tâm hồn người nghe mai sau" – nhạc sĩ Nguyễn Bá Hùng nói.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung cũng cho rằng việc hạn chế những nghệ sĩ có biểu hiện "lệch chuẩn văn hóa" tham gia các chương trình của TP là hoàn toàn cần thiết và chính đáng.

"Tôi nghĩ rằng khi đời sống văn hóa ngày càng mở rộng, xuất hiện nhiều nghệ sĩ trẻ hoạt động tự do ngoài các hội, tổ chức, khiến công tác quản lý gặp khó khăn. Các cơ quan chức năng về văn hóa cần nhìn nhận thực tế này để có cách quản lý và định hướng phù hợp, thay vì chỉ xử lý khi sự việc đã xảy ra.

Hãy nhìn lại từ gốc: quy trình cấp phép, giám sát và định hướng nghệ sĩ. Nếu chỉ cấp phép rồi buông lỏng giám sát, để đến khi dư luận phản ứng mới vào cuộc thì đó là xử lý phần ngọn, chưa chạm đến gốc vấn đề" – nhạc sĩ Nguyễn Đức Trung nhìn nhận.

Nhạc sĩ Huy Tuấn.

Còn nhạc sĩ Huy Tuấn cho rằng các nghệ sĩ trẻ luôn mang trong mình rất nhiều năng lượng và khát vọng thể hiện bản thân.

"Nhưng đôi khi, ánh hào quang đến quá sớm khiến bước chân showbiz vượt trước sự trưởng thành trong tư duy và cảm xúc.

Những vấp ngã là điều khó tránh trên hành trình đó. Tôi nghĩ, điều quan trọng là chúng ta nên răn đe nhưng vẫn tạo cơ hội để các bạn soi lại chính mình, điều chỉnh và trau dồi sâu hơn trong từng câu chữ, trong cách gửi gắm thông điệp và giá trị qua âm nhạc" – nam nhạc sĩ bày tỏ.

Nghệ thuật chân chính không nằm ở ca từ gây sốc

Chia sẻ với PLO về câu chuyện đang được quan tâm, ông Vương Duy Biên, nguyên Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL, nay là Chủ tịch Hiệp hội Phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam bày tỏ sự ủng hộ, đồng tình với đề nghị định hướng, chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa.

Ông Vương Duy Biên (giữa), nguyên Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL, nay là Chủ tịch Hiệp hội Phát triển công nghiệp văn hóa.

Ông Vương Duy Biên cho rằng, đề nghị này hoàn toàn hợp lý, bởi lẽ các cơ quan quản lý nhà nước cần phải giám sát và điều chỉnh những hành vi lệch lạc, đặc biệt là đối với các nghệ sĩ trẻ.

Những nghệ sĩ này còn thiếu sự định hướng vững vàng, rất dễ bị cuốn vào những cảm xúc mà không kiểm soát được, dẫn đến những hành động lệch chuẩn. Ngoài ra, đối tượng chịu ảnh hưởng chủ yếu là những người trẻ tuổi, dễ tiếp nhận những thông điệp không lành mạnh, gây hại cho xã hội.

Các cơ quan nhà nước cần phải có biện pháp uốn nắn, thậm chí là can thiệp mạnh mẽ để ngăn chặn những hành vi này, vì hậu quả rất nghiêm trọng. Ngoài ra, cần tăng cường khuyến khích các giá trị lành mạnh.

"Khi tôi còn làm việc ở Cục nghệ thuật biểu diễn và Bộ VH-TT&DL, tôi cũng luôn chú trọng đến vấn đề này. Thậm chí, chúng tôi đã phải đưa ra các biện pháp mạnh mẽ như cấm biểu diễn, không cho xuất hiện trên sóng truyền hình hay phát thanh.

Những giá trị văn hóa, nghệ thuật phải truyền tải thông điệp đẹp đẽ, tích cực, giúp nâng cao đời sống tinh thần cho cộng đồng. Nếu đi ngược lại những giá trị này, phải có biện pháp xử lý kịp thời" – ông Vương Duy Biên bày tỏ.

Cũng theo ông Vương Duy Biên, khi đã là người của công chúng, nghệ sĩ phải ý thức được trách nhiệm của mình đối với xã hội. Mỗi sản phẩm nghệ thuật, dù là âm nhạc hay các loại hình khác, đều phải hướng tới cái đẹp, cái thiện.

"Chúng ta không thể coi việc gây sự chú ý bằng những ca từ lạ lẫm, thậm chí tục tĩu là nghệ thuật thực sự. Nghệ thuật chân chính là phải làm rung động lòng người, không phải bằng cách thu hút sự chú ý thông qua những điều gây sốc. Đó mới là sự thành công thực sự của nghệ sĩ. Vì vậy, việc chấn chỉnh và giữ gìn sự trong sáng trong nghệ thuật là vô cùng cần thiết" – ông Biên khẳng định.

Về vấn đề cấp phép hiện nay, ông Vương Duy Biên cho rằng dù nghị định mới tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nghệ sĩ, nhưng đi kèm với đó là trách nhiệm của các nhà tổ chức, công ty biểu diễn và chính bản thân nghệ sĩ.

"Phải có nhận thức chung trong xã hội về việc tôn trọng các giá trị văn hóa và nghệ thuật, không thể lợi dụng sự tự do để tạo ra những sản phẩm phản cảm. Các nghệ sĩ cần hiểu rằng họ không chỉ chịu trách nhiệm về tác phẩm của mình mà còn với cộng đồng và pháp luật.

Cuối cùng, việc quản lý nghệ thuật phải đi đôi với nâng cao nhận thức của tất cả các bên, từ cơ quan quản lý, tuyên truyền giáo dục đến chính các nghệ sĩ và nhà sáng tác. Điều này sẽ giúp duy trì một môi trường nghệ thuật lành mạnh và trong sáng" – ông Biên chia sẻ

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng đây là lúc cần xác lập lại giới hạn của cái gọi là “tự do sáng tạo”, để nghệ sĩ hiểu rằng mỗi sản phẩm họ đưa ra công chúng đều mang sức nặng của trách nhiệm xã hội, và mỗi hành vi lệch chuẩn đều có thể làm tổn thương nền văn hóa mà họ đang là một phần trong đó.

"Tôi cho rằng, chính các nghệ sĩ cần là những người đầu tiên tự “lập hàng rào văn hóa” cho mình, hiểu rằng tự do sáng tạo không phải là đặc quyền tuyệt đối, mà là một trách nhiệm cao cả vừa với công chúng, vừa với văn hóa dân tộc.

Khi ý thức đó trở thành nội lực, chúng ta sẽ không cần những biện pháp cứng rắn, bởi chính cộng đồng nghệ sĩ sẽ tự điều chỉnh để bảo vệ uy tín của nghề và niềm tin của xã hội" - PGS.TS Bùi Hoài Sơn nói.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội.

Đồng thời, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cũng nhìn nhận, câu chuyện quản lý ca khúc và hoạt động biểu diễn hiện nay cần được tiếp cận theo hướng hiện đại, minh bạch và sử dụng công nghệ số. Cơ chế cấp phép ca khúc cần cải cách mạnh mẽ, không chỉ để kiểm soát nội dung phản cảm mà còn tạo điều kiện cho sáng tạo lan tỏa nhanh chóng và hợp pháp.

Cần xây dựng hệ thống thẩm định – đăng ký – cấp phép ca khúc trực tuyến, áp dụng công nghệ và AI để phát hiện vi phạm và giảm tải cho cơ quan quản lý. Điều này giúp tạo sự minh bạch, công bằng, thuận lợi cho nghệ sĩ, đặc biệt là những người hoạt động độc lập.

Cũng cần phân loại rõ các nhóm ca khúc theo mục đích sử dụng: ca khúc phục vụ chính trị, công vụ phải thẩm định chặt chẽ, trong khi các sản phẩm âm nhạc thương mại và trên nền tảng số nên ưu tiên cơ chế hậu kiểm.

Cuối cùng, cần xây dựng cơ chế phối hợp liên thông giữa các bộ ngành để tạo ra một hệ thống quản lý nội dung nghệ thuật đồng bộ, linh hoạt và hiện đại. Thực hiện cải cách này sẽ vừa bảo vệ chuẩn mực văn hóa, vừa thúc đẩy sáng tạo nghệ thuật, phát triển âm nhạc Việt Nam với trách nhiệm và tự hào dân tộc.

VĂN HÀ

Nguồn PLO : https://plo.vn/nghe-si-lech-chuan-van-hoa-can-xac-lap-lai-gioi-han-cua-tu-do-sang-tao-post877922.html