Nghệ thuật đánh thức không gian công cộng Hà Nội

11 giờ trướcBài gốc

Tác phẩm nghệ thuật "Hồi sinh" từ gốc cây xà cừ gần 70 năm tuổi tại Vườn hoa Cổ Tân (Hà Nội). Ảnh: Mộc Miên

Từ bàn tay thủ công đến giá trị di sản

Tháng 4/2025, tác phẩm nghệ thuật “Hồi sinh” tại vườn hoa Cổ Tân (Hà Nội) từng khiến cộng đồng yêu nghệ thuật và người dân Thủ đô xúc động. Cây xà cừ cổ thụ gần 70 năm tuổi bị bão Yagi quật đổ, tưởng chừng phải rời khỏi ký ức Hà Nội, đã được “tái sinh” qua bàn tay và cảm xúc của nghệ sĩ Tia - Thủy Nguyễn.

Từ 6 tấn kim loại và hơn 6.000 giờ lao động thủ công, nghệ sĩ Tia - Thủy Nguyễn cùng đội ngũ nghệ nhân đã dựng nên một “cây xà cừ bằng thép” với tán lá là hàng nghìn cánh hoa kim loại, thân cây mang màu thời gian, ánh sáng len qua từng khe hở như những mạch sống đang hồi sinh.

“Hồi sinh” không chỉ là tác phẩm nghệ thuật công cộng, mà còn là một lời nhắc nhở về sự kiên cường của Hà Nội - một thành phố luôn biết biến mất mát thành động lực, biến thử thách thành cảm hứng sáng tạo. Công trình ấy đánh dấu bước ngoặt trong cách nhìn nhận nghệ thuật công cộng: không xa cách, không trưng bày, mà sống cùng đời sống cộng đồng dân cư, nơi mỗi người hàng ngày đi qua, dừng lại, và cảm nhận.

Nhận xét về tác phẩm công cộng “Hồi sinh”, Kiến trúc sư Đoàn Kỳ Thanh cho biết: “Tác phẩm của Thủy Nguyễn không chỉ mang tính thẩm mỹ, mà còn đánh thức thái độ của con người với không gian công cộng. Nó nhắc chúng ta rằng bảo tồn, gìn giữ và làm đẹp cảnh quan đô thị chính là hành động vun đắp cho văn hóa cộng đồng”.

Tiếp nối tinh thần tích cực của “Hồi sinh”, tháng 10/2025, nghệ sĩ Tia - Thủy Nguyễn trở lại với công trình “Kết đoàn” như một chương mới trong hành trình kết nối con người - ký ức - không gian đô thị.

Lấy cảm hứng từ tinh thần đoàn kết của dân tộc trong Cách mạng Tháng Tám 1945, nữ nghệ sĩ chọn Vườn hoa 19/8, nơi lưu dấu sự kiện lịch sử trọng đại để “thắp sáng” ý tưởng mới. “Kết đoàn” gồm 18 thân thép được sắp xếp thành hình tròn, tạo nên một “khu rừng ánh sáng” giữa lòng TP. Trên mỗi thân thép là những chi tiết được gắn thủ công: chong chóng gió, hoa, lá, chim bồ câu, tất cả được làm từ gốm, thủy tinh, kim loại.

Ban ngày, ánh nắng phản chiếu trên bề mặt thép tạo thành vũ khúc ánh sáng rực rỡ; khi đêm xuống, ánh đèn chiếu qua các chi tiết gốm và thủy tinh tạo hiệu ứng lung linh, huyền ảo, vừa mềm mại vừa mạnh mẽ.

“Tôi không cố gắng tái hiện lịch sử, mà muốn để ánh sáng kể lại câu chuyện của ngày hôm nay, câu chuyện về niềm tin, về tinh thần đoàn kết vẫn đang hiện hữu trong cuộc sống hiện đại” - nghệ sĩ Tia - Thủy Nguyễn chia sẻ.

Đúng như tên gọi, “Kết đoàn” không chỉ kết nối vật liệu, ánh sáng và không gian, mà còn kết nối quá khứ với hiện tại, con người với ký ức, một cách kể chuyện bằng ngôn ngữ nghệ thuật công cộng.

Tác phẩm “Kết đoàn” - vũ khúc ánh sáng giữa lòng Thủ đô. Ảnh: Mộc Miên

Nghệ thuật sống cùng cộng đồng

Từ công trình “Hồi sinh” đến “Kết đoàn”, nghệ sĩ Tia - Thủy Nguyễn theo đuổi con đường đưa nghệ thuật ra khỏi không gian khép kín của phòng triển lãm để “sống cùng đời sống”. Phố phường, công viên, vườn hoa, nơi người dân đi qua, nghỉ chân, trò chuyện trở thành “phòng trưng bày mở”.

Ở đó, nghệ thuật không chỉ để ngắm nhìn, mà để chạm vào, để cảm nhận, để đối thoại. Người dân không chỉ là khán giả mà còn là một phần của tác phẩm. Nếu “Hồi sinh” từng trở thành điểm dừng chân quen thuộc, nơi trẻ nhỏ vui chơi, người lớn ngắm nhìn, du khách dừng lại suy ngẫm thì “Kết đoàn” tại Vườn hoa 19/8 tiếp tục mang đến trải nghiệm tương tự, nhưng ở tầm sâu hơn: đánh thức cảm xúc cộng đồng. Công trình dự kiến sẽ ra mắt công chúng ngày 26/10 tới.

“Điều đặc biệt ở Kết đoàn là sự hòa quyện giữa điêu khắc, ánh sáng, âm thanh và tinh hoa thủ công Việt” – nữ nghệ sĩ cho biết. Công trình được hoàn thiện qua hàng nghìn giờ lao động thủ công với sự tham gia của các nghệ nhân kim loại, thợ gốm, nghệ nhân thổi thủy tinh, những người mang trong mình di sản kỹ thuật truyền thống.

Đưa bàn tay thủ công vào nghệ thuật đương đại, nghệ sĩ Tia - Thủy Nguyễn không chỉ sáng tạo tác phẩm có tính thẩm mỹ, mà còn góp phần bảo tồn kỹ nghệ dân gian, khẳng định bản sắc Việt trong dòng chảy hội nhập toàn cầu.

Tác phẩm nghệ thuật biểu tượng tinh thần đoàn kết dân tộc trong không gian đô thị. Ảnh: Mộc Miên

Trong bối cảnh Hà Nội hướng đến mục tiêu trở thành Thành phố sáng tạo - trung tâm công nghiệp văn hóa của khu vực, những công trình như “Hồi sinh” và “Kết đoàn” mang ý nghĩa vượt ra ngoài phạm vi nghệ thuật. Đó là minh chứng cho sự kết hợp hài hòa giữa sáng tạo nghệ thuật và ý thức công dân, giữa cái đẹp và trách nhiệm với cộng đồng.

Từ một gốc cây gãy đổ sau bão đã “Hồi sinh”, đến “rừng ánh sáng” mang tên “Kết đoàn”, hành trình nghệ thuật của nghệ sĩ Tia - Thủy Nguyễn là hành trình đánh thức không gian công cộng, khơi gợi lại trong mỗi người niềm tự hào, tinh thần đoàn kết và khát vọng gìn giữ vẻ đẹp của Thủ đô ngàn năm văn hiến.

Mộc Miên

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/nghe-thuat-danh-thuc-khong-gian-cong-cong-ha-noi-434659.html