Một trong những điểm mới của Nghị quyết 66 là việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong toàn bộ quy trình xây dựng và thi hành pháp luật. Các chuyên gia, luật sư thành phố Hà Nội kỳ vọng Nghị quyết 66 sẽ tạo hành lang pháp lý vững chắc để huy động mọi nguồn lực, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, tạo nên sức mạnh lớn lao trong tiến trình phát triển đất nước trong thời kỳ mới.
Tạo “dư địa thể chế” để thúc đẩy đổi mới
Luật sư Đoàn Mạnh Phương, Chủ tịch Hội đồng Quản lý Viện Chính sách, Pháp luật và Quản lý (Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam) nhận định, cùng với Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật sẽ tạo thêm tiền đề và bệ phóng cho sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.
Nghị quyết 66 đã đề ra nhiều cơ chế có tính đột phá nhằm tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm và lợi ích cục bộ; trong đó có những cơ chế vừa mang tính hướng dẫn vừa là yêu cầu cụ thể cần thực hiện. Điển hình là cơ chế bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật; tăng cường kiểm soát quyền lực để ngăn ngừa tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và lợi ích nhóm. Điều này được thực hiện thông qua việc phát huy vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng với sự tham gia rộng rãi, thực chất của người dân, tổ chức và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng và thi hành pháp luật.
“Những cải cách về thể chế phải đặt trong mối quan hệ với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, từ đó tạo ra “dư địa thể chế” để xây dựng một hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch và khả thi, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới”, Luật sư Đoàn Mạnh Phương đánh giá.
Để Nghị quyết 66 thực sự đi vào cuộc sống, theo Luật sư Đoàn Mạnh Phương, trước hết, các cơ quan chức năng, các bộ ngành liên quan cần hoàn thiện thể chế theo hướng đồng bộ, ổn định, minh bạch, dễ dự báo như: rà soát, hệ thống hóa pháp luật để loại bỏ các quy định chồng chéo, mâu thuẫn; ban hành các luật mới với chất lượng cao, tránh “luật khung”, “luật ống”; tăng tính minh bạch, dễ tiếp cận của chính sách pháp luật.
Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần nâng cao chất lượng công tác đánh giá tác động và phản biện chính sách pháp luật; thực hiện nghiêm việc đánh giá tác động kinh tế - xã hội trước khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội, hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp trong quá trình xây dựng pháp luật; tăng cường công tác tổ chức thi hành pháp luật và kỷ luật kỷ cương trong thực thi công vụ cũng là một giải pháp không thể xem nhẹ. Cùng với đó, thúc đẩy và tăng cường hợp tác công - tư trong xây dựng và thi hành pháp luật như: Thiết lập các diễn đàn đối thoại thường xuyên giữa Nhà nước và khu vực tư nhân; khuyến khích các doanh nghiệp tham gia góp ý, phản biện chính sách…
Đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp luật
Đề cập đến mục tiêu “đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp luật, góp phần nâng cao hiệu quả, công khai, minh bạch trong thực thi pháp luật” trong Nghị quyết 66, luật sư Phạm Viết Luân, Văn phòng Luật sư Phúc Thọ, Đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật là xu thế tất yếu. Ứng dụng công nghệ số góp phần phục vụ đổi mới, hiện đại hóa công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm liên thông, dễ khai thác, dễ sử dụng, an toàn thông tin và bí mật Nhà nước; tạo điều kiện cho người dân dễ giám sát hoạt động của các cơ quan pháp luật. Do đó, cần bố trí kịp thời, đủ kinh phí để xây dựng, triển khai ngay Đề án xây dựng cơ sở dữ liệu lớn về pháp luật và Đề án ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng, kiểm tra và rà soát văn bản quy phạm pháp luật; quản lý nhà nước về công tác xây dựng pháp luật. Đồng thời, cần tăng cường ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số đồng bộ trong phổ biến, giáo dục pháp luật, trợ giúp pháp lý, đăng ký biện pháp bảo đảm; lồng ghép nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật vào phong trào “học tập số” nhằm đáp ứng yêu cầu về môi trường kinh doanh, minh bạch, tiết kiệm thời gian, kinh phí cho doanh nghiệp và người dân giải quyết các vấn đề pháp lý một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Để Nghị quyết 66 đi vào cuộc sống một cách hiệu quả, tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, công bằng, luật sư Phạm Viết Luân đề xuất, cần triển khai mạnh mẽ cải cách thủ tục hành chính nhất là các thủ tục liên quan đến đầu tư, xuất nhập khẩu, thuế... cắt giảm các điều kiện kinh doanh bất hợp lý, các thủ tục không cần thiết để đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình tra cứu và thực thi. Cùng với đó, xây dựng cơ chế, chính sách để thúc đẩy xây dựng khung pháp lý thử nghiệm có kiểm soát của các lĩnh vực kinh tế - xã hội áp dụng các sản phẩm, dịch vụ, giải pháp, mô hình kinh doanh mới, tích hợp để có chính sách quản lý phát triển kịp thời và phù hợp nhằm thúc đẩy kinh tế số, sáng tạo, và khởi nghiệp.
Diệu Thúy (TTXVN)