Người bán online và livestream có thể 'vỡ kế hoạch' nếu bỏ qua chính sách này

3 giờ trướcBài gốc

Sau thời gian phát triển nóng, mua sắm online bộc lộ nhiều bất cập về chất lượng hàng hóa và trách nhiệm người bán. Dự thảo Luật Thương mại điện tử do Bộ Công Thương trình Quốc hội đề xuất kỳ vọng tạo ra sự thay đổi căn bản: từ việc người bán tự do livestream, bán hàng tùy tiện, sang một môi trường có định danh, có trách nhiệm pháp lý rõ ràng.

Hướng đi mới cho thương mại điện tử

Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam phát triển nhanh chóng, trở thành kênh mua sắm được ưa chuộng. Tuy nhiên, sự phát triển nóng đi kèm nhiều vấn đề: hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng, dịch vụ sau bán hàng thiếu minh bạch, thậm chí thất thu thuế. Những bất cập này khiến người tiêu dùng ngày càng mất niềm tin.

Quy định mới giúp người tiêu dùng minh được minh bạch hơn trong việc tiếp cận sản phẩm.

Theo dự thảo Luật Thương mại điện tử, một trong những quy định nổi bật là yêu cầu định danh người bán. Nền tảng TMĐT phải xác thực danh tính người bán có địa điểm tại Việt Nam, người bán nước ngoài phải cung cấp giấy tờ chứng minh hợp pháp. Hình thức bán hàng livestream cũng phải tuân thủ điều kiện tương tự.

Việc định danh người bán là bước đi tất yếu. Với công nghệ hiện nay, nền tảng TMĐT có thể hỗ trợ xác thực khuôn mặt, giấy tờ cá nhân, giúp người bán dễ dàng chứng thực và người tiêu dùng yên tâm mua sắm.

Qua đó sẽ góp phần giảm hàng giả, hàng nhái. Khi xảy ra tranh chấp, cơ quan năng sẽ dễ dàng xử lý. Người bán phải chịu trách nhiệm với sản phẩm của mình. Đây là cách để thị trường trở nên minh bạch và bền vững hơn.

Người tiêu dùng cũng kỳ vọng vào sự thay đổi này. Chị Nguyễn Thị Lan (phường Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho biết: “Trước đây tôi từng mua phải hàng nhái qua livestream. Việc người bán phải định danh sẽ giúp tôi yên tâm hơn, biết rõ mình mua của ai và có cơ chế khiếu nại khi cần”.

Một số người bán hàng nhỏ lẻ cũng đón nhận tích cực. Anh Lê Văn Tuấn, chủ cửa hàng online đồ gia dụng tại TP.HCM cho biết: “Nếu minh bạch, tôi sẵn sàng cung cấp giấy tờ. Điều này vừa giúp bảo vệ người mua, vừa tạo uy tín cho shop, khác hẳn kiểu bán tự phát, không ai chịu trách nhiệm như trước”.

Ngoài định danh, dự thảo còn quy định rõ trách nhiệm trong livestream: không được cung cấp thông tin sai lệch về chất lượng, xuất xứ, giá cả, khuyến mại, sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, hành vi phù hợp đạo đức xã hội, tuân thủ nội dung quảng cáo đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận. Đây là bước tiến để hạn chế tình trạng livestream tùy tiện gây nhầm lẫn người tiêu dùng.

Sàn TMĐT xuyên biên giới: Thách thức kiểm soát

Một vấn đề khác được đặt ra là cạnh tranh bình đẳng giữa sàn nội và sàn ngoại. Thực tế, nhiều sàn TMĐT nước ngoài bán hàng trực tiếp sang Việt Nam, nhưng không chịu quy định, không chịu trách nhiệm với người tiêu dùng Việt Nam. Năm 2024, sự kiện sàn TMĐT Temu bán hàng tại Việt Nam khi chưa được cấp phép từng gây xôn xao cộng đồng TMĐT.

Các sàn TMĐT có pháp nhân tại Việt Nam phải tuân thủ nhiều quy định. Trong khi sàn xuyên biên giới lại không chịu nghĩa vụ tương tự. Dự thảo luật cần tạo sân chơi công bằng, tránh bảo hộ ngược, bảo vệ người làm đúng pháp luật.

Bên cạnh đó, dự thảo cũng đặt ra câu hỏi về hàng đã qua sử dụng hay người bán lẻ cung cấp sản phẩm đơn lẻ. Bà Trần Hoàng Ly - Giám đốc pháp lý Chợ Tốt băn khoăn: “Sản phẩm thanh lý có thuộc phạm vi quản lý? Người bán thông tin sai, công ty có chịu trách nhiệm không? Cần làm rõ để không gây áp lực cho các cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ”.

Nếu khung pháp lý cân bằng, việc quản lý và bảo vệ người tiêu dùng sẽ chặt chẽ hơn, TMĐT là hệ sinh thái đa dạng, từ doanh nghiệp lớn đến hộ kinh doanh nhỏ, cần áp dụng luật thật linh hoạt, khả thi.

Theo thống kê của VCCI, năm 2024 có 650.000 gian hàng trực tuyến phát sinh đơn hàng, với doanh số 5 sàn TMĐT hàng hóa phổ biến đạt 318.900 tỷ đồng. Con số này cho thấy thị trường TMĐT đã trở thành phần quan trọng của nền kinh tế, nhưng cũng đồng thời đặt ra áp lực lớn về quản lý và bảo vệ người tiêu dùng.

Anh Phạm Minh Tuấn, người bán quần áo online tại Hà Nội chia sẻ: “Nếu luật đưa ra các quy định rõ ràng, tôi sẽ yên tâm kinh doanh. Trước đây đôi khi bị tố cáo sai, mất uy tín dù mình bán hàng thật. Luật mới giúp phân biệt rõ người bán và trách nhiệm, vừa minh bạch, vừa bảo vệ shop”.

Với góc độ người tiêu dùng, chị Hoàng Thị Mai (phường Cầu Giấy, Hà Nội) kết luận: “Điều tôi mong chờ nhất là khiếu nại được giải quyết nhanh, tránh phải mất tiền mua hàng kém chất lượng. Luật định danh người bán sẽ giúp thị trường minh bạch hơn, người tiêu dùng bớt rủi ro”.

Dự thảo Luật Thương mại điện tử đang được lấy ý kiến rộng rãi, với mục tiêu vừa bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, vừa tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho các doanh nghiệp. Nếu được triển khai hiệu quả, đây sẽ là bước ngoặt trong cách vận hành TMĐT tại Việt Nam, đưa mua sắm online từ thời kỳ “tùy tiện” sang thời kỳ minh bạch, có trách nhiệm và bền vững.

Tiến Anh

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/tieu-dung/nguoi-ban-online-va-livestream-co-the-vo-ke-hoach-neu-bo-qua-chinh-sach-nay-1109863.html