Việc duy trì thói quen ăn uống điều độ, chia nhỏ bữa ăn, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng cũng giúp niêm mạc dạ dày nhanh lành hơn. Ảnh minh họa
Viêm loét dạ dày và triệu chứng thường gặp khi bị viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày (thường gọi đầy đủ là viêm loét dạ dày – tá tràng) là tình trạng lớp niêm mạc bên trong dạ dày hoặc phần đầu của ruột non (tá tràng) bị tổn thương, ăn mòn tạo thành những vết loét hở.
Bình thường, dạ dày có một lớp chất nhầy bao phủ để bảo vệ niêm mạc khỏi tác động của acid và men tiêu hóa. Khi lớp bảo vệ này bị suy yếu hoặc bị phá vỡ, acid dịch vị và men pepsin sẽ tấn công trực tiếp vào thành dạ dày, gây viêm và hình thành vết loét.
Triệu chứng thường gặp của viêm loét dạ dày gồm:
- Đau âm ỉ hoặc đau dữ dội vùng thượng vị (trên rốn, dưới xương ức), thường đau khi đói hoặc về đêm.
- Ợ nóng, nóng rát dạ dày.
- Đầy hơi, chướng bụng, ăn nhanh no.
- Buồn nôn, nôn, có thể nôn ra dịch chua.
- Trường hợp nặng: nôn ra máu, đi ngoài phân đen do xuất huyết tiêu hóa.
Tại sao bị viêm loét dạ dày?
Có nhiều nguyên nhân gây viêm loét dạ dày, phổ biến nhất gồm:
- Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP): đây là nguyên nhân hàng đầu, chiếm 60–80% trường hợp loét. HP sống trong lớp nhầy dạ dày, tiết ra độc tố làm suy yếu lớp bảo vệ niêm mạc, tăng nguy cơ viêm loét và thậm chí ung thư dạ dày.
- Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm (NSAIDs): các thuốc như aspirin, ibuprofen, naproxen… khi dùng kéo dài sẽ ức chế sản xuất chất bảo vệ niêm mạc, khiến dạ dày dễ bị acid ăn mòn.
- Căng thẳng, stress kéo dài: stress không trực tiếp gây loét nhưng làm tăng tiết acid và giảm khả năng bảo vệ của niêm mạc, khiến bệnh dễ khởi phát hoặc nặng thêm.
- Thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh: uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá. Ăn nhiều đồ cay, chua, dầu mỡ, bỏ bữa hoặc ăn thất thường. Uống nhiều cà phê, nước ngọt có gas.
- Yếu tố khác như di truyền trong gia đình có người bị viêm loét dạ dày, nguy cơ mắc cao hơn. Một số bệnh lý đi kèm như hội chứng Zollinger–Ellison (tăng tiết acid bất thường).
Thực phẩm nên ăn để hỗ trợ phục hồi khi bị viêm loét dạ dày
Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng, dễ tiêu hóa và có tác dụng bảo vệ niêm mạc sẽ giúp cơ thể phục hồi tốt hơn. Các nhóm thực phẩm được khuyến nghị gồm:
- Thực phẩm mềm, dễ tiêu: cháo, súp, cơm nát, khoai tây nghiền, bánh mì mềm giúp giảm áp lực lên dạ dày.
- Rau củ nấu chín, mềm: bí xanh, bí đỏ, cà rốt, rau cải, đu đủ chín, chuối, táo, lê… vừa cung cấp vitamin, khoáng chất vừa dễ tiêu hóa, không gây kích ứng.
- Nguồn đạm nạc: thịt gà bỏ da, cá hấp, đậu phụ, lòng trắng trứng. Nên chế biến bằng cách hấp, luộc, kho nhạt thay vì chiên rán. Protein nạc giúp tái tạo mô, phục hồi niêm mạc nhanh hơn.
- Ngũ cốc nguyên hạt: yến mạch, gạo lứt nấu mềm, khoai lang… giàu chất xơ hòa tan, vitamin nhóm B, hỗ trợ tiêu hóa.
- Sữa chua ít đường: bổ sung lợi khuẩn (probiotics), giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, đặc biệt hữu ích với bệnh nhân có nhiễm vi khuẩn HP.
- Mật ong: chứa enzyme và đặc tính kháng khuẩn, kháng viêm tự nhiên, giúp làm dịu và thúc đẩy quá trình lành vết loét. Có thể dùng 1–2 thìa mật ong hòa nước ấm, uống vào buổi sáng hoặc trước khi đi ngủ.
Những thực phẩm này không chỉ cung cấp năng lượng, vitamin, khoáng chất cần thiết mà còn tạo điều kiện thuận lợi để niêm mạc dạ dày hồi phục. Ngoài ra, việc duy trì thói quen ăn uống điều độ, chia nhỏ bữa ăn, ngủ đủ giấc và giảm căng thẳng cũng giúp niêm mạc dạ dày nhanh lành hơn.
Vân Lê