Giá nhà tại nhiều nước châu Á bị đẩy lên quá cao khiến nhiều người phải từ bỏ giấc mơ mua nhà. Ảnh: Reuters.
Bước sang tuổi 40, Hafiz Sujang - một chuyên viên tư vấn IT tại Kuala Lumpur (Malaysia) - có gia đình hạnh phúc, công việc ổn định nhưng anh vẫn chưa có cho riêng mình một căn nhà. Tuy nhiên, khi tham khảo thị trường bất động sản thủ đô Malaysia, giấc mơ thoát khỏi vòng xoáy thuê nhà dần biến mất, theo SCMP.
"Phần lớn căn hộ tôi xem đều có diện tích nhỏ và hoàn thiện theo kiểu tiết kiệm chi phí cho chủ đầu tư", Hafiz chia sẻ.
Tích góp nhiều năm vẫn không đủ tiền
Với khoản tiết kiệm đủ để đặt cọc cho một căn hộ trị giá 750.000 ringgit (khoảng 178.000 USD), anh từng tin rằng chỉ cần kiên nhẫn thì sẽ tìm được một nơi phù hợp cho gia đình. Thế nhưng, thực tế lại khác xa hoàn toàn.
Câu chuyện của Hafiz không phải là trường hợp đặc biệt. Trên khắp Đông Nam Á, công thức "làm việc chăm chỉ để sở hữu nhà" dường như không còn hiệu quả.
Giá nhà leo thang chỉ là một phần nhỏ của vấn đề, trong khi mức lương trì trệ, chi phí sinh hoạt tăng cùng với nguy cơ mất việc cao khiến nhiều người ngần ngại vay nợ dài hạn.
Dù nhiều dự án mới, căn hộ hạng sang ở Bangkok (Thái Lan), TP.HCM, Jakarta (Indonesia) hay Singapore liên tục mọc lên, tầng lớp trung lưu lại cảm thấy bị "đè nén" bởi chi phí tăng cao và nỗi lo sa thải. Do đó, không ít người buộc phải thay đổi cả thói quen chi tiêu lẫn kế hoạch mua nhà trong tương lai.
Các môi giới bất động sản ở nhiều thành phố lớn cho biết số lượng giao dịch căn hộ mới đang giảm, trong khi giá của những căn hộ được rao bán tiếp tục tăng cao. "Điều này sẽ để lại hệ lụy xã hội và đe dọa tính bền vững của tăng trưởng", ông Mohd Afzanizam Abdul Rashid, chuyên gia kinh tế trưởng tại Ngân hàng Muamalat, cảnh báo.
Tại Kuala Lumpur, tổng giá trị giao dịch nhà ở tăng 3,2% lên 2,9 tỷ ringgit (tương đương 688 triệu USD) trong quý I, nhưng số lượng căn hộ bán ra lại giảm 8,7%.
Còn ở Việt Nam, báo cáo của CBRE cho biết giá căn hộ tại Hà Nội đã tăng 87% trong 6 năm và giá nhà tại TP.HCM dao động từ 2.900 USD/m2. Dù vậy, số lượng giao dịch lại lao dốc 27% trong quý II.
Trước tình hình giá nhà đắt đỏ, nhà thiết kế đồ họa Kaylie Ann (30 tuổi ở Kuala Lumpur), chấp nhận mua nhà ngoại ô với giá 460.000 ringgit (khoảng 109.000 USD) chỉ vì lo ngại giá sẽ còn vượt xa tầm tay.
Nhưng ngay cả khi đã sở hữu nhà, cô vẫn cho rằng bất động sản chỉ được xây để bán cho nhà đầu tư, chứ không phải cho "những người thực sự muốn sống trong đó".
Nhà ở giá phải chăng trở thành bài toán nan giải
Trong bối cảnh hiện nay, nhà ở giá phải chăng trở thành thách thức đối với chính phủ của nhiều nước, ngay cả ở các thị trường phát triển lẫn đang phát triển.
Tại Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam, nghiên cứu của Savills cho thấy đây là vấn đề mang tính cục bộ, tập trung ở các đô thị lớn có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh.
Thực tế, nguồn cung nhà ở đã không theo kịp đà tăng dân số trên toàn cầu. Việc thúc đẩy nguồn cung phải trở thành trọng tâm của mọi chiến lược nhằm giải quyết vấn đề nhà ở giá phải chăng.
Đáng chú ý, Trung Quốc là một trường hợp đặc biệt. Trong thập kỷ qua, chính phủ nước này đã xây dựng một lượng lớn nhà ở, trong khi tăng trưởng dân số gần như không có sự thay đổi.
Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa vẫn tiếp diễn, đặc biệt là làn sóng di cư từ các tỉnh về những thành phố hạng nhất như Thượng Hải và Bắc Kinh.
Theo ông James Macdonald, Trưởng bộ phận Nghiên cứu của Savills Trung Quốc, vấn đề về khả năng chi trả nhà ở không phải là câu chuyện của quốc gia mà chỉ tập trung tại các thành phố lớn.
"Giống như nhiều đô thị cạnh tranh toàn cầu khác, phần lớn doanh nghiệp đều tập trung tại một số ít thành phố, nơi vốn tạo ra việc làm và thu hút nhân tài", ông nói.
Một yếu tố khác làm trầm trọng thêm tình trạng giá nhà bị "thổi phồng" nằm ở việc bất động sản được coi như kênh đầu tư yêu thích.
Chi phí nắm giữ tài sản ở mức thấp đã dẫn đến tình trạng nhiều nhà đầu tư mua nhà rồi bỏ trống. Chính phủ Trung Quốc hiện giải quyết vấn đề bằng cách khuyến khích phát triển thị trường nhà cho thuê.
Nhật Bản cũng chỉ gặp vấn đề về nhà ở tại một số khu vực đông dân như Tokyo và Osaka. Bức tranh về giá nhà còn trở nên phức tạp hơn bởi đặc thù của thị trường nước này. Nhiều căn nhà liên tục bị phá dỡ và xây mới, khiến phần lớn nguồn cung mới không làm tăng thêm tổng lượng nhà ở thực tế.
Mặt khác, Singapore lại là một trong những thị trường phân tầng rõ rệt nhất thế giới. Hơn 3/4 dân số đang sinh sống trong các căn hộ do Ủy ban Phát triển Nhà ở (HDB) xây dựng và bán, nhờ đó 90% công dân sở hữu nhà riêng.
Trong khi đó, thị trường nhà ở tư nhân (condo) được kiểm soát chặt chẽ để bảo vệ công dân và thường trú nhân: người nước ngoài muốn mua phải chịu thuế trước bạ 60%. Tuy nhiên, kể từ sau đại dịch, tăng trưởng dân số đã đẩy giá thuê và giá bán trong phân khúc này tăng mạnh.
Giá nhà tư nhân tại Singapore đã tăng mạnh nhất trong 3 quý vừa qua, nhờ sự bùng nổ trở lại của hoạt động bán trước các dự án căn hộ mới, theo Bloomberg.
Theo ước tính sơ bộ do Cơ quan Tái phát triển Đô thị Singapore (URA), chỉ số giá nhà ở tư nhân đã tăng 1,2% trong quý vừa qua so với 3 tháng trước đó. Con số này cao hơn mức tăng 1% ghi nhận trong quý II.
Đà tăng tốc này diễn ra sau khi thị trường chứng kiến làn sóng mở bán mới, trải rộng từ các khu ngoại ô đến các khu vực trung tâm cao cấp.
Cùng với việc lãi suất giảm mạnh và các chủ đầu tư điều chỉnh chiến lược để thu hút người mua, điều này đã kích hoạt một làn sóng giao dịch sôi động mới tại đảo quốc.
Xu hướng tăng giá nhà khiến nỗ lực kiềm chế thị trường của chính phủ trở nên phức tạp hơn, khi giá nhà tại quốc gia Đông Nam Á này đã nằm trong nhóm đắt đỏ nhất thế giới.
Chính phủ Singapore sử dụng các biện pháp vĩ mô để hạ nhiệt thị trường như quyết định nâng thuế trước bạ với người bán nhà vào tháng 7, bổ sung vào loạt biện pháp đã triển khai những năm gần đây.
Gần đây, giới chức cảnh báo người mua nhà cần thận trọng trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm lại và nhu cầu lao động có dấu hiệu suy yếu.
Sau đợt tăng mạnh thuế mua nhà của người nước ngoài vào năm 2023 - nâng mức thuế với phần lớn giao dịch lên tới 60% - các chủ đầu tư đã chuyển hướng tập trung sang người mua trong nước và nhóm người nhập cư giàu có, vốn được hưởng mức thuế thấp hơn.
Một chiến lược phổ biến tại Singapore là tung ra các căn hộ diện tích nhỏ với mức giá dễ tiếp cận hơn. Điển hình, một dự án ra mắt tháng 8 vừa qua, gồm những căn hộ "shoebox" chỉ khoảng 39 m2, đã nhận được sự quan tâm lớn từ thị trường.
Anh Nguyễn