"Trắng tay" khi di dời
Dự án Phát triển Tổ hợp cảng biển và Khu công nghiệp tại khu vực Đầm Nhà Mạc, tỉnh Quảng Ninh có tổng diện tích quy hoạch 1.192,9 ha thuộc địa bàn 2 phường: Phường Phong Cốc, Phường Liên Hòa (Xã Liên Hòa, Liên Vị, Tiền Phong cũ) do Công ty cổ phần KCN Bắc Tiền Phong làm chủ đầu tư.
Tới nay, dự án đã hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là 485,85 ha/1.192,9 ha, trong đó, diện tích UBND thị xã đã xác nhận hoàn thành GPMB diện tích 480,44 ha. Tại dự án cơ bản người dân đều đồng thuận khi dự án về, tuy nhiên, việc xác định nguồn gốc đất và hỗ trợ bồi thường có nguy cơ khiến nhiều người dân lâm cảnh khó khăn, tay trắng khi chấp nhận di dời, nhường chỗ cho dự án.
"Khi dự án về, gia đình tôi vốn là cán bộ nên rất đồng tình và gương mẫu đi đầu trong việc chấp hành pháp luật. Tuy nhiên, gia đình tôi bị thu hồi hơn 2ha đất nuôi trồng thủy sản đã hoạt động ổn định nhiều năm qua nhưng được bồi thường 0 đồng thì chúng tôi không biết phải chuyển đổi cuộc sống mới như thế nào, quá thiệt thòi", ông Lê Văn Thành, phường Liên Hòa, tỉnh Quảng Ninh chia sẻ.
Đầm nuôi thủy sản hàng chục nghìn mét vuông của ông Lê Văn Thành.
Theo chia sẻ từ ông Thành, gia đình ông ra khai phá đắp bờ khu vực đầm lầy ngập mặn để nuôi thủy sản từ giữa năm 2013, sau đó có nhiều năm liền bồi đắp, hoạt động sản xuất liên tục không bị chính quyền địa phương ngăn cản hay lập biên bản vi phạm hành chính tới trước khi có quy hoạch dự án năm 2017 ông Thành mới biết khu đất gia đình sản xuất lâu này thuộc khu vực luồng lạch.
"Quan điểm của chúng tôi là chấp hành quy định của Nhà nước. Tuy nhiên, từ khi tôi ra ngoài khu vực đầm lầy, đắp bờ nuôi thủy sản hàng chục năm qua không thấy ai ra nhắc nhờ hay lập biên bản. Giờ mà dự án vào thu hồi 0 đồng đối với gia sản cả đời thì tới đây chúng tôi không biết làm gì để sống", ông Thành chia sẻ.
Tương tự, tại dự án này, nhiều hộ dân khác dù được bồi thường, nhưng với số tiền rất thấp với số vốn tiền đầu tư cùng công sức cả đời khiến người dân khó có thể thay đổi công việc mới, ổn định cuộc sống. Đơn cử như tại khu nuôi trồng thủy sản hơn 2,4ha của gia đình bà Nguyễn Thị Nguyên (SN 1966, thôn 4, xã Tiền Phong, thị xã Quảng Yên cũ) được gia đình bồi đắp nuôi trồng từ năm 1989, trong quá trình xây dựng trồng cây không thấy chính quyền có ý kiến gì, nhưng giờ di dời dự án, dự kiến được bồi thường 863 triệu đồng.
Tương tự trường hợp bà Nguyên, khu đất trang trại hơn 2,6ha của ông Nguyễn Văn Ngân (SN 1974, thôn 3 xã Tiền Phong, Tx. Quảng Yên cũ) chỉ được đền bù hơn 460 triệu đồng.
"Tôi không hiểu cán bộ địa phương căn cứ vào đâu để xác định nguồn gốc đất. Đây là khu đất gia đình tôi khai phá bồi đắp sản xuất hàng chục năm qua và chưa thấy ai lập biên bản xử phạt gì, thậm chí năm 2018 tôi còn được ngân hàng cho vay 1,2 tỷ đồng để đầu tư trang trại trên khu đất này, sau đó được cả giấy khen của chính quyền về việc làm ăn phát triển kinh tế địa phương. Giờ dự án vào đền bù hơn 460 triệu đồng cho cả khu đất trang trại hơn 2,6ha thì chúng tôi không thể nào ổn định được cuộc sống, vì tất vả vốn liếng đều đổ cả vào đây", ông Nguyễn Văn Ngân buồn bã chia sẻ.
Cơ quan chức năng lý giải mức bồi thường 0 đồng
Để tìm hiểu rõ các nội dung liên quan, trao đổi với Người Đưa Tin, ông Nguyễn Văn Chỉnh, cán bộ địa chính, xây dựng phường Liên Hòa cho biết, trường hợp ông Lê Văn Thành nuôi trồng trái quy định, tuy nhiên, vị cán bộ này không cung cấp được biên bản xử phạt hành chính trong quá trình người dân đắp bờ nuôi thủy sản trước thời điểm quyết định quy hoạch dự án.
"Trường hợp hộ của ông Lê Văn Thành, khi xác định nguồn gốc phía xã căn cứ trên bản đồ địa chính năm 2014 thì không thấy thể hiện có hộ ông Thành tại khu vực này. Đồng thời, đây là khu vực luồng lạch nên cũng không được phép nuôi trồng thủy sản", ông Chỉnh cho biết.
Cũng theo vị cán bộ địa chính phường Liên Hòa, không phải chỉ mình trường hợp hộ ông Thành, trong quá trình xác minh nguồn gốc, địa phương đã tiến hành chặt chẽ, thu thập hồ sơ đầy đủ đảm bảo quyền lợi tối đa cho người dân.
"Việc người dân khó khăn khi bị thu hồi chúng tôi cũng rất hiểu và chia sẻ, có thể báo cáo để cấp trên nắm bắt chỉ đạo", ông Chỉnh cho biết thêm.
Khu trang trại của hộ gia đình ông Nguyễn Văn Ngân, phường Liên Hòa, tỉnh Quảng Ninh.
Trao đổi với Người Đưa Tin, đại diện Phòng điều hành dự án IV, Ban quản lý dự án khu vực I cho biết, dự án Đầm Nhà Mạc, tỉnh Quảng Ninh chia làm nhiều giai đoạn với tổng diện tích quy hoạch 1.192,9 ha thuộc địa bàn 2 phường Phong Cốc và Liên Hòa (Xã Liên Hòa, Liên Vị, Tiền Phong). Tại dự án chia thành nhiều giai đoạn khác nhau.
Đối với những hộ dân bị ảnh hưởng, thực tế có những hộ mức bồi thường là 0 đồng theo quy định mới khoản 5, điều 81 và khoản 1 điều 105 Luật đất đai 2024, thì nguồn gốc đất sử dụng trái phép và tài sản gắn liền với đất sẽ là không hợp pháp và không được bồi thường, hỗ trợ. Việc này căn cứ các hồ sơ tài liệu xác minh nguồn gốc đất từ chính quyền địa phương.
Tuy nhiên, những trường hợp người dân di dời ở các giai đoạn trước khi chưa áp dụng luật đất đai 2024 thì tài sản gắn liền trên đất hình thành từ trước 1/7/2014 vẫn được bồi thường hỗ trợ. Vì vậy nên mới có những mức hỗ trợ khác nhau tại cùng một dự án.
Trụ sở Phòng điều hành dự án IV, Ban Quản lý dự án khu vực I, tỉnh Quảng Ninh.
Theo báo cáo mới nhất ngày 5/8 của Phòng Điều hành dự án IV, tại dự án Tổ hợp cảng biển đầm nhà Mạc đang thực hiện bồi thường GPMB diện tích 404,5 ha, ảnh hưởng 163 hộ, trong đó đã thực hiện công khai dự thảo với hơn 100 hộ. Cơ bản người dân đều đồng thuận chấp hành, tuy nhiên, khó khăn chủ yếu vẫn là mức bồi thường hỗ trợ khi di dời của người dân.
Để giải quyết, Phòng Điều hành dự án IV đang phối hợp cùng UBND phường Liên Hòa mời các hộ để tổ chức đối thoại hoàn thiện hồ sơ và đề nghị UBND phường Liên Hòa bổ sung thông tin liên quan đến bản chứng nhận nguồn gốc sử dụng đất.
"Tới đây, chúng tôi dự kiến huy động khoảng 100 nhân sự từ các đơn vị trên Ban quản lý khu vực I để thực hiện hoàn thành kiểm đếm tại dự án Tổ hợp cảng biển Đầm nhà Mạc trước 30/9 tới đây. Đồng thời, đề nghị UBND phường Liên Hòa vận động các hộ dân nhận tiền bàn giao mặt bằng theo phương án đã được phê duyệt; phối hợp hoàn thành công tác xác duyệt nguồn gốc đất. Việc bồi thường theo quy định pháp luật nên chúng tôi không thể làm khác được", đại diện lãnh đạo phòng dự án IV thông tin.
Việt Phương
Nguyễn Hữu Phương