Ngày 17-12, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) cho biết vừa thực hiện thành công một ca ghép thận cùng huyết thống, khi người mẹ quyết định hiến thận, tặng sự sống cho con.
Vừa mang thai, vừa chạy thận
Khoảng một năm trước, chị NTTH, 27 tuổi, ngụ Hải Phòng, phát hiện mắc suy thận giai đoạn cuối khi đang mang thai hơn một tháng. Niềm vui làm mẹ vừa chớm nở nhanh chóng nhường chỗ cho lựa chọn đầy nghiệt ngã giữa việc bảo toàn sức khỏe bản thân và giữ lại đứa con trong bụng.
Dù được các bác sĩ và gia đình khuyên đình chỉ thai kỳ do nguy cơ cao cho cả mẹ và thai nhi, chị H vẫn kiên quyết giữ con. Quyết định ấy mở ra quãng thời gian mang thai đầy thử thách khi chị vừa phải chạy thận, lọc máu định kỳ, vừa điều trị thuốc và đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm.
Bệnh nhân NTTH cùng mẹ trong những ngày điều trị tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108. Ảnh: BVCC
Sinh ra trong gia đình có hoàn cảnh đặc biệt, sớm thiếu vắng sự chăm sóc của cha, chị H lớn lên trong sự chở che của mẹ là bà TTB - người vừa là điểm tựa tinh thần, vừa là trụ cột kinh tế. Chính tình yêu thương và sự hi sinh thầm lặng ấy đã trở thành điểm tựa giúp chị H vượt qua những tháng ngày khó khăn nhất của thai kỳ.
Trong quá trình mang thai, có thời điểm chị H bị tụt tử cung, buộc phải khâu để giữ thai. Có lúc, các bác sĩ nghi ngờ thai nhi có bất thường và chỉ định chọc ối. Rất may, kết quả cho thấy em bé vẫn phát triển bình thường.
Đến tuần thai thứ 36, chị H phải mổ cấp cứu. Bé gái nặng 1,7 kg cất tiếng khóc chào đời và được chuyển ngay vào khu chăm sóc sơ sinh. Trên bàn mổ, điều duy nhất người mẹ trẻ nghĩ đến là con, bởi suốt thai kỳ chị không thể ăn uống, bồi dưỡng đầy đủ, khiến đứa trẻ phải chịu nhiều thiệt thòi ngay từ khi chưa chào đời.
Sau sinh, chị H lại tiếp tục hành trình giành giật sự sống cho chính mình. Suốt 10 tháng, chị đều đặn chạy thận 3 lần/tuần. Việc không thể cho con bú, không đủ sức bế con trọn vẹn trở thành nỗi day dứt lớn nhất đối với người mẹ trẻ. Khi sức khỏe ngày càng suy kiệt, ghép thận được xác định là con đường duy nhất để chị có thể tiếp tục sống khỏe mạnh và nuôi con khôn lớn.
Được mẹ sinh thêm 1 lần nữa
Tại buổi tư vấn ghép thận ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, bà B đã không một giây do dự khi tự nguyện hiến thận cho con gái. Bà chia sẻ, nhìn cháu ngoại còn quá nhỏ, bà chỉ nghĩ làm sao để con gái mình có thể sống khỏe, nuôi dạy con nên người.
Theo Thiếu tá, bác sĩ Trần Hồng Xinh, ghép thận cùng huyết thống mang lại nhiều lợi thế do mức độ tương thích cao giữa người cho và người nhận, giúp giảm nguy cơ thải ghép, rút ngắn thời gian hồi phục. Cạnh đó, yếu tố tâm lý và sự gắn kết gia đình cũng đóng vai trò quan trọng, giúp người bệnh có thêm niềm tin và động lực trong quá trình điều trị lâu dài.
Kết quả xét nghiệm cho thấy hai mẹ con hoàn toàn phù hợp để ghép thận cùng huyết thống. Tháng 8 vừa qua, ca ghép được thực hiện thành công.
Sau phẫu thuật, sức khỏe của cả người hiến và người nhận đều ổn định. Bà B xuất viện sau một tuần, còn chị H hồi phục nhanh chóng, có thể ăn uống, đi lại và sinh hoạt gần như bình thường.
Bốn tháng sau ghép, chị H khỏe mạnh hơn, gương mặt hồng hào, dáng đi vững vàng. Bé gái nay đã 13 tháng tuổi, lanh lợi và kháu khỉnh. Lần đầu tiên sau hơn một năm, chị H có thể bế con bằng chính đôi tay khỏe mạnh của mình.
“Nếu không có mẹ, tôi không thể có cơ hội được sống và chăm sóc con như hôm nay. Mẹ đã sinh tôi thêm một lần nữa, cho tôi sức khỏe, niềm tin và cả tương lai phía trước" - chị H chia sẻ.
Các bác sĩ thực hiện ghép thận cho bệnh nhân. Ảnh: BVCC
Ca ghép thận đầu tiên tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 được thực hiện vào năm 2016. Từ đó đến nay, bệnh viện đã thực hiện gần 600 ca ghép thận, với số lượng tăng dần qua các năm.
Hiện, trung bình mỗi năm bệnh viện tiến hành 120-140 ca ghép, chủ yếu từ người cho sống. Ghép thận được đánh giá là phương pháp điều trị hiệu quả, chất lượng cao và có chi phí thấp hơn so với các phương pháp điều trị thay thế thận như chạy thận nhân tạo hay lọc màng bụng đối với người suy thận giai đoạn cuối.
Theo PGS.TS Đồng Văn Hệ, Giám đốc Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia, có đến 70% người suy thận có chỉ định ghép nhưng nguyên nhân khiến người bệnh ghép thận ít là do không có nguồn hiến và chi phí ghép cao, khoảng 150 triệu đồng/ca.
Trong khi đó, bảo hiểm y tế (BHYT) chưa chi trả đầy đủ các dịch vụ kỹ thuật trong công tác ghép thận nói riêng và hiến - ghép tạng nói chung.
Trong chín tháng đầu năm 2025, 33 cơ sở khám chữa bệnh tại Hà Nội đã phát sinh chi phí thận nhân tạo chu kỳ với 5.800 bệnh nhân, 39.349 lượt điều trị. Tổng chi phí là 341 tỉ đồng.
Theo ThS Nguyễn Thị Tám, Phó Giám đốc BHXH TP Hà Nội, Thông tư 23/2024 của Bộ Y tế ban hành danh mục các dịch vụ kỹ thuật, trong đó có ghép tim, ghép thận, ghép gan và ghép phổi. Tuy nhiên, Bộ Y tế chưa xây dựng giá thanh toán BHYT cho các dịch vụ này, dẫn đến chi phí phẫu thuật ghép tạng hiện chưa được hưởng BHYT.
Bà Tám đề nghị các bệnh viện được giao sớm báo cáo và đề xuất BHYT xây dựng giá dịch vụ kỹ thuật.
Cạnh đó, người hiến tạng được cấp thẻ BHYT mã HG khi đi khám chữa bệnh vẫn phải có phiếu chuyển bệnh nhân. Bà Tám cho rằng Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia cần đề xuất Bộ Y tế cho phép người hiến tạng được đến thẳng bệnh viện hiến để khám chữa bệnh.
Đối với thuốc chống thải ghép, dù đã nằm trong danh mục quỹ BHYT chi trả nhưng hiện vẫn phải thanh toán theo tỉ lệ. Trong chín tháng đầu năm 2025, tổng chi phí cùng chi trả của bệnh nhân ghép tạng là 51,5 tỉ đồng.
Từ thực tế này, bà Tám đề xuất thành lập quỹ hỗ trợ bệnh nhân ghép tạng để không phải cùng chi trả, giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh.
THANH TÚ