Người Mỹ vẫn đổ xô đi mua sắm, nhưng sau đó là 'núi' nợ

11 giờ trướcBài gốc

Doanh số bán lẻ ngày nghỉ lễ tiếp tục gia tăng

Theo dữ liệu của Mastercard SpendingPulse - đơn vị theo dõi chi tiêu tại cửa hàng và trực tuyến, doanh số bán lẻ tại Mỹ trong ngày Black Friday - ngày mua sắm nhộn nhịp nhất năm - đã tăng 4,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ số bán lẻ chưa điều chỉnh theo lạm phát này cho thấy doanh số trực tuyến ghi nhận mức tăng hai con số (10,4%), trong khi doanh thu từ hoạt động mua sắm tại cửa hàng tăng nhẹ 1,7%.

Còn theo đơn vị theo dõi thương mại điện tử Adobe Analytics, người tiêu dùng Mỹ đã chi ra số tiền kỷ lục 11,8 tỉ đô la cho mua sắm trực tuyến để săn các chương trình giảm giá vào ngày Black Friday, tăng 9,1% so với năm ngoái. Lượng truy cập đặc biệt dồn về khung giờ từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều theo giờ địa phương trên toàn nước Mỹ, với mỗi phút có tới 12,5 triệu đô la được giao dịch qua các giỏ hàng trực tuyến.

Cũng theo Adobe, người tiêu dùng đã chi số tiền kỷ lục 6,4 tỉ đô la cho mua sắm trực tuyến trong ngày Lễ Tạ ơn. Các nhóm hàng có doanh số tăng mạnh trong cả hai ngày gồm máy chơi trò chơi điện tử, thiết bị điện tử và đồ gia dụng. Công ty cho biết các dịch vụ mua sắm được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo và quảng cáo trên mạng xã hội cũng ảnh hưởng rõ rệt đến quyết định mua hàng của người tiêu dùng.

Bà Michelle Meyer, chuyên gia Kinh tế trưởng tại Viện Kinh tế Mastercard, nhận định trong mùa lễ này người tiêu dùng đang “vận động trong một môi trường bất ổn” bằng cách “mua sắm sớm, tận dụng các chương trình khuyến mãi và chi tiêu cho những món hàng nằm trong danh sách mong muốn. Các số liệu cho thấy rõ ràng người tiêu dùng vẫn có khả năng chi tiêu”.

Lượng khách đến các cửa hàng ngày càng giảm

NBC bình luận, Black Friday giờ đây đã khác xa so với hình ảnh “các trung tâm thương mại đông nghẹt lúc nửa đêm” hay cảnh chen lấn giành hàng giảm giá sâu vài thập niên trước. Ngày càng nhiều người tiêu dùng chuyển sang săn ưu đãi trực tuyến để mua sắm sau Lễ Tạ ơn ngay tại nhà, hoặc dàn trải chi tiêu qua các chương trình khuyến mãi kéo dài hơn mà các nhà bán lẻ đang cung cấp.

Lượng khách đến cửa hàng bán lẻ những năm gần đây đã giảm dần. Dữ liệu từ RetailNext, đơn vị đo lưu lượng khách thực tế tại cửa hàng, cho thấy lượng khách Black Friday tại Mỹ giảm 3,6% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, công ty lưu ý rằng con số này “tốt hơn đáng kể” so với mức giảm 6,2% trong những ngày trước Lễ Tạ ơn.

Sensormatic Solutions, đơn vị chuyên theo dõi lưu lượng khách tại cửa hàng, cũng cho biết số lượt khách ghé thăm cửa hàng giảm 2,1% - nhưng mức này phù hợp với kỳ vọng và xu hướng đã thấy trong năm nay. Cũng theo Sensormatic, lưu lượng khách trong tuần Black Friday đã tăng gần 57% so với tuần trước đó.

“Black Friday thực sự đã trở thành một sự kiện kéo dài cả tuần, thậm chí còn dài hơn”, ông Grant Gustafson, người đứng đầu mảng tư vấn và phân tích bán lẻ tại Sensormatic Solutions, nói. Ông nhấn mạnh rằng “Black Friday thực sự là khởi đầu cho một giai đoạn rất quan trọng đối với các nhà bán lẻ”, và cuối tuần sau Lễ Tạ ơn cùng các ngày trước Giáng sinh tháng tới cũng sẽ là những thời điểm nhộn nhịp nhất về lượng khách tại cửa hàng.

Tác động từ lạm phát đến doanh số

Tuy nhiên, những số liệu doanh số khả quan mới được công bố vẫn chưa tính đến tác động của lạm phát đang ở mức cao tại Mỹ. Các loại thuế quan mà chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump áp dụng đối với hàng nhập khẩu nước ngoài đã gây áp lực lớn lên cả doanh nghiệp lẫn hộ gia đình Mỹ trong năm qua.

Do vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, mức chi tiêu thực tế có thể gần như không tăng. “Chúng ta đang có lạm phát ở mức 3%, nên mức tăng 4,1% trong chi tiêu thực chất chỉ tương đương khoảng 1% - không phải là mức tăng quá lớn”, ông Rick Newman, tác giả bản tin The Pinpoint Press về kinh tế Mỹ, chia sẻ với CNN.

Salesforce cũng cho biết, dù chi tiêu tổng thể tăng, người tiêu dùng Mỹ đã mua ít món hàng hơn tại quầy thanh toán trong dịp Black Friday (giảm 2% so với năm ngoái). Theo ghi nhận của công ty, số lượng đơn hàng cũng giảm 1%, trong khi giá bán trung bình các sản phẩm tăng tới 7%.

Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ (NRF) ước tính người tiêu dùng sẽ chi hơn 1.000 tỉ đô la cho hoạt động mua sắm dịp nghỉ lễ cuối năm trong tháng 11 và 12, một con số cao kỷ lục. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng doanh số đang chậm lại - với mức tăng dự kiến 3,7-4,2% so với cùng kỳ năm ngoái, thấp hơn mức 4,3% trong mùa lễ năm 2024.

Sự phân hóa trong bức tranh tiêu dùng Mỹ

Bức tranh chi tiêu đang cho thấy sự phân hóa ngày càng rõ rệt. Báo cáo Beige Book mới nhất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cho thấy chi tiêu của nhóm thu nhập thấp và trung bình đang giảm, trong khi nhóm khách hàng thu nhập cao vẫn duy trì mức chi tiêu mạnh - bao gồm cả hàng xa xỉ và du lịch.

Theo chuyên gia tiêu dùng Claudia Lombana, người dân mua ít sản phẩm hơn trong mùa lễ năm nay, nhưng mức giá trung bình mỗi món hàng lại cao hơn. “Những người có thu nhập cao chi tiêu thoải mái, còn nhóm ít dư dả hơn thì phải tính toán”, bà Lombana chia sẻ với CNN.

Đây là biểu hiện của cái gọi là “nền kinh tế hình chữ K”, nơi những người có thu nhập cao được hưởng lợi từ thị trường chứng khoán và giá trị nhà ở tăng, từ đó chi tiêu mạnh hơn. Ngược lại, nhóm thu nhập thấp luôn trong trạng thái “đến kỳ lương là hết tiền”, buộc phải săn ưu đãi hoặc cắt giảm mua sắm để đối phó với chi phí leo thang.

“Theo tôi, nền kinh tế hiện tại đang bị chia tách. Nếu bạn may mắn sở hữu cổ phiếu và nhà ở - tức nằm ở phần trên của chữ K - thì bạn đủ thoải mái để chi tiêu nhiều trong năm nay”, chuyên gia Rick Newman nói.

“Nhưng với nhóm ở phần dưới của chữ K - những người không có nhà hay cổ phiếu - họ ngày càng lo về việc làm và an sinh”, ông nói thêm. “Họ sẽ phải thắt chặt hầu bao trong mùa lễ này”, và chi tiêu tiết kiệm hơn cho quà tặng cũng như nhu yếu phẩm.

Ngoài thuế quan, nhiều yếu tố bất ổn khác cũng đang ảnh hưởng tới người tiêu dùng trong mùa mua sắm cuối năm nay. Tâm lý tiêu dùng ảm đạm, tăng trưởng việc làm chậm lại, và đợt đóng cửa kéo dài 43 ngày của chính phủ liên bang khiến một số người có thu nhập thấp bị gián đoạn trợ cấp thực phẩm.

Trong bối cảnh đó, giá trị và tiết kiệm trở thành ưu tiên hàng đầu khi mua sắm. Người tiêu dùng ngày càng thiên về những nhà bán lẻ giúp họ chi tiêu một cách hiệu quả hơn khi mua thực phẩm, hàng thiết yếu, quần áo và điện tử. Các chuỗi bán lẻ như Walmart, TJ Maxx và Gap đều đang hưởng lợi từ xu hướng này, với báo cáo doanh số tăng mạnh trong quí gần đây. Walmart thậm chí đang giành thêm thị phần ở tất cả các nhóm thu nhập và danh mục hàng hóa. Ngược lại, Target và Bath & Body Works lại gặp khó khăn, vì người tiêu dùng chi ít hơn cho các món quà tặng tự thưởng.

Rủi ro chi tiêu quá mức trong dịp lễ cuối năm

Một điểm đáng chú ý là người dân Mỹ đang dựa ngày càng nhiều hơn vào việc vay nợ để mua sắm trong dịp lễ, trong bối cảnh căng thẳng ngân sách. Hình thức thanh toán “mua trước, trả sau” hiện đang bùng nổ, với tổng giá trị giao dịch dự kiến đạt 20,2 tỉ đô la trong giai đoạn từ 1-11 đến 31-12, tăng 11% so với năm 2024.

Đồng thời, nợ thẻ tín dụng và tỷ lệ quá hạn trên các khoản vay ngắn hạn khác đang tăng lên. Theo số liệu thống kê của Fed chi nhánh New York, số dư nợ thẻ tín dụng chưa thanh toán tại Mỹ đã tăng vọt lên 1.230 tỉ đô la trong quí 3, tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái và là mức cao nhất mọi thời đại.

“Những gì chúng ta đang thấy là sự gia tăng lớn về các khoản nợ thẻ tín dụng của người tiêu dùng trong quí 4”, ông Charlie Wise, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu toàn cầu tại TransUnion, dự báo.

Thông thường, sau giai đoạn vung tiền chi tiêu vào cuối năm, người tiêu dùng sẽ trở nên kỷ luật hơn về mặt tài chính trong năm mới và thường trả hết số nợ tồn đọng vào cuối quí 1. Tuy nhiên, theo ông Ted Rossman, một nhà phân tích của Bankrate, tình hình có thể khó khăn hơn vào đầu năm 2026, bởi người Mỹ, đặc biệt là nhóm thu nhập thấp, “đang phải gánh trên vai số nợ lớn hơn khi bước vào mùa lễ chỉ để trang trải những nhu cầu thiết yếu như tiền thuê nhà, tiền tạp hóa, tiền điện nước, bảo hiểm”. Do vậy, việc giải quyết các khoản nợ tồn đọng có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Bà Chi Chi Wu, luật sư tại Trung tâm Luật Người tiêu dùng Quốc gia, cảnh báo rằng sự bùng nổ của hình thức “mua trước, trả sau” có thể khiến người tiêu dùng đối mặt với rủi ro tài chính cao hơn. Bà cho rằng: Chúng tôi thấy người tiêu dùng dễ rơi vào rắc rối nếu nghĩ rằng, “Ồ, mình có thể xoay xở được khoản thanh toán này cho khoản vay mua trước, trả sau để mua món đồ mình thích”.

Tuy nhiên, những quyết định mua sắm theo cảm xúc đó có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Chỉ một thời gian ngắn sau, họ có thể phải xoay xở với hàng loạt kế hoạch trả góp cho cả danh sách mua sắm dịp lễ và cả vé máy bay về nhà. Do vậy, bà Wu nhấn mạnh rằng trong bối cảnh lạm phát cao, thị trường việc làm suy yếu và lãi suất vẫn ở mức cao, đây là thời điểm hết sức bấp bênh để chi tiêu hoang phí cho những món đồ xa xỉ hoặc không cần thiết.

Nguồn: CNN, NBC, Bloomberg, Marketplace

Song Thanh

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/nguoi-my-van-do-xo-di-mua-sam-nhung-sau-do-la-nui-no/