Sáng 10/12, sau khi nghe báo cáo tiếp thu, giải trình của Chính phủ, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Dân số với số lượng đại biểu tham gia là 450 Đại biểu (chiếm 95,14%), trong đó số lượng đại biểu tán thành là 448 đại biểu (chiếm 94,71%).
Trước đó, thay mặt Chính phủ, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã trình bày tóm tắt một số nội dung chính đã được cơ quan soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý.
Luật này quy định về truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số; điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày tóm tắt báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật. Ảnh Quochoi.vn.
Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo đã rà soát, bổ sung phần giải thích từ ngữ và tập trung quy định vào các nội dung: duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số và dân số già; nâng cao chất lượng dân số; truyền thông, vận động, giáo dục về dân số; các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số.
Để duy trì mức sinh thay thế, Luật Dân số quy định nhiều biện pháp, trong trường hợp sinh con thứ hai, thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ là 7 tháng; lao động nam là 10 ngày làm việc khi vợ sinh con.
Luật cũng nêu rõ sẽ có hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người; hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ ở tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế và hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi.
Đặc biệt, theo quy định của luật, người có từ 2 con đẻ trở lên sẽ được ưu tiên mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.
Luật đồng thời quy định biện pháp khác do Chính phủ quyết định. Căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ, Chính phủ quy định mức hưởng, trình tự, thủ tục cho các chính sách trên.
Về các chính sách liên quan đến thích ứng với già hóa dân số, dự thảo luật đã chỉnh lý, bổ sung các quy định về chủ động chuẩn bị cho tuổi già, bao gồm: chuẩn bị về sức khỏe, tài chính, tâm lý; tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; tham gia học tập, nâng cao kiến thức, kỹ năng để duy trì sức khỏe thể chất, tinh thần và chức năng xã hội; tham gia các hoạt động hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi.
Dự thảo luật cũng đã bổ sung quy định về chăm sóc người cao tuổi, phát triển đa dạng các hình thức chăm sóc tại nhà và tại cộng đồng; phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi trên cơ sở phân tách nhóm chăm sóc chính thức và nhóm chăm sóc không chính thức, đồng thời xây dựng cơ chế hỗ trợ đào tạo kỹ năng chăm sóc phù hợp với từng nhóm.
Thứ tự ưu tiên khi đăng ký mua nhà ở xã hội
Trả lời câu hỏi của người dân về thứ tự xét duyệt đối tượng ưu tiên, không cần bốc thăm khi mua nhà ở xã hội mới đây, Bộ Xây dựng cho biết, tại điểm đ khoản 1 Điều 79 Luật Nhà ở năm 2023 quy định, trong trường hợp một đối tượng được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ khác nhau thì người đó chỉ được hưởng một chính sách hỗ trợ ở mức cao nhất.
Với trường hợp các đối tượng có cùng tiêu chuẩn và điều kiện thì việc thực hiện hỗ trợ sẽ theo thứ tự ưu tiên lần lượt đối với người có công với cách mạng, sau đó là thân nhân liệt sĩ, tiếp đến là người khuyết tật; người được bố trí tái định cư theo hình thức mua, thuê mua nhà ở xã hội và cuối cùng là nữ giới.
Ngoài ra, tại Khoản 2 Điều 38 Nghị định số 100/2024/NĐ-CP quy định, số lượng cá nhân được ưu tiên mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội mà không phải bốc thăm sẽ dựa trên một tỷ lệ nhất định. Theo đó, lượng căn được xác định bằng tỷ lệ giữa tổng số hồ sơ của 5 nhóm đối tượng ưu tiên trên tổng số hồ sơ đăng ký, sau đó nhân với tổng số căn nhà ở xã hội của dự án.
Căn cứ các quy định trên, danh sách của nhóm đối tượng ưu tiên được sắp xếp theo thứ tự theo thời điểm nộp hồ sơ. Sau đó, các căn hộ trong quỹ căn ưu tiên sẽ được phân bổ lần lượt theo thứ tự đối tượng ưu tiên cho đến khi hết quỹ căn dành cho nhóm này. Những người thuộc diện ưu tiên nhưng không còn suất sẽ phải tham gia bốc thăm cùng các hồ sơ thông thường.
Trong một hội nghị đối thoại với người dân về thủ tục mua nhà ở xã hội mới đây, ông Lê Quang Huy, Phó tổng Giám đốc CTCP BIC Việt Nam - một chủ đầu tư nhà ở xã hội cho biết, đầu tiên khi xét duyệt hồ sơ, những cá nhân được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội phải thuộc một trong 12 nhóm đối tượng được quy định tại Điều 76 Luật Nhà ở 2023. Tiếp đến, việc xác định thứ tự ưu tiên được căn cứ theo Điều 79 Luật Nhà ở năm 2023 và Điều 38 Nghị định số 100/2024/NĐ-CP.
Ông Lê Quang Huy nêu ví dụ, các yếu tố như giới tính nữ hay tình trạng khuyết tật chỉ được xem xét khi hai hoặc nhiều người cùng thuộc một nhóm đối tượng ưu tiên và có điều kiện ngang nhau. Lúc đó, việc phân thứ tự sẽ dựa vào tiêu chí phụ.
Đông Bắc