Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng lương hưu khi đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng
Từ ngày 1/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực, đánh dấu một bước điều chỉnh quan trọng trong chính sách an sinh xã hội của Nhà nước. Một trong những nội dung đáng chú ý là cách xác định thời điểm hưởng lương hưu đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện nhóm đối tượng ngày càng mở rộng trong những năm gần đây.
Theo quy định mới, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng lương hưu khi đáp ứng đủ hai điều kiện: có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên và đạt độ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại khoản 2 Điều 169 của Bộ luật Lao động.
Đây là thay đổi đáng chú ý, bởi trước đây người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện phải có ít nhất 20 năm đóng BHXH mới được hưởng lương hưu. Việc rút ngắn thời gian tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm đã mở ra cơ hội lớn cho hàng triệu lao động khu vực phi chính thức có thể tiếp cận chính sách hưu trí. Nội dung này phù hợp với BHXH tự nguyện 2025.
Để xác định chính xác thời điểm bắt đầu hưởng lương hưu, người lao động cần căn cứ vào nhiều yếu tố, trong đó có ngày, tháng, năm sinh và thời điểm hoàn tất nghĩa vụ đóng BHXH tự nguyện. Theo dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành Luật BHXH 2024, thời điểm hưởng lương hưu được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng người tham gia BHXH đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng bảo hiểm. Đây là quy định có tính nguyên tắc, áp dụng chung cho hầu hết các trường hợp.
Ví dụ, trường hợp ông Nguyễn Văn A, sinh ngày 5/4/1964, đến tháng 7/2025 ông đủ 61 tuổi 3 tháng – độ tuổi nghỉ hưu theo quy định – và đã đóng đủ 19 năm BHXH tự nguyện. Như vậy, ông A sẽ bắt đầu được hưởng lương hưu từ ngày 1/8/2025. Nội dung này phù hợp với hưởng lương hưu khi tham gia BHXH tự nguyện.
Với những người đã đủ điều kiện về tuổi và số năm đóng nhưng vẫn tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện để tăng tỷ lệ hưởng lương hưu, thời điểm hưởng sẽ được xác định là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng dừng đóng bảo hiểm và có đề nghị nhận lương hưu. Cách tính này tạo điều kiện linh hoạt cho người tham gia chủ động cân nhắc việc dừng đóng đúng thời điểm tối ưu nhất về tài chính.
Một điểm mới đáng chú ý là quy định cho phép người tham gia BHXH tự nguyện được đóng một lần cho những năm còn thiếu để đủ điều kiện hưởng lương hưu. Trong trường hợp này, nếu sau khi đóng đủ 15 năm thì thời điểm hưởng lương hưu được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng đã đóng đủ. Đây được xem là giải pháp nhân văn, đặc biệt hữu ích đối với những người đã lớn tuổi, không còn khả năng lao động nhưng chưa đủ số năm đóng BHXH để nhận lương hưu. Nội dung này phù hợp với quy định mới về BHXH tự nguyện.
Ngoài ra, với những người tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 1/1/2021 và đã đóng đủ 20 năm trở lên, Luật BHXH 2024 vẫn giữ nguyên cách tính thời điểm nghỉ hưu theo quy định cũ: đủ 60 tuổi đối với nam và 55 tuổi đối với nữ. Điều này đảm bảo quyền lợi cho nhóm người đã gắn bó lâu dài với chính sách, đồng thời tránh xáo trộn khi thực hiện quy định mới về tăng dần tuổi nghỉ hưu theo lộ trình.
Đối với những trường hợp đặc biệt, chẳng hạn giấy tờ tùy thân chỉ thể hiện năm sinh mà không có ngày, tháng cụ thể, thì tháng 1 của năm sinh được xem là tháng đủ tuổi nghỉ hưu. Thời điểm hưởng lương hưu trong trường hợp này là ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng 1 năm đó - nếu các điều kiện khác được đáp ứng. Nội dung này phù hợp với đóng BHXH tự nguyện bao lâu được nhận lương hưu.
Những thay đổi trên cho thấy nỗ lực của cơ quan chức năng trong việc tạo điều kiện thuận lợi, minh bạch và linh hoạt cho người dân khi tiếp cận các chính sách an sinh xã hội. Việc xác định thời điểm hưởng lương hưu rõ ràng không chỉ giúp người tham gia chủ động trong kế hoạch tài chính cá nhân, mà còn góp phần thúc đẩy người lao động sớm tham gia BHXH tự nguyện.
Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, đến cuối năm 2024, cả nước có gần 1,6 triệu người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện - tăng hơn 200.000 người so với cùng kỳ năm trước. Con số này phản ánh xu hướng người dân ngày càng tin tưởng vào hệ thống an sinh của Nhà nước. Với những quy định mới mang tính khuyến khích và hỗ trợ, chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện được kỳ vọng sẽ tiếp tục mở rộng độ bao phủ, hướng đến mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân trong thời gian tới. Nội dung này phù hợp với điều kiện hưởng lương hưu bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Minh Huế