Người vùng cao Quảng Ngãi biến đại ngàn thành 'sinh kế xanh'

3 giờ trướcBài gốc

Từ những cánh rừng dưới chân dãy Ngọc Linh, người Xơ Đăng ở Quảng Ngãi đang viết nên câu chuyện đổi thay bằng chính bàn tay của mình: trồng dược liệu dưới tán rừng tự nhiên, giữ rừng để sống, làm giàu và truyền lại cho con cháu.

“Báu vật” giữa đại ngàn

Ở độ cao hơn 1.500 mét, nơi sương mù phủ trắng từ sáng sớm, đường vào thôn Long Lá (xã Măng Ri) quanh co giữa núi. Tại đây, anh A Phú (40 tuổi, người Xơ Đăng) vẫn miệt mài chăm những luống sâm dưới tán rừng nguyên sinh. Suốt mười năm, anh gắn bó với từng gốc sâm, từng lớp mùn rừng như gìn giữ báu vật giữa đại ngàn.

Những vườn trồng sâm Ngọc Linh mọc dưới tán rừng ở vùng cao Quảng Ngãi.

Năm 2014, anh bắt đầu gieo những hạt sâm đầu tiên. Không nhà kính, không phân thuốc, chỉ dựa vào lớp mùn dày, độ ẩm cao và tán rừng già. Loài sâm “khó tính” này đòi hỏi sự kiên trì – điều vốn có trong máu của người Xơ Đăng. “Trồng sâm phải chăm hơn cả chăm con. Mỗi mùa mưa là dọn cây đổ, ngăn chuột cắn phá, giữ ẩm bằng mùn rừng và chăm sóc kỹ lưỡng để cây ra hoa, kết hạt”, anh A Phú kể.

Hiện anh có khoảng 2 ha sâm, nhiều cây đã hơn 10 năm tuổi. Mỗi năm, anh tự ươm giống bán cho bà con, tạo thêm nguồn thu đáng kể. Nhưng trên hết, bảo vệ rừng vẫn là việc anh ưu tiên.

“Bà con chỉ được trồng sâm dưới tán rừng. Trồng sâm là phải bảo vệ rừng. Bởi ‘có sâm thì phải còn rừng’. Hai điều ấy gắn chặt như mạch ngầm nuôi sống cả cộng đồng. Chúng tôi tuần tra thường xuyên, gặp ai vào rừng là phải nhắc nhở ngay…”, anh nói.

Núi Ngọc Linh - thủ phủ trồng sâm Ngọc Linh ở Quảng Ngãi.

Ở Măng Ri, nhiều hộ dân cũng gìn giữ rừng như gìn giữ sinh kế. Sâm Ngọc Linh, loài chỉ sống dưới tán rừng tự nhiên trở thành “của để dành” cho tương lai.

Theo ông Phạm Xuân Quang, Chủ tịch UBND xã Măng Ri, sản lượng sâm hiện còn thấp, chủ yếu bán dạng tự nhiên nên giá trị chưa cao. Xã kỳ vọng khi có các đề tài khoa học về trồng, chăm sóc và chế biến sâu tại chỗ, sâm Ngọc Linh sẽ trở thành sản phẩm chủ lực, vươn xa thị trường.

“Xã hỗ trợ bà con mở rộng diện tích trồng, xây dựng các đề án nâng cao giá trị và thương hiệu sâm Ngọc Linh, từ đó nhân rộng các mô hình kinh tế gắn với bảo vệ rừng và phát triển dược liệu”, ông Quang nói.

Giữ rừng để làm giàu bền vững

Quảng Ngãi hiện có gần 9.800 ha dược liệu, trong đó hơn 2.900 ha là sâm Ngọc Linh. Các vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cũng hình thành với cây cà phê, rau củ quả, sầu riêng… giúp tăng giá trị sản xuất 1,5–2 lần so với canh tác truyền thống.

Trồng sâm Ngọc Linh dưới tán rừng.

Vùng núi Ngọc Linh được đánh giá có điều kiện lý tưởng nhất cho sâm Ngọc Linh phát triển nhờ hệ sinh thái rừng nguyên sinh, khí hậu đặc thù và lớp mùn dày.

Ông Nguyễn Văn Nam, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Ngãi, cho biết khu vực Ngọc Linh, đặc biệt là xã Măng Ri đang tận dụng tối đa lợi thế để phát triển sâm. Loài cây này chỉ sinh trưởng ở độ cao từ 1.500 mét trở lên, nơi có độ ẩm cao và tán rừng nguyên sinh.

“Sâm Ngọc Linh chỉ sống dưới tán rừng tự nhiên. Do đó, muốn có thành quả từ sâm, trước hết phải đạt thành quả trong công tác bảo vệ rừng. Khi rừng còn, sinh kế còn… Toàn tỉnh có khoảng 16.000 ha đủ điều kiện pháp lý để trồng sâm, nhưng điều quan trọng nhất vẫn là giữ rừng”, ông Nam nhấn mạnh.

Người dân vui mừng vì kinh tế dần khởi sắc nhờ cây dược liệu.

Việc phát triển sâm Ngọc Linh và dược liệu quý dưới tán rừng không chỉ tạo thu nhập ổn định mà còn góp phần bảo tồn hệ sinh thái. Quảng Ngãi đặt mục tiêu khai thác hiệu quả lợi thế rừng, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, tập trung vào dược liệu và các sản phẩm đặc thù, qua đó hình thành sinh kế bền vững cho đồng bào miền núi.

NGUYỄN YÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/nguoi-vung-cao-quang-ngai-bien-dai-ngan-thanh-sinh-ke-xanh-post885704.html