Tháng 4, tại Bến Bạch Đằng (Quận 1, TP.HCM), 15 khẩu lựu pháo 105mm đồng loạt khai hỏa, vang vọng giữa lòng thành phố, tập luyện cho lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Mỗi loạt pháo không chỉ là âm thanh của niềm tự hào dân tộc mà còn ẩn chứa câu chuyện lịch sử đặc biệt về nguồn gốc của dàn pháo này.
Dàn pháo tại bến Bạch Đằng. (Ảnh: TTXVN)
Chiến lợi phẩm từ quá khứ
Điều ít ai ngờ tới là những khẩu pháo 105mm M101 được sử dụng trong nghi thức trọng đại này vốn là chiến lợi phẩm thu được từ quân đội Mỹ trong thời kỳ chiến tranh. Sau khi được tiếp quản, các khẩu pháo này được Quân khu 7 quản lý và bàn giao cho Lữ đoàn 96 (Binh chủng Pháo binh) để phục vụ trong các nghi lễ trọng đại của quốc gia.
Dù đã trải qua nhiều thập kỷ, các khẩu pháo vẫn được bảo quản cẩn thận và duy trì trong tình trạng tốt. Chúng không chỉ là biểu tượng của một thời oanh liệt mà còn thể hiện khả năng bảo dưỡng và sử dụng hiệu quả của Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Lựu pháo 105mm M101 - di sản sống động
Pháo 105mm M101 (tên đầy đủ là M101A1) là loại pháo dã chiến do Mỹ sản xuất, được sử dụng rộng rãi trong Thế chiến II. M101 có tầm bắn hiệu quả khoảng 11,2km, tốc độ bắn từ 6–8 phát/phút, sử dụng đạn nổ phá mảnh HE tiêu chuẩn, có thể điều chỉnh góc bắn linh hoạt nhờ thiết kế bánh xe và hệ thống cân bằng nòng pháo.
Được đánh giá là một trong những mẫu pháo dã chiến hiệu quả và bền bỉ nhất thế kỷ 20, M101 có ưu điểm là dễ bảo trì, cơ động tốt và phù hợp với nhiều địa hình tác chiến, đặc biệt tại khu vực Đông Nam Á. Trong cuộc chiến ở Việt Nam, Mỹ đã đưa hàng nghìn khẩu pháo loại này vào miền Nam. Sau năm 1975, một số lượng lớn M101 bị quân giải phóng thu giữ và tiếp tục đưa vào sử dụng, trong đó có nhiều khẩu hiện vẫn đang phục vụ trong các nghi lễ quân đội.
Nghi thức bắn pháo
Theo truyền thống quân đội, nghi thức bắn 21 phát đại bác được thực hiện để chào mừng các sự kiện trọng đại. Truyền thống này bắt nguồn từ nước Anh vào thế kỷ 17 và đã được nhiều quốc gia áp dụng, trong đó có Việt Nam.
Trong buổi lễ, các khẩu pháo không được lắp đầu đạn mà chỉ nạp thuốc phóng để tạo tiếng nổ, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dân và du khách tham dự. Mỗi phát pháo vang lên là một lời nhắc nhở về lịch sử hào hùng và khát vọng hòa bình của dân tộc.
Dàn pháo tại bến Bạch Đằng. (Ảnh: TTXVN)
Sự chuẩn bị công phu
Để chuẩn bị cho nghi thức bắn pháo, cán bộ, chiến sĩ thuộc Lữ đoàn 96 miệt mài luyện tập trong nhiều tuần liền. Dưới cái nắng gay gắt của tháng 4, họ vẫn kiên trì tập luyện với cường độ cao, đảm bảo mọi thao tác được thực hiện chính xác và đồng bộ.
Trận địa pháo được thiết lập trang nghiêm tại Bến Bạch Đằng, không chỉ là nơi diễn ra nghi thức mà còn là biểu tượng sống động cho sức mạnh và tinh thần của Quân đội Nhân dân Việt Nam.
Phía sau quá trình bắn pháo lễ là cả một quá trình chuẩn bị công phu, kỹ càng.
Bắn pháo lễ bao gồm 21 loạt đại bác (không phải 21 phát). Mỗi loạt là 3 khẩu bắn đồng thời, yêu cầu 3 phát tạo thành 1 tiếng. Hiện nay có 15 khẩu chia làm 5 khung, mỗi một trung đội một khung 3 khẩu, yêu cầu động tác chính xác, kỹ thuật. Đúng thời cơ và thật thống nhất.
Ở giai đoạn đầu, các khẩu pháo sẽ được kéo ra từ sáng sớm, xếp theo đội hình và chuẩn bị mọi vật chất phục vụ quá trình luyện tập. Pháo lễ phải đảm bảo chất lượng cao, đồng bộ nên đã được bố trí bảo dưỡng, kiểm tra kĩ càng. Các chiến sĩ phải luyện tập thao tác thật chuẩn, căn thời điểm chính xác trong điều kiện thời tiết và môi trường vô cùng sát với thực tế để đảm bảo tiếng pháo rền vang, hòa vào giai điệu.
PV (Tổng hợp )