Nguy cơ 'bong bóng' bao trùm ngành Trí tuệ nhân tạo

8 giờ trướcBài gốc

Trong cuộc phỏng vấn hồi cuối tháng 8, nhà sáng lập OpenAI Sam Altman thừa nhận “giới đầu tư đang quá phấn khích với AI”. Chỉ chưa đầy 2 tháng sau, công ty của ông - nổi tiếng với ứng dụng ChatGPT - đạt mức định giá 500 tỷ USD, dù vẫn đang thua lỗ. Cùng lúc, 5 tập đoàn hàng đầu gồm Apple, Nvidia, Microsoft, Alphabet và Amazon - những doanh nghiệp đang đổ hàng trăm tỷ USD vào AI - đã chiếm gần 30% giá trị vốn hóa của chỉ số S&P 500.

Nhiều cơ quan tài chính quốc tế đã bắt đầu cảnh báo. Giám đốc ngân hàng JPMorgan Chase, ông Jamie Dimon, lo ngại khả năng thị trường điều chỉnh mạnh trong vài tháng tới. Ngân hàng trung ương Anh cũng đưa ra cảnh báo tương tự, trong khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) so sánh sự hưng phấn hiện nay với “bong bóng Internet” cách đây hơn 2 thập niên.

Theo định nghĩa của Ngân hàng trung ương Pháp, một “bong bóng” hình thành khi giá tài sản tăng vượt xa giá trị thực của nó - giống như thời kỳ 1999-2000, khi niềm tin mù quáng vào Internet khiến nhiều doanh nghiệp sụp đổ sau cú rơi của chỉ số Nasdaq năm 2000.

AI hiện cũng là một công nghệ đột phá và đang được xem là động lực tăng trưởng chính của thập kỷ tới. Tuy nhiên, quy mô đầu tư khổng lồ lại khiến giới chuyên môn lo ngại. Theo hãng tư vấn Gartner, chi tiêu toàn cầu cho hạ tầng AI có thể đạt 1.500 tỷ USD trong năm nay, chủ yếu tập trung vào phần cứng và trung tâm dữ liệu tại Mỹ. Các chuyên gia cảnh báo nếu đầu tư vượt nhu cầu thực, tình trạng “thừa năng lực” có thể dẫn tới sụt giảm giá trị công nghệ - kịch bản từng xảy ra trong những năm 2000.

Theo chuyên gia Alexandre Baradez của tập đoàn dịch vụ tài chính IG của Anh, mức sinh lợi hiện vẫn thấp và khoảng 80% doanh nghiệp trong lĩnh vực AI chưa có lãi. IMF cảnh báo nếu lợi nhuận thực tế không đáp ứng kỳ vọng, thị trường có thể chứng kiến sự điều chỉnh mạnh tương tự cú sụp đổ hồi đầu thế kỷ này.

Trên thị trường chứng khoán, các dấu hiệu quá nhiệt ngày càng rõ. Dù hệ số giá/lợi nhuận của Nasdaq vẫn thấp hơn thời kỳ “dotcom”, chỉ số S&P 500 hiện cao hơn 23 lần lợi nhuận dự kiến, gần ngưỡng 25 của năm 2000. Tổng giá trị vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp Mỹ hiện tương đương 363% GDP danh nghĩa, cao hơn mức kỷ lục 212% trước khi bong bóng Internet vỡ. Ngoài ra, số lượng nhà đầu tư cá nhân tham gia thị trường tăng mạnh, hiện nắm giữ hơn 35% cổ phiếu Mỹ, vượt xa tỷ lệ thời kỳ bong bóng dotcom.

Một điểm đáng chú ý khác là mạng lưới thỏa thuận chằng chịt giữa các tập đoàn AI. Tháng trước, OpenAI ký hợp đồng 100 tỷ USD với Nvidia; sau đó lại công bố thỏa thuận mua hàng tỷ USD thiết bị của AMD và trở thành cổ đông lớn của hãng này, trước khi tiếp tục bắt tay Broadcom. Tình trạng này được giới phân tích gọi là “quan hệ khép kín” - gợi lại làn sóng đầu tư chéo và sáp nhập dày đặc trong thời kỳ bong bóng Internet.

Dẫu vậy, không giống các start-up nhỏ lẻ thời dotcom, ngành AI do các tập đoàn lớn nắm giữ, có tiềm lực tài chính mạnh và hoạt động đa dạng. Theo JP Morgan, nhóm “7 gã khổng lồ” gồm Nvidia, Meta, Apple, Amazon, Microsoft, Alphabet và Tesla đều là những doanh nghiệp trưởng thành, có bảng cân đối vững vàng và doanh thu ổn định.

“Bong bóng hay không bong bóng” vẫn là câu hỏi chưa có lời giải. Nhiều tổ chức như JP Morgan, Wells Fargo hay BlackRock cho rằng đây mới là “thời kỳ bùng nổ”, chứ chưa phải giai đoạn đầu cơ cực độ. Nhưng nếu “bong bóng” thực sự tồn tại, thị trường chỉ nhận ra điều đó khi nó đã vỡ - và khi ấy, mọi cảnh báo đều đã quá muộn.

Hữu Chiến (P/v TTXVN tại Paris)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/dien-tu-vien-thong/nguy-co-bong-bongbao-trum-nganh-tri-tue-nhan-tao-20251023141926742.htm