Nhà khoa học Việt Nam thiết kế anten 'tự bung' trên quỹ đạo, mở đường cho vệ tinh SAR cỡ micro

3 giờ trướcBài gốc

Nhiệm vụ “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ thống anten tự động triển khai cho vệ tinh SAR cỡ micro” do TS Đoàn Thị Ngọc Hiền (Khoa Kỹ thuật truyền thông, Trường Điện – Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội) làm chủ nhiệm được xem là một thành tựu nổi bật, bởi đánh trúng “điểm nghẽn” lớn nhất của SAR cỡ nhỏ.

SAR là công nghệ quan sát Trái đất có lợi thế đặc biệt: tạo ảnh độ phân giải cao cả ngày lẫn đêm, trong điều kiện mưa mây, nhờ phát sóng radar xuống mặt đất và thu tín hiệu phản xạ. Tuy nhiên, muốn ảnh rõ, SAR bắt buộc cần anten khẩu độ lớn. Trong khi đó, vệ tinh micro lại bị giới hạn chặt về kích thước và khối lượng khi phóng. Mâu thuẫn “cần anten lớn – nhưng vệ tinh phải nhỏ” khiến nhiều dự án SAR cỡ nhỏ trên thế giới phải đầu tư rất mạnh cho công nghệ anten triển khai.

Thành tựu của nhóm nghiên cứu Việt Nam nằm ở lựa chọn giải pháp “gấp gọn khi phóng – tự bung khi vào quỹ đạo”. Anten được thiết kế để thu gọn tối đa trong giai đoạn phóng, sau đó tự động triển khai đúng hình học thiết kế khi vệ tinh bắt đầu làm việc, bảo đảm khẩu độ và hiệu năng radar. Đây không chỉ là một ý tưởng kỹ thuật, mà là bài toán liên ngành, đòi hỏi đồng thời các yêu cầu: nhẹ nhưng cứng vững, bung chính xác trong môi trường vi trọng lực, hạn chế rung lắc, chịu dao động nhiệt, và đặc biệt phải có độ tin cậy cao.

Theo TS Đoàn Thị Ngọc Hiền, anten triển khai chính là “chìa khóa” để Việt Nam có thể phát triển vệ tinh SAR cỡ micro với chi phí hợp lý, trong khi vẫn giữ được chất lượng dữ liệu. Nhóm nghiên cứu không dừng ở lý thuyết mà hướng tới xây dựng quy trình thiết kế - chế tạo cho anten triển khai, tạo nền tảng để tiếp tục tích hợp vào các nhiệm vụ vệ tinh nhỏ trong nước.

Giá trị của thành tựu này gắn trực tiếp với các bài toán thực tiễn: quan trắc lũ lụt, sạt lở, biến dạng địa hình, giám sát rừng - đất - nước, theo dõi biến động môi trường và phục vụ nhiệm vụ quốc phòng - an ninh. Trong điều kiện thời tiết cực đoan gia tăng, dữ liệu SAR giúp Việt Nam có nguồn quan sát ổn định, không bị “mù” vì mây mưa như ảnh quang học.

Quan trọng hơn, việc làm chủ công nghệ anten tự động triển khai cho vệ tinh SAR cỡ micro tạo ra một bước tiến về tự chủ công nghệ vũ trụ: giảm phụ thuộc vào giải pháp ngoại nhập, mở khả năng chuyển giao cho các đơn vị nghiên cứu, chế tạo vệ tinh trong nước, và đặt nền móng cho hệ sinh thái vệ tinh nhỏ “Make in Vietnam” trong giai đoạn tới.

T. Linh

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/nha-khoa-hoc-viet-nam-thiet-ke-anten-tu-bung-tren-quy-dao-mo-duong-cho-ve-tinh-sar-co-micro.html