Giá vật liệu "leo thang", khan hiếm
Dự án cải tạo, mở rộng đường Nguyễn Tuân có chiều dài khoảng 720m do UBND quận Thanh Xuân làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư gần 400 tỷ đồng. Đây là dự án trọng điểm của quận Thanh Xuân, được người dân vô cùng mong chờ bởi sau khi hoàn thành sẽ giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông của khu vực.
Giá vật liệu tăng cao ảnh hưởng không nhỏ tới các công trình xây dựng.
Tuy nhiên, khó khăn trong giải phóng mặt bằng cùng với giá vật liệu xây dựng (VLXD) "leo thang" là những rào cản ảnh hưởng đến tiến độ thi công dự án.
Là đơn vị thi công dự án cải tạo, mở rộng đường Nguyễn Tuân, ông Nguyễn Văn Nam, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư phát triển HUGIA cho biết, mặc dù phần nổi (nhà cửa, các công trình trên mặt đất) của dự án đã cơ bản được giải phóng mặt bằng, tuy nhiên công tác di dời công trình hạ tầng ngầm (đường ống nước, hệ thống điện…) vẫn đang là rào cản. Hiện nay, nhà thầu đang triển khai thi công khoảng 250m đường tại các vị trí đã giải phóng mặt bằng, không vướng các công trình ngầm.
"Khi vấn đề về mặt bằng chưa được giải quyết, giai đoạn này, giá VLXD cũng đang tăng từ 15 - 20% so với tháng trước, đặc biệt là đá và cát, khiến chúng tôi rất chật vật vì chi phí bị đội lên đáng kể".
Theo ông Nam, giá đá xây dựng và cát tính đến chân công trình dao động từ 470.000 - 500.000 đồng/m3, song cũng khan hiếm. Hiện, nhà thầu chưa tìm ra giải pháp khắc phục, vẫn phải chấp nhận mua vật liệu với giá cao để đảm bảo tiến độ công trình.
Tình cảnh tương tự cũng diễn ra tại dự án xây dựng Trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên Nguyễn Văn Tố, quận Hoàn Kiếm. Đại diện nhà thầu thi công dự án này cho biết, trong công bố giá tại thời điểm đấu thầu, giá cát đen là 207.000 đồng/m3, nhưng giá thực tế thi công đang ở mức 510.000 đồng/m3.
Không những giá cao, mà số lượng cát bán ra rất nhỏ giọt, gây thiếu hụt vật tư, vật liệu; ảnh hưởng đến tiến độ dự án, có lúc công nhân phải nghỉ vì không có vật tư để triển khai thi công.
"Bên cạnh đó, xi măng, bê tông, thép xây dựng đều tăng giá, chúng tôi muốn mua thì phải trả tiền trước. Các đơn vị cung ứng VLXD cũng chỉ báo giá trong khoảng 10 ngày, hết thời điểm đó họ lại thay đổi giá và đều thấy tăng chứ không thấy giảm", vị đại diện này cho biết.
Đại diện Công ty CP Xây dựng số 2 cho biết, giá cát đen có thời điểm tăng đến 600.000/m3, cát vàng trên 1 triệu đồng/m3. Còn sắt, thép phải đặt hàng ở nhà máy, chờ khi nào có hàng thì mới cung cấp. Nguồn cung đang bị thiếu hụt vì phần lớn các mỏ khai thác đều dừng hoạt động.
Ngoài cát và đá, các vật liệu như xi măng, bê tông, thép xây dựng đều tăng giá.
Nghiên cứu cấp phép khai thác để đảm bảo nguồn cung
Theo Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam, kể từ giữa năm 2024 đến nay, giá của nhiều loại VLXD đầu vào đã tăng trên 10%, cá biệt có loại VLXD tăng giá đến 30%. Việc tăng giá đột biến của các VLXD cũng như không đủ nguồn cung dẫn đến nhiều công trình bị ngừng trệ và khó khăn cho các nhà thầu xây dựng.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến biến động lớn về giá VLXD như mất cân đối về cung - cầu vật liệu, đặc biệt là đối với các vật liệu cát, đá xây dựng; chi phí sản xuất, khai thác vật liệu tại chỗ tăng lên; sự hình thành các chuỗi cung ứng nguyên vật liệu đầu vào trong lĩnh vực xây dựng còn nhiều hạn chế, yếu kém…
Lý giải về nguyên nhân giá VLXD tăng cao trong thời gian qua, ông Nguyễn Nghiêm Định, Phó trưởng Phòng Kinh tế và VLXD, Sở Xây dựng TP Hà Nội cho biết: "Khi vào mùa khô, nhu cầu xây dựng tăng đòi hỏi nguồn cung vật liệu lớn, khiến giá vật liệu sẽ cao hơn".
Bên cạnh đó, trên địa bàn Hà Nội, phần lớn các mỏ cát đen giấy phép hoạt động đã hết hạn, nên phải dừng khai thác. Các mỏ cát vàng trên địa bàn gần như không có, đá xây dựng cũng chỉ còn vài mỏ hoạt động, nên các vật liệu này đều phải vận chuyển từ những khu vực xa, cùng với việc lực lượng chức năng kiểm soát chặt vấn đề trọng tải của các xe chở hàng, khiến chi phí vận chuyển cũng tăng cao.
Ông Định chia sẻ, thời gian qua, Sở Xây dựng cũng đã tiến hành khảo sát giá vật liệu trên địa bàn, có trao đổi với các đơn vị liên quan như Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình TP, Sở Công thương, Sở Tài chính và cân đối theo vùng, khu vực để sớm đưa ra phương án công bố giá hợp lý.
Trong thời gian tới sẽ có nhiều dự án được khởi công, vì vậy Sở cũng đề xuất Sở Nông nghiệp và Môi trường, đối với các mỏ vật liệu có khả năng cấp phép thì nghiên cứu triển khai đấu giá khai thác để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ vật liệu trên địa bàn.
Miền Tây: Cát, đá khan hiếm, giá tăng chóng mặt
Cạn vật liệu, thiếu nhân công: Nhà thầu xây dựng điêu đứng, chủ đầu tư lao đao
Vì sao giá cát xây dựng tại Hà Nội tăng cao?
Cũng theo ông Định, để hạn chế những tác động của giá vật liệu, trong quá trình lập dự toán, hình thành giá gói thầu, các chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị tư vấn cần chủ động rà soát, khảo sát, nghiên cứu phương án về VLXD để xác định giá cho phù hợp.
Các chuyên gia trong lĩnh vực VLXD nhận định, để giảm tác động tiêu cực về giá vật liệu trong thời gian qua, cần xây dựng hệ thống tiêu chuẩn thiết kế - xây dựng theo hướng tiết kiệm vật liệu, giảm hao phí và phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam. Khuyến khích thiết kế công trình tối ưu, tránh lãng phí về chiều cao, vật liệu phủ và cấu kiện bê tông quá dày.
Đồng thời, khuyến khích sử dụng vật liệu tái chế như trong xỉ nhiệt điện, cốt liệu tái sinh từ bê tông phá dỡ, nhựa tái chế… Những biện pháp này sẽ giảm thiểu việc sử dụng, góp phần hạn chế tình trạng "cung không đủ cầu" của các loại vật liệu truyền thống trong xây dựng.
Theo ông Nguyễn Nghiêm Định, Phó trưởng Phòng Kinh tế và VLXD, Sở Xây dựng Hà Nội, trên địa bàn TP, số lượng các mỏ khai thác vật liệu phục vụ cho nhu cầu địa phương cũng rất hạn chế. Cụ thể, mỏ đá có nhiều ở huyện Chương Mỹ nhưng lại vướng vào rừng quốc phòng, ở Ba Vì liên quan tới rừng quốc gia, ở Quốc Oai có một số mỏ đá đang trong quá trình làm thủ tục xin gia hạn giấy phép khai thác.
Còn đối với các mỏ cát đều nằm ở những khu vực gần cầu, nên nếu khai thác quá mức sẽ ảnh hưởng tới móng và trụ cầu. Hay một số khu vực thuộc huyện Phúc Thọ có trữ lượng cát lớn, song đường vào không thuận lợi vì vướng khu dân cư hoặc đê điều, nên việc khai thác cát cũng vì thế mà gặp nhiều hạn chế.
Tiến Hào
Khánh Hòa