Nhà tư sản yêu nước Đỗ Đình Thiện (Kỳ 2)

3 giờ trướcBài gốc

Tham gia kháng chiến chống Pháp

Năm 1946, thực dân Pháp tấn công Hà Nội và tìm cách phá hoại các cơ sở cách mạng. Ngày đó, công nhân in tiền làm việc bí mật, đối mặt với nguy hiểm rình rập. Nhận thấy tình hình ngày càng nguy cấp, Bộ trưởng Tài chính lúc bấy giờ là ông Lê Văn Hiến lệnh sơ tán một phần nhà in Taupin về Hòa Bình (nay là Phú Thọ). Vợ chồng ông Thiện đã dành một phần khu đất ở Chi Nê của gia đình để nhà nước đặt máy in tiền. Nơi đây sau này được công nhận là nhà máy in tiền đầu tiên của Việt Nam.

Đồn điền Chi Nê năm 1940

Khu đất thẳng cánh ở Chi Nê được vợ chồng ông Đỗ Đình Thiện mua lại với giá 2.000 lượng vàng từ một chủ sở hữu người Pháp. Trên mảnh đất rộng hơn 7.331 ha, ông bà đã cho trồng cà phê, lúa, chăn nuôi gia súc với hàng nghìn con trâu, bò, dê, cừu... Nhiều căn nhà đã được xây dựng gồm: Văn phòng, nhà xưởng, kho tàng... tạo thuận lợi kết hợp giữa đời sống và sản xuất.

Từ nhà máy ở Chi Nê, những tờ “Giấy bạc tài chính - Giấy bạc Cụ Hồ” đầu tiên đã xuất xưởng dưới ánh đèn dầu, giữa điều kiện gian khổ, bí mật. Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đường vào thăm Thanh Hóa cũng đã từng nghỉ lại ở đồn điền Chi Nê. Trong thời gian đó, Người đã gặp gỡ, nói chuyện và bắt tay từng công nhân. Bác căn dặn cần thiết phải có nhiều tiền cho cuộc kháng chiến trường kỳ của nhân dân. Lời dặn đó trở thành động lực để các công nhân luôn nỗ lực, vững vàng giữa âm mưu chống phá của quân Pháp.

Bên cạnh đó, trong những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, đồn điền Chi Nê còn là nơi cung cấp lương thực, thực phẩm và nuôi dưỡng một số đơn vị của quân đội. Năm 1946-1947, gia đình ông Đỗ Đình Thiện còn ủng hộ Vệ Quốc đoàn thuộc Chiến khu 2 toàn bộ sản lượng lúa vụ thu là 200 tấn thóc.

Một thời gian sau, đồn điền Chi Nê trở thành mục tiêu oanh tạc của kẻ thù gây những tổn thất to lớn. Có thời điểm, hai vựa cà phê của ông Thiện bị thiêu thành tro, cháy một tuần lễ chưa tắt. Đối mặt tình thế nguy hiểm, ông bà Đỗ Đình Thiện phải đưa cả gia đình lên chiến khu Việt Bắc tham gia kháng chiến để xây dựng nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo - đứa con đầu lòng của ngành cơ khí Việt Nam. Và chính ông Thiện được cử làm Giám đốc. Sau này, ông bà Đỗ Đình Thiện đã giao lại đồn điền Chi Nê cho Ban Kinh - Tài của Đảng quản lý, đồng thời đóng góp gần nửa cổ phần để xây dựng Việt Nam CT Ngân hàng (tiền thân của Ngân hàng quốc gia Việt Nam). Năm 2010, Khu di tích lịch sử Nhà máy in tiền được thành lập. Trải qua quá trình nâng cấp, tổng diện tích khu di tích rộng hơn 15 ha.

Thời gian từ năm 1947-1953, doanh nhân Đỗ Đình Thiện được Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa giao các chức vụ công tác như Giám đốc trưởng Nhà máy Cơ khí Trần Hưng Đạo, Trưởng phòng Quỹ Ngân hàng Quốc gia Việt Nam... nhưng ông tình nguyện không nhận lương.

Máy in tiền tại Đồn điền Chi Nê

Một doanh nhân với lối sống giản dị, khiêm nhường

Hòa bình lập lại, năm 1956, ông cùng gia đình trở về Hà Nội, ông được giao chức vụ Ủy viên Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ năm 1956 cho đến khi ông Thiện qua đời vào ngày 2/1/1972. Trong thời gian này, vợ chồng doanh nhân Đỗ Đình Thiện còn tham gia năng nổ các hoạt động xã hội.

Lúc quay lại Hà Nội, dù kinh tế gia đình không được sung túc như xưa, hai vợ chồng ông bà Đỗ Đình Thiện vẫn luôn luôn tâm niệm dạy dỗ và giáo dục các con chu đáo. Cả 4 con của ông bà đều học đại học và khẳng định tên tuổi trên nhiều lĩnh vực.

Ông Đỗ Đình Thiện được mọi người đánh giá là người thẳng thắn, cương trực, khiêm tốn, không màng danh lợi, không sợ cường quyền, nhưng cũng là người lịch lãm, tinh tế, hấp dẫn và có khả năng cuốn hút người khác.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho gia đình ông Đỗ Đình Thiện sự yêu mến đặc biệt. Trong lần nhắc đến gia đình này, Bác Hồ từng nói một câu giản dị mà thấm đẫm yêu thương: "Gia đình ấy với mình chỉ là một". Câu nói đó cho thấy sự gắn bó, tin cậy sâu sắc của vị lãnh tụ với một gia đình yêu nước, hết lòng vì sự nghiệp chung.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng từng viết về gia đình ông Đỗ Đình Thiện cho thấy sự đánh giá cao về công lao của họ với sự nghiệp cách mạng: “Gia đình anh chị Thiện là một trong những cơ sở tin cậy của Trung ương Đảng và Bác Hồ, đã có những đóng góp lớn về mặt tài chính cho đất nước trong thời kỳ đầu cách mạng đầy khó khăn gian khổ nhưng rất hào hùng”.

Những tờ bạc đầu tiên do Nhà máy in tiền Chi Nê sản xuất

Với những đóng góp to lớn cho cách mạng, năm 1950, ông bà Đỗ Đình Thiện - Trịnh Thị Điền được Nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì - một trong 2 trường hợp cả hai vợ chồng cùng được thưởng huân chương vào thời điểm đó.

Năm 1991, bà Trịnh Thị Điền được Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất. Bà cũng được tiêu chuẩn an táng khi tạ thế ở nghĩa trang Mai Dịch, nhưng bà có ý nguyện được an táng gần cụ ông ở nghĩa trang quê nhà - thôn Đống, xã Cổ Nhuế (Từ Liêm, Hà Nội).

Ngoài ra, ông bà cũng nhận được nhiều phần thưởng khác như Huy chương “Vì sự nghiệp Đại đoàn kết toàn dân”, Huy chương “Vì sự nghiệp tài chính của Đảng”, Huy chương “Vì sự nghiệp Giải phòng phụ nữ”... Năm 2007, địa điểm nhà máy in tiền tại Đồn điền Chi Nê của ông bà Đỗ Đình Thiện trong những năm 1946-1947, được xếp hạng Di tích Lịch sử quốc gia.

Năm 2008, ông Đỗ Đình Thiện được Nhà nước truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh. Năm 2009, ông Đỗ Đình Thiện và bà Trịnh Thị Điền được Nhà nước truy tặng Kỷ niệm chương “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Năm 2014, một tuyến phố ở quận Nam Từ Liêm đã được đặt tên Đỗ Đình Thiện, theo Quyết định số 31/QĐ-UBND ngày 2/1/2014 của UBND Thành phố Hà Nội về việc đặt tên và điều chỉnh độ dài một số đường, phố trên địa bàn thành phố...

Thanh An

Nguồn DNSG : https://doanhnhansaigon.vn/nha-tu-san-yeu-nuoc-do-dinh-thien-ky-2-331377.html