Nhà vật lý người Pháp đoạt giải Nobel truyền cảm hứng khoa học tới giới trẻ Việt

2 giờ trướcBài gốc

Ngày 3/10, tại Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025 (Khu Công nghệ cao Hòa Lạc), Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) phối hợp cùng Đại sứ quán Pháp tổ chức hội thảo: “Khai phóng tiềm năng đổi mới sáng tạo Việt Nam - Pháp: Bài học từ nhà khoa học đạt giải Nobel Serge Haroche”. Sự kiện thu hút đông đảo các nhà khoa học, các học giả, doanh nghiệp trong và ngoài nước cùng hàng trăm bạn trẻ đam mê khoa học.

Kết nối trí tuệ Việt – Pháp vì tương lai

Phát biểu tại hội thảo, Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet cho biết, mỗi năm, Pháp dành 48 tỷ Euro cho nghiên cứu, các nhà khoa học đã đưa nước Pháp trở thành quốc gia đứng thứ tư thế giới về số lượng giải Nobel. Pháp hiện là quốc gia dẫn đầu châu Âu về đầu tư vào trí tuệ nhân tạo, với gần 2 tỷ Euro huy động được trong năm 2024.

Đại sứ Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet (phải) nhấn mạnh, Pháp đang thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đa dạng tại Việt Nam.

“Tinh thần đổi mới của Pháp tại Việt Nam được thể hiện qua sự hiện diện của một hệ sinh thái sáng tạo đa dạng, gồm các doanh nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực, cùng với 3 cơ sở đào tạo đại học Pháp – Việt, nơi đào tạo các nhà khoa học, kỹ sư, nhà quản lý và doanh nhân cho tương lai, tiếp tục góp phần xây dựng một mối quan hệ hợp tác đổi mới sáng tạo và tin cậy”, Đại sứ Olivier Brochet nêu rõ.

Đại sứ nhấn mạnh, kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện vào ngày 7/10/2024, Pháp đã khởi động năm đổi mới sáng tạo Pháp – Việt với nhiều sự kiện quan trọng, trong đó có hội thảo lần này với sự góp mặt của Giáo sư Serge Haroche - nhà khoa học đoạt giải Nobel vật lý, một biểu tượng của tinh hoa nghiên cứu khoa học nước Pháp.

Theo Đại sứ Olivier Brochet, Giáo sư Serge Haroche có rất nhiều công trình nghiên cứu nổi bật và cũng đề cao vai trò của các nghiên cứu lớn trong việc giải quyết thách thức của hôm nay và mai sau, nhất là ứng dụng của vật lý lượng tử trong các công nghệ tương lai. Bên cạnh đó, Giáo sư luôn tâm niệm rằng phổ biến khoa học và đưa nghiên cứu đến gần hơn với công chúng, đặc biệt với giới trẻ, là điều vô cùng quan trọng. Vì vậy, Đại sứ hy vọng những chia sẻ của Giáo sư Serge Haroche tại hội thảo sẽ khơi gợi niềm đam mê khoa học trong các bạn sinh viên và truyền cảm hứng tới các nhà khoa học trẻ Việt Nam.

Khoa học cơ bản là nền tảng của mọi đột phá

Mở đầu những chia sẻ của mình, Giáo sư Serge Haroche nhấn mạnh vai trò thiết yếu của nghiên cứu khoa học cơ bản trong bối cảnh nhân loại đang đối diện nhiều thách thức như môi trường, năng lượng và công nghệ mới.

Theo Giáo sư, nhiều người cho rằng nghiên cứu khoa học cơ bản là xa xỉ, nhưng chính nền tảng ấy đã mở đường cho mọi ứng dụng hiện đại. “Những công nghệ chúng ta có ngày nay đều xuất phát từ các nghiên cứu cơ bản xuất sắc”, Giáo sư Serge Haroche khẳng định.

Giáo sư Serge Haroche chia sẻ về nghiên cứu khoa học cơ bản tại hội thảo.

Giáo sư viện dẫn lại lịch sử khoa học, rằng từ thế kỷ XVII, các nhà nghiên cứu đã đặt ra những câu hỏi trừu tượng như ánh sáng là gì, hay bản chất vật chất ra sao. Những nỗ lực tìm kiếm câu trả lời đã tạo ra nhiều bước ngoặt, từ điện, laser, cộng hưởng từ hạt nhân đến đồng hồ nguyên tử và hệ thống GPS. Giáo sư lưu ý, các phát minh thường đến từ những tiếp nối bất ngờ khó ai có thể dự đoán trước.

Với Việt Nam, Giáo sư Serge Haroche tin rằng, một đất nước có nền tảng chính trị ổn định sẽ rất thuận lợi để xây dựng chiến lược đầu tư lâu dài vào khoa học. Giáo sư khuyến nghị nên tập trung vào đào tạo và nuôi dưỡng thế hệ trẻ đam mê nghiên cứu, tạo môi trường sáng tạo tự do. Nhà nước và các doanh nghiệp cũng cần đồng hành để hỗ trợ tài chính và thử nghiệm kết quả nghiên cứu trong thực tiễn.

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Khi giao lưu với các bạn sinh viên, Giáo sư chia sẻ rằng dù đây là lần đầu tiên ông đặt chân tới Việt Nam, nhưng ông biết các bạn trẻ Việt rất hiếu học, giành nhiều giải cao về khoa học tại các kỳ thi quốc tế. Trong bối cảnh lượng tử được coi là xu thế, điều có thể giúp Việt Nam phát triển lĩnh vực này chính là nuôi dưỡng những bộ óc tinh hoa – những người có nền tảng và thực sự đam mê khoa học cơ bản, tạo điều kiện để họ nghiên cứu, sáng tạo trong môi trường mở.

Đặc biệt, Giáo sư Serge Haroche tái khẳng định, nghiên cứu khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng là hai mặt không thể tách rời. Kiên nhẫn đầu tư vào khoa học cơ bản chính là cách để tạo nền móng vững chắc cho những đột phá công nghệ của thế kỷ XXI. Đồng thời, Giáo sư Serge Haroche cũng nhắn nhủ tới lớp trẻ Việt Nam: “Đam mê và tò mò chính là động lực lớn nhất. Tiếp đó, các bạn hãy chuẩn bị cho mình một tinh thần thích ứng với mọi biến động, bởi khoa học luôn mở ra những hướng đi không ngờ tới. Hãy tìm kiếm một môi trường học thuật phù hợp với những người thầy luôn sẵn sàng lắng nghe".

Giáo sư Serge Haroche sinh năm 1944, nhận bằng tiến sĩ năm 1971 và hiện là giáo sư danh dự tại Collège de France (Pháp). Ông nổi tiếng với các công trình nghiên cứu về quang học lượng tử và khoa học thông tin lượng tử. Năm 2012, ông cùng cộng sự David Wineland nhận giải Nobel Vật lý cho công trình "các phương pháp thực nghiệm đột phá cho phép đo lường và thao tác các hệ thống lượng tử riêng lẻ".

Giới chuyên gia nhận định, ông là người đầu tiên đo được sự thay đổi của trạng thái lượng tử mà không phá hủy hệ thống, chứng minh con người có thể kiểm soát và thao tác những hệ lượng tử mong manh vốn tưởng chừng bất khả thi.

Các thí nghiệm tiên phong của ông góp phần đưa cơ học lượng tử ra khỏi phạm vi thuần túy lý thuyết, biến lĩnh vực này thành nền tảng cho những công nghệ của tương lai, như máy tính lượng từ với có khả năng xử lý vượt trội so với máy tính cổ điển, cảm biến lượng tử, hay internet lượng tử, mạng thông tin liên lạc với độ bảo mật tuyệt đối.

Kim Khánh

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/khoa-hoc-quan-su/nha-vat-ly-nguoi-phap-doat-giai-nobel-truyen-cam-hung-khoa-hoc-toi-gioi-tre-viet-i783462/