Việt Nam gần như không có bằng sáng chế nào trong lĩnh vực bán dẫn

3 giờ trướcBài gốc

Tại Diễn đàn Thúc đẩy Đổi mới Sáng tạo và Phát triển Công nghệ Chiến lược, bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Ngân hàng Thế giới phụ trách Việt Nam, Campuchia và Lào, đã giới thiệu công thức '3+1' nhằm định hình chiến lược cho Việt Nam phát triển các ngành công nghệ cao.

Theo bà Sherman, Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế: lực lượng lao động trẻ, nền tảng kinh tế vững chắc và vị trí chiến lược trong hành lang tăng trưởng châu Á. Vấn đề còn thiếu là một chiến lược bài bản để biến tiềm năng thành sức mạnh thực tế.

Ba trụ cột và một yếu tố then chốt

Công thức '3+1' dựa trên 3 trụ cột: phát triển và thu hút nhân tài; xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; tăng cường liên kết chuỗi cung ứng. Yếu tố '3+1' là sự tập trung chiến lược vào một số cụm công nghệ xuất sắc, đóng vai trò chất keo gắn kết.

Với trụ cột đầu tiên, nhân tài là nền tảng. “Trong ngành bán dẫn và các ngành công nghệ cao khác, nền tảng của thành công được xây dựng dựa trên con người: những người lao động có kỹ năng cao, những nhà nghiên cứu hàng đầu và các doanh nhân công nghệ”, bà Sherman nhấn mạnh.

Bà lưu ý, gần 65% nhân tài công nghệ hàng đầu của Việt Nam hiện làm việc ở nước ngoài. Vì thế, Việt Nam cần vừa nâng cao đào tạo trong nước, vừa tạo điều kiện thuận lợi để trí thức Việt kiều quay trở về.

Trụ cột thứ hai là hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Dù Việt Nam đã xếp hạng 44 trong Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2025 và TP. Hồ Chí Minh là trung tâm năng động của Đông Nam Á, “các công việc có giá trị cao hơn, như thiết kế sản phẩm, chế tạo, và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Từ năm 2010 đến 2020, Việt Nam nộp chưa đến 100 bằng sáng chế tại 5 cơ quan sở hữu trí tuệ quốc tế hàng đầu và gần như không có bằng nào trong lĩnh vực bán dẫn”, bà Sherman cho biết.

Tuy nhiên, đây cũng chính là dư địa để tăng trưởng. Theo chuyên gia, tăng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), đặc biệt trong hạ tầng phòng thí nghiệm và trung tâm thiết kế bán dẫn, sẽ là chìa khóa.

Những đột phá trong công nghệ cao đòi hỏi các phòng thí nghiệm, dây chuyền tạo mẫu và sản xuất thử nghiệm (tiền thương mại), cùng các trung tâm đào tạo tiên tiến.

Ngân hàng Thế giới kêu gọi phát triển các trung tâm thiết kế bán dẫn quốc gia, nơi tập trung cơ sở vật chất đẳng cấp thế giới để các trường đại học, nhà nghiên cứu và startup có thể cùng chia sẻ quyền truy cập vào các nguồn lực quan trọng.

Những trung tâm này giúp đẩy nhanh quá trình đổi mới sáng tạo và mang lại cho sinh viên và nhà khoa học kinh nghiệm thực tiễn để biến thiết kế thành hiện thực.

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Ngân hàng Thế giới phụ trách Việt Nam, Campuchia và Lào, giới thiệu công thức “3+1” cho tương lai công nghệ cao Việt Nam. Ảnh: NIC

Trụ cột thứ ba tập trung vào việc thắt chặt liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và tập đoàn FDI. Bài học từ Singapore và Ireland cho thấy, nếu có chính sách đối ứng và hỗ trợ từ chính phủ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) có thể trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu. Với Việt Nam, lĩnh vực điện tử, bán dẫn, công nghệ sinh học và dược phẩm được xem là điểm khởi đầu phù hợp.

Yếu tố '3+1' là tập trung vào một số cụm đổi mới sáng tạo được chọn lọc, như cách Trung Quốc phát triển hành lang công nghệ Quảng Châu, Thâm Quyến, Hàn Quốc có thành phố khoa học Daedeok hay Singapore với Fusionopolis.

Theo bà Sherman, Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) Hòa Lạc hoàn toàn có thể trở thành trung tâm sản xuất tiên tiến trong 10 năm tới, nơi hội tụ từ đào tạo, R&D đến sản xuất quy mô lớn.

Các cụm như vậy sẽ là 'thỏi nam châm' thu hút nhân tài và ý tưởng, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ Việt Nam theo đuổi sự nghiệp khoa học, công nghệ và mời gọi nhân tài về nước.

Con đường cần sự chung tay

Ngân hàng Thế giới khẳng định, để mô hình này thành công, đòi hỏi sự chung tay của cả quốc gia, trong đó Chính phủ, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, viện nghiên cứu và các đối tác quốc tế đều đóng một vai trò thiết yếu.

Cụ thể, Chính phủ đặt ra tầm nhìn, tạo dựng các chính sách hỗ trợ và cung cấp vốn mồi; các cơ sở giáo dục đại học hợp tác với doanh nghiệp để đào tạo lực lượng lao động và thực hiện R&D; các đối tác quốc tế mang đến chuyên môn và nguồn tài chính toàn cầu.

“Đầu tư vào con người là yếu tố nền tảng. Đó là động lực thúc đẩy khoa học và công nghệ, đồng thời mang lại cho doanh nghiệp niềm tin rằng họ sẽ có được nguồn nhân tài phù hợp ở mọi cấp độ - từ các kỹ thuật viên và kỹ sư có kỹ năng cao đến các nhà khoa học và nhà lãnh đạo có tầm nhìn”, bà Sherman nói.

Ngân hàng Thế giới cam kết tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình này. Báo cáo mới về nhân tài và đổi mới sáng tạo trong ngành bán dẫn được công bố tại diễn đàn cũng nhằm đưa ra khuyến nghị thực tiễn, hỗ trợ Việt Nam sớm hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm công nghệ cao trong khu vực.

“Câu chuyện phát triển của Việt Nam luôn là một câu chuyện về tinh thần kiên cường, khát vọng và thành công. Chương tiếp theo, tương lai công nghệ cao mà Việt Nam đang xây dựng, đang ở trong tầm tay. Tương lai đó sẽ trở thành hiện thực khi chúng ta biến tầm nhìn thành hành động, bắt đầu ngay từ hôm nay”, bà Sherman khẳng định.

Du Lam

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/viet-nam-gan-nhu-khong-co-bang-sang-che-nao-trong-linh-vuc-ban-dan-2448864.html