Nhầm lẫn nguy hại

2 ngày trướcBài gốc

Ngồi thẫn thờ tại bệnh viện sau khi nhận được kết quả bị suy thận, chị H. (34 tuổi, ở TP Thủ Đức) tỏ ra hối hận nhưng đã muộn.

Hồi chuông báo động từ thực tế

Trước đó 2 năm, bị rụng tóc nhiều nên chị H. mua thực phẩm chức năng (TPCN) xách tay từ nước ngoài về uống mong muốn cải thiện tình hình.

Tuy nhiên, sau 1 tháng sử dụng, cơ thể chị trở nên nóng bức, khó chịu bất thường. Gần đây, huyết áp tăng đột ngột lên 220 mmHg, chị đi khám mới phát hiện bị suy thận giai đoạn sớm. Bác sĩ nói không rõ là thận ảnh hưởng đến huyết áp hay huyết áp làm thận tổn thương. "Trước khi xài TPCN, bản thân tôi khỏe mạnh, có thể làm việc liên tục 20 giờ. Vậy mà, sau khi sử dụng TPCN, qua kiểm tra, bác sĩ lại phát hiện chức năng thận của tôi đã bị tổn thương đáng kể với tiểu protein - dấu hiệu cảnh báo bệnh thận tiến triển" - chị H. hối hận.

BSCK2 Lê Thị Đan Thùy, Trưởng Khoa Nội thận - Lọc máu - Bệnh viện Bình Dân (TP HCM), cho biết TPCN không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Thế nhưng, thực tế vẫn có nhiều người đang nhầm lẫn sử dụng như một phương pháp điều trị chính. Thói quen này đặc biệt nguy hiểm với những người có bệnh lý nền như suy thận, suy gan, tim mạch, tiểu đường hoặc đang sử dụng thuốc điều trị lâu dài.

Nữ bệnh nhân suy thận 34 tuổi được thăm khám tại Bệnh viện Bình Dân (TP HCM). Ảnh: HẢI YẾN

"Việc tự ý bổ sung TPCN có thể gây tương tác thuốc dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Chẳng hạn dùng Omega-3 cùng thuốc chống đông khiến tăng nguy cơ xuất huyết; uống vitamin A liều cao có thể gây tổn thương gan; bổ sung magie quá mức gây tiêu chảy; lạm dụng vitamin B sẽ ảnh hưởng dây thần kinh. Với người bệnh thận, gan, bất kỳ sự dư thừa vi chất nào cũng có thể gây gánh nặng lên cơ quan đã suy yếu" - BS Thùy cảnh báo.

Thực tế thời gian qua, có không ít trường hợp nhập viện do sử dụng TPCN không rõ nguồn gốc. Mới nhất là nữ bệnh nhân 27 tuổi (ở Thanh Hóa) phải cấp cứu tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) do bị ngộ độc chất cấm sau khi dùng TPCN giảm cân, tiêu mỡ có tên là "Cốt bí xanh" bán trên mạng. Theo BS Nguyễn Huy Tiến, Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, kết quả kiểm tra cho thấy bệnh nhân bị tổn thương thần kinh, suy thận; mẫu TPCN kiểm nghiệm có chứa chất Sibutramine (giảm cảm giác thèm ăn).

Cách đây chưa lâu, Bệnh viện Đa khoa Cửa Đông (Nghệ An) điều trị một ca suy gan cấp do dùng TPCN làm đẹp không rõ nguồn gốc. Bệnh nhân là nữ, khỏe mạnh, uống sản phẩm theo tư vấn của người quen. Sau gần 1 tháng, chị xuất hiện vàng da, vàng mắt, bụng căng tức, tiểu sẫm, nôn, buồn nôn, mệt nhiều, không đi lại được. Kết quả xét nghiệm cho thấy men gan tăng gấp 20 lần, chẩn đoán suy gan cấp do độc tố trong sản phẩm.

Tại Lạng Sơn, một bé gái 5 tuổi cũng bị nguy kịch viêm gan cấp, viêm khớp do lạm dụng TPCN tăng trưởng chiều cao...

Theo các bác sĩ, khi đời sống kinh tế được cải thiện, nhu cầu sử dụng TPCN cũng gia tăng. Song song với đó là tình trạng dùng sản phẩm một cách tùy tiện, không tham khảo ý kiến chuyên gia, dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường. TPCN có thể gây ngộ độc do dư thừa vi chất, dẫn đến rối loạn chức năng cơ thể, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Vì đâu nên nỗi?

Theo BSCK2 Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM (cơ sở 3), TPCN được dùng để hỗ trợ chức năng cơ thể, bổ sung dinh dưỡng, tăng sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, TPCN không phải là thuốc nên không cần tuân theo các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn và hiệu quả như thuốc chữa bệnh. "Dù ít gây tác dụng phụ hơn thuốc và được quảng cáo nhiều lợi ích, nhưng người dùng không nên tự ý sử dụng quá mức" - BS Vũ khuyến cáo.

Không chỉ dừng lại ở việc dùng sai cách, thị trường TPCN hiện nay còn đối mặt với tình trạng hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, đặc biệt là trong các sản phẩm giảm cân, tăng cơ, sinh lý nam. Không ít sản phẩm bị phát hiện có chứa chất cấm nhằm tăng hiệu quả nhanh chóng. Các chuyên gia cảnh báo trên các nền tảng như Facebook, TikTok, Shopee... tràn lan quảng cáo TPCN với lời hứa "thần dược" như giảm cân nhanh, đẹp da tức thì, cải thiện sức khỏe vượt trội. Nhiều Tiktoker, KOLs, KOCs và Influencer tham gia giới thiệu sản phẩm khiến người tiêu dùng dễ tin tưởng. Không ít quảng cáo dùng từ ngữ như "chữa bách bệnh", "thay thế thuốc", "hiệu quả tức thì"… gây hiểu lầm và có thể dẫn đến lạm dụng, dùng sai cách.

Gần đây, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) liên tục phát đi cảnh báo, đồng thời yêu cầu các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada gỡ bỏ hàng loạt sản phẩm không có hồ sơ công bố hợp pháp như Omega 3-6-9, Natto Kinase, Estroven Complete... Ngoài ra, nhiều sản phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ giảm cân, tăng cường sinh lực cũng bị phát hiện chứa hoạt chất cấm Sibutramine - một chất có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng lên tim mạch.

Theo quy định, TPCN chia thành 3 nhóm chính: Thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe và thực phẩm dinh dưỡng y học. Tuy nhiên, theo các bác sĩ, chuyên gia trong lĩnh vực y tế, việc phân loại, kiểm soát và giám sát chất lượng các sản phẩm này vẫn còn nhiều bất cập, tạo điều kiện để hàng giả, hàng kém chất lượng len lỏi ra thị trường.

"Việc không phải kiểm nghiệm chỉ tiêu chất lượng, không xác thực công dụng, được tự quảng cáo mà không cần xác nhận là những điều kiện lý tưởng để các đối tượng gian lận, sản xuất hàng giả, hàng kém chất lượng. Để "vá" lỗ hổng trong công tác quản lý, cần siết chặt hơn nữa việc quản lý chất lượng TPCN, không thể tiếp tục để doanh nghiệp tự công bố sản phẩm như hiện nay" - nhiều chuyên gia kiến nghị.

HẢI YẾN - NGỌC DUNG

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/nham-lan-nguy-hai-196250528213745709.htm