Bệnh zona thần kinh gây ra bởi virus Varicella Zoster tái hoạt động trở lại. Giai đoạn đầu khi nhiễm virus, người bệnh sẽ khởi phát bệnh thủy đậu. Giai đoạn sau, khi bệnh thủy đậu đã khỏi nhưng virus vẫn trú ẩn ở hạch thần kinh gần tủy sống và đợi cơ hội để tái hoạt động và gây ra bệnh zona thần kinh.
Triệu chứng xuất hiện các mụn nước ở vùng đầu chiếm tới 20% người mắc zona thần kinh. Zona thần kinh ở mắt gây ra tổn thương ở vùng mí mắt, bề mặt giác mạc và kết mạc hoặc các tổn thương sâu hơn phía bên trong nhãn cầu như dịch kính, võng mạc, màng bồ đào. Với những tổn thương sâu khi không được điều trị sớm và tích cực, zona thần kinh ở mắt gây sẹo trên giác mạc, võng mạc, gây giảm thị lực nghiêm trọng và các vấn đề lâu dài khác.
Những nguyên nhân gây bệnh zona thần kinh ở mắt
Người từng mắc thủy đậu hoặc zona thần kinh ở các vùng khác trên cơ thể đều có nguy cơ mắc zona thần kinh ở mắt. Nguy cơ này sẽ tăng dần lên theo tuổi tác, đặc biệt là ở những bệnh nhân trên 50 tuổi. Hiện nguyên nhân kích hoạt virus thủy đậu trở lại chưa được biết rõ, mặc dù vậy, nguyên nhân dẫn đến bệnh zona thần kinh ở mắt thường đến từ:
Người cao tuổi
Bệnh nhân mắc suy giảm miễn dịch như HIV, các bệnh ung thư
Thần kinh bị căng thẳng
Bệnh nhân đang dùng các thuốc làm suy yếu hệ miễn dịch như thuốc điều trị ung thư, xạ trị hoặc hóa trị, thuốc chống thải ghép.
Bệnh zona quanh mắt, mi mắt,….
Zona thần kinh ở mắt sẽ đặc biệt nghiêm trọng khi xảy ra ở nhóm đối tượng:
Phụ nữ đang mang thai
Trẻ em sinh non
Bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu.
Triệu chứng của bệnh zona thần kinh ở mắt
Bệnh zona thần kinh ở mắt thường có các dấu hiệu như: Các dát đỏ ban đầu hình thành sau đó biến thành mụn nước như bị bỏng mọc rải rác hoặc thành dải xung quanh mắt, mi mắt,….
Trên mí mắt hình thành các nốt phát ban phồng rộp, có thể lan rộng ra mí mắt, trán, mũi phía bên mắt zona hoặc các khu vực khác ở vùng mặt; Các nốt mụn nước có kích thước nhỏ li ti, có dịch trắng trong sau đó đục dần và vỡ ra; Có hoặc không gặp các vấn đề liên quan đến thị lực như nhìn mờ, nhạy cảm, sợ ánh sáng,…; Chảy nhiều nước mắt, mắt bị kích ứng, có cảm giác đau rát bên trong mắt.
Khi xâm nhập vào giác mạc gây viêm loét giác mạc, làm cho người bệnh thấy cộm xốn, kích thích chảy nước mắt và thậm chí gây mờ mắt. Người bệnh có cảm giác bị mỏi mắt, mờ mắt, cảm giác đau kiểu bỏng rát hoặc đau nhói ở mắt, thậm chí có cảm giác bị tê liệt khi bệnh phát triển nặng.
Nếu người bệnh có một hoặc nhiều hơn các triệu chứng trên, việc cần làm là sớm đi khám và điều trị tại bệnh viện chuyên khoa thần kinh hoặc nhãn khoa. Khi được tiến hành điều trị sớm, bệnh sẽ nhanh khỏi và hạn chế tối đa xảy ra các biến chứng lâu dài.
Nếu không được thăm khám sớm và điều trị kịp thời, zona thần kinh ở mắt tiến triển sẽ để lại các biến chứng như: Giác mạc sưng nghiêm trọng không được can thiệp điều trị kịp thời sẽ để lại sẹo.
Zona thần kinh tiến triển gây sưng võng mạc, làm tăng áp lực mắt, kéo theo tổn thương thần kinh thị giác và chấn thương giác mạc; Cảm giác đau đớn vẫn sẽ tiếp tục ngay cả khi bệnh zona thần kinh được chữa khỏi.
Tóm lại: Zona ở mắt thường sẽ khỏi trong khoảng 1 - 3 tuần khi được điều trị đúng và sớm, tuy nhiên, các tổn thương do bệnh gây ra cần mất vài tháng mới có thể lành. Sau khi đã được điều trị khỏi, người bệnh nên khám lại sau vài tháng xem có xảy ra biến chứng tăng nhãn áp hoặc các vấn đề về thị lực hay không.
Để phòng tránh zona ở mắt cần tiêm vaccin phòng bệnh thủy đậu, có thể giảm nguy cơ bị zona lên đến 50% và giảm đến 60% tỷ lệ tổn thương dây thần kinh do bệnh này gây ra.
Nên tránh tiếp xúc với người bị thủy đậu, đặc biệt là người đang mang thai hoặc có hệ miễn dịch yếu. Zona thần kinh vùng ở mắt tuy là bệnh không nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị đúng sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây loét giác mạc mắt gây mù. Vì vậy, khi có biểu hiện cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.
Ths. Nguyễn Thị Quỳnh