Nhận diện điểm nghẽn, tháo gỡ bất cập trong lĩnh vực đất đai

3 giờ trướcBài gốc

Quang cảnh hội thảo.

Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với 34 địa phương trên cả nước, đồng thời phát trực tuyến trên nền tảng Cổng Pháp luật quốc gia (địa chỉ: phapluat.gov.vn). Đây là một bước cụ thể hóa tinh thần chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc ngày 18/9/2025 với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ về các định hướng lớn trong việc sửa đổi, hoàn thiện Luật Đất đai.

Hội thảo cũng là kênh diễn đàn đối thoại chính sách hết sức thẳng thắn, cởi mở giữa cơ quan quản lý nhà nước với các hiệp hội nghề nghiệp, doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học để nhận diện đầy đủ, khách quan những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn; trao đổi, phân tích nguyên nhân của những “điểm nghẽn” trong thể chế và thi hành pháp luật đất đai; đồng thời đề xuất các giải pháp tháo gỡ cụ thể, khả thi nhằm bảo đảm Luật Đất đai đi vào cuộc sống một cách đồng bộ, hiệu quả.

Luật Đất đai 2024 đã góp phần giải quyết, khơi thông một số vấn đề của đất đai

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, Luật Đất đai 2024 đã có nhiều đổi mới và tác động lớn đến sự phát triển chung. Tuy nhiên, qua rà soát thấy rằng, Luật Đất đai mặc dù đã có những bước hoàn thiện nhất định nhưng vẫn còn tồn tại những vướng mắc, điểm nghẽn, những vấn đề chưa thật sự khơi thông, giải phóng được các nguồn lực.

Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, ngày 18/9 vừa qua, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc họp với Ban Cán sự Đảng Chính phủ để nghe và cho ý kiến về định hướng sửa đổi các luật có liên quan đến việc thúc đẩy kinh tế-xã hội, khơi thông nguồn lực.

Tổng Bí thư yêu cầu Luật Đất đai sửa đổi cần phải nhận diện đầy đủ những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực đất đai hiện nay để từ đó có phương án xử lý một cách tổng thể, căn cơ, đồng bộ, tránh manh mún, để không lặp lại tình trạng vừa sửa đổi xong lại tiếp tục phải sửa đổi. Đồng thời, phải nhận diện những "điểm nghẽn" để xem xét kỹ lưỡng, giải quyết tận gốc rễ vấn đề, bảo đảm tháo gỡ được vướng mắc, khơi thông nguồn lực cho sự phát triển.

Luật Đất đai phải hài hòa được lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp và người dân, không để phát sinh khiếu nại, tranh chấp. Khi còn phát sinh nhiều tranh chấp trong lĩnh vực đất đai, điều đó cho thấy vẫn còn tồn tại vướng mắc ở nơi này hay nơi khác.

Thực hiện các quan điểm và định hướng chỉ đạo đó, hội thảo sẽ nhận diện đúng và đầy đủ những điểm nghẽn, bất cập, vướng mắc trong Luật Đất đai để có thể đưa ra giải pháp trúng và đúng để hoàn thiện luật.

“Sản phẩm pháp luật, đặc biệt là Luật Đất đai, là sản phẩm của xã hội chứ không phải của riêng một bộ, ngành nào, vì nó tác động đến toàn bộ sự phát triển của đất nước. Do đó, luật cần được nhận diện một cách khách quan, không phụ thuộc vào yếu tố chủ quan”, ông Ngọc nhấn mạnh.

Thứ trưởng Tư pháp cho rằng, việc nhận diện "điểm nghẽn" cần được hiểu theo nghĩa đơn giản nhất, tập trung vào các yếu tố sau: những vướng mắc trong thực thi pháp luật về đất đai, như các vấn đề chưa được quy định rõ ràng hoặc các quy định còn mâu thuẫn, gây khó khăn cho việc hiểu và áp dụng pháp luật.

Những hạn chế trong quy định pháp luật về đất đai, như các vấn đề phát sinh trong thực tiễn nhưng pháp luật chưa bao quát hết, hoặc có quy định nhưng chưa đáp ứng kịp thời sự phát triển.

Những vấn đề bất cập trong quy định của Luật Đất đai như một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn, gây tác động tiêu cực, cản trở sự phát triển và tạo ra kẽ hở cho hành vi lách luật, vi phạm pháp luật.

Theo Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, mặc dù chúng ta đang tiến hành sửa đổi Luật Đất đai tuy nhiên phải khẳng định luật đã bước đầu luật hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực đất đai, đã có cách làm mới về quy hoạch, kế hoạch tài chính đất đai, bước đầu thực hiện thông tin dữ liệu đất đai bài bản, đồng thời góp phần giải quyết khơi thông một số vấn đề của đất đai.

Sửa luật phải bảo đảm tính khả thi, dễ thực hiện

Vấn đề phân cấp, phân quyền trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đang là một trong những điểm nghẽn hiện nay khi thực thi chính sách về đất đai. Luật Đất đai hiện nay chủ yếu giao thẩm quyền cho cấp tỉnh, cấp huyện, trong khi thực tiễn đặt ra nhiều yêu cầu mới. Vấn đề này cần nghiên cứu toàn diện, đồng bộ, khách quan, có tham khảo kinh nghiệm quốc tế, nhưng vẫn bảo đảm quản lý Nhà nước chặt chẽ và phát huy đất đai như nguồn lực phát triển.

Góp ý cụ thể điểm nghẽn trong quy định về giá đất, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam cho rằng, luật quy định giá đất được xác định theo nguyên tắc thị trường tuy nhiên hiện nay giá đất tăng và Nhà nước không thể kiểm soát, dẫn đến tình trạng “giá đất đuổi theo giá nhà, không có hồi kết. Do đó, theo quan điểm ông Hiệp, Nhà nước cần giữ quản lý và điều tiết thị trường.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật kinh tế Trường đại học Luật Hà Nội, để xác định được giá đất đúng, giá sạch thì Nhà nước phải triển khai hệ thống thông tin đầu vào giá và đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu về đất đai.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tuyến phát biểu ý kiến tại hội thảo.

Đối với cơ chế đền bù và giải phóng mặt bằng, nhiều ý kiến cho rằng thủ tục giải phóng mặt bằng hiện nay còn rất hình thức, cồng kềnh vì thế luật sửa đổi cần theo hướng đơn giản, dễ thực hiện.

Theo ý kiến của một số doanh nghiệp địa phương, văn bản chính sách cần được rà soát, sửa đổi để bảo đảm tính khả thi của các quy định, tương thích, đồng bộ giữa Luật Đất đai và các luật liên quan khác, tránh quy định gây khó cho việc triển khai các dự án. Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần đưa cán bộ về địa phương hướng dẫn cụ thể để cán bộ cấp xã “tự tin” làm việc, tự quyết, tự chịu trách nhiệm.

Theo Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc, bản chất của việc xác định giá đất không sai, nhưng các phương pháp hiện hành chưa tạo ra được một cơ sở dữ liệu đủ tin cậy để xác định giá đất thật sự theo thị trường, không bị chi phối bởi các yếu tố đầu cơ.

Giải pháp được đề xuất là đẩy mạnh chuyển đổi số, minh bạch hóa cơ sở dữ liệu giao dịch đất đai và tăng cường cơ chế quản lý để các giao dịch được thực hiện công khai. Khi giá đất được xác định đúng, bài toán về đền bù, thu hồi đất sẽ được giải quyết.

Bên cạnh đó, cần có cơ chế, thủ tục riêng, đơn giản hơn cho những trường hợp người dân đồng thuận, và quy trình chặt chẽ hơn cho các trường hợp còn lại để bảo vệ quyền lợi chính đáng.

Một đề xuất quan trọng đã được đưa ra đó là xác định vị trí pháp lý cho Luật Đất đai là luật nền tảng, các luật khác khi được xây dựng phải bảo đảm tính thống nhất và không được mâu thuẫn với các nguyên tắc cơ bản của Luật Đất đai, vì đất đai là tư liệu sản xuất và nguồn lực đầu vào của mọi hoạt động kinh tế-xã hội.

HƯƠNG NGUYÊN

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/nhan-dien-diem-nghen-thao-go-bat-cap-trong-linh-vuc-dat-dai-post909764.html