Nhận diện điểm nghẽn, TPHCM mở lối cho giai đoạn mới

4 giờ trướcBài gốc

Đây là thời điểm then chốt để TPHCM tìm ra giải pháp tháo gỡ điểm nghẽn, qua đó tạo đà vững chắc tiến vào kỷ nguyên mới.

Tình trạng kẹt xe tại các cửa ngõ TPHCM (cũ) liên tục tái diễn. Ảnh: TL

Những “nút thắt” cấu trúc cần tháo gỡ

Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030) nêu rõ, trong nhiệm kỳ qua, các tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương TPHCM đã được phát huy hiệu quả, đạt nhiều dấu ấn nổi bật.

Ba địa phương tiếp tục giữ vị thế là các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, đóng góp tỷ trọng lớn vào ngân sách quốc gia, với hệ sinh thái dịch vụ, du lịch, công nghiệp, logistics và khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo phát triển vượt trội, hội tụ những nền tảng thể chế - quản trị số hàng đầu cả nước, tạo nên một vùng đô thị tiên phong, dẫn dắt không chỉ bằng tốc độ tăng trưởng, mà bằng chất lượng quản trị, đổi mới mô hình phát triển bền vững.

Các đột phá chiến lược về hạ tầng, chuyển đổi số, phát triển khoa học công nghệ và nguồn nhân lực được thực hiện hiệu quả và đạt nhiều kết quả quan trọng. Thành phố cũng đã đề xuất nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, góp phần ban hành các chủ trương quan trọng của Bộ Chính trị.

Dù vậy, dự thảo Báo cáo chính trị nhấn mạnh: về tổng thể, vai trò dẫn dắt, năng động, sáng tạo của vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam vẫn chưa nổi bật, thậm chí có phần giảm sút.

Xét trên bình diện tổng thể và dài hạn, quá trình phát triển của ba địa phương vẫn còn những nút thắt mang tính cấu trúc, dẫn đến tăng trưởng còn chưa bền vững, hiệu quả đầu tư chưa tương xứng với tiềm năng và năng lực cạnh tranh quốc tế còn hạn chế.

TPHCM, dù là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, nhưng đối mặt với không gian hạn chế, quá tải hạ tầng, áp lực dân số, ô nhiễm, ngập úng và ùn tắc giao thông. Nguồn lực xã hội chưa đủ mạnh để đầu tư phát triển. Công nghiệp chưa tạo ra đột phá về năng suất, chất lượng và cạnh tranh, liên kết chuỗi sản xuất còn yếu. Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), cải cách hành chính (Par-Index), hài lòng của người dân (SIPAS) đều ở mức thấp.

Bình Dương dù dẫn đầu về công nghiệp hóa và thu hút FDI, nhưng vẫn phụ thuộc nhiều vào gia công, lao động và đất đai, với công nghiệp giá trị thấp, thiếu trung tâm đào tạo nhân lực chất lượng cao, hạ tầng xã hội và năng lực đổi mới sáng tạo.

Bà Rịa - Vũng Tàu dù có lợi thế cảng biển sâu và du lịch biển, vẫn gặp khó trong liên kết vùng và phát triển chuỗi giá trị do dân số nhỏ, thiếu công nghiệp hỗ trợ và chưa khai thác tối đa tiềm năng kinh tế biển. Cảng Cái Mép - Thị Vải cạnh tranh quốc tế nhưng kết nối rời rạc, thiếu hệ sinh thái logistics hiện đại. Du lịch chưa liên kết với đô thị thông minh, y tế, nghỉ dưỡng cao cấp và dịch vụ sáng tạo.

Sớm khơi thông những điểm nghẽn dai dẳng

Nhìn nhận về những hạn chế trong nhiệm kỳ vừa qua, dự thảo Báo cáo chính trị còn thẳng thắn chỉ ra những điểm nghẽn lớn khác. Điển hình là các đột phá chiến lược thiếu đồng bộ, trong đó chưa đáp ứng hạ tầng đi trước một bước, nhất là hạ tầng giao thông mang tính kết nối liên vùng.

Đối với hạn chế này, Báo cáo chính trị chỉ rõ: "Liên kết vùng và quản trị vùng chưa đủ mạnh; xây dựng không gian kinh tế thống nhất chưa hiệu quả; lợi ích kinh tế của từng địa phương bó buộc theo địa giới hành chính làm phân tán nguồn lực, thậm chí triệt tiêu lợi thế chung".

Tình trạng kẹt xe ở các cửa ngõ vào TPHCM.

Giới quan sát chỉ rõ dự án cầu Cát Lái, tuyến đường bộ ngắn nhất kết nối TPHCM, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), dù đã quy hoạch nhưng hàng chục năm vẫn chưa có phương án thiết kế, dù đã họp nhiều lần. Tương tự, cao tốc TPHCM - Mộc Bài kết nối Tây Ninh cũng "nằm trên giấy" lâu dài. Quốc lộ 13 qua Bình Dương (cũ) thường ùn tắc do chưa mở rộng...

TS Ngô Viết Nam Sơn, chuyên gia quy hoạch đô thị, nhấn mạnh thách thức của TPHCM là xây dựng hệ thống hạ tầng đủ mạnh để kết nối các tỉnh thành, nhưng hiện liên kết còn yếu, như tiến độ xây dựng đường Vành đai, đường hướng tâm còn chậm.

Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hàng hóa TPHCM, Bùi Văn Quản, cho biết Đồng Nai, Bình Dương cũ và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ là trung tâm công nghiệp, dịch vụ, cảng biển phía Nam. Tuy nhiên, kết nối các địa phương này với TPHCM chủ yếu dựa vào vài tuyến đường đã quá tải nhiều năm, khiến mỗi khi có sự cố hoặc thi công, ùn tắc kéo dài, gây thiệt hại cho doanh nghiệp, làm tăng chi phí logistics và giảm sức cạnh tranh.

Các vấn đề gây nhiều bức xúc của người dân nữa là tình trạng ngập nước kéo dài dai dẳng. Đơn cử dự án chống ngập có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu có tổng mức đầu tư 10.000 tỉ đồng ách tắc thủ tục, chậm tiến độ nhiều năm, đến nay vẫn chưa hoàn thành.

Về vấn đề này, Báo cáo chính trị cũng chỉ ra: "Quy hoạch, quản lý và phát triển đô thị chưa theo kịp với tốc độ tăng dân số và biến đổi khí hậu; thiếu nguồn lực để giải quyết hiệu quả những vấn đề cơ bản, cấp bách như ngập nước, ô nhiễm môi trường, ùn tắc giao thông, nhà ở xã hội, bệnh viện...".

Ngoài ra, vai trò, trách nhiệm, tính tiền phong, gương mẫu của một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa cao; kỷ cương, kỷ luật hành chính chưa thực sự nghiêm minh. Việc cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực, trách nhiệm giải trình và đạo đức công vụ vẫn còn là khâu yếu trong thi hành chính sách, pháp luật của bộ máy chính quyền các cấp.

Xây dựng bộ máy hiệu quả - chìa khóa để phát triển

Nguyên nhân hạn chế được cho các địa phương có độ mở lớn, sản xuất và chuỗi cung ứng chịu tác động trực tiếp của biến động kinh tế toàn cầu, căng thẳng địa chính trị. Đại dịch Covid-19 gây hậu quả nặng nề, kéo dài, cộng với áp lực dân số đô thị gia tăng, biến đổi khí hậu phức tạp, khó lường.

Người dân làm đi làm thủ tục hành chính tại một phường ở TPHCM. Ảnh: TL

Dù vậy, theo các chuyên gia, điểm nghẽn lớn nhất mang tính cấu trúc đó là bộ máy chính quyền vận hành chưa thật sự hiệu lực, hiệu quả.

Dự thảo Báo cáo chính trị đã thẳng thắn chỉ ra: nhận thức, năng lực, trình độ lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành ở nhiều cấp, nhiều ngành chưa thực sự ngang tầm nhiệm vụ; chưa đủ sức xử lý những vấn đề phát sinh và kịp thời dự báo, phản ứng chính sách.

Một bộ phận cán bộ, công chức chưa dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Vai trò trách nhiệm và bản lĩnh của người đứng đầu ở một số nơi chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, thiếu ý chí quyết tâm đột phá...

Các chuyên gia lưu ý, để xây dựng đội ngũ cán bộ "ngang tầm nhiệm vụ" trong giai đoạn mới, cần tiêu chuẩn rõ ràng, đặc biệt là tầm nhìn chiến lược, khả năng hoạch định và thực thi quyết sách phù hợp với quy mô lớn của TPHCM sau sáp nhập. Ngoài ra, cán bộ phải giỏi chuyên môn, làm việc chắc chắn, dám nghĩ dám làm.

Dự thảo báo cáo cũng nhấn mạnh nâng cao trách nhiệm nêu gương của cấp ủy, người đứng đầu; tăng cường năng lực tổ chức thực hiện dựa trên hiệu quả; đổi mới thể chế và thử nghiệm mô hình mới để dẫn đầu, thúc đẩy phát triển; xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt chất lượng cao, đủ bản lĩnh và trình độ trong môi trường quốc tế; hoàn thiện bộ máy hành chính hiện đại, liêm chính, phục vụ hiệu quả.

Từ 1-7-2025, chính quyền hai cấp của TPHCM chính thức vận hành sau khi hợp nhất Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu thành “siêu đô thị”. Bộ máy, nhân sự đã ổn định nhưng công tác xây dựng chính quyền còn cần tiếp tục hoàn thiện.

Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang cho biết, sẽ có sự thay đổi lớn về cán bộ nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả chính quyền. Đảng bộ thành phố nhất quán theo bốn nguyên tắc: chọn người phù hợp, lắng nghe, dân chủ, không bảo thủ, nhằm thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ công tác.

Lê Hoàng

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/nhan-dien-diem-nghen-tphcm-mo-loi-cho-giai-doan-moi/