Nhật Bản: Tỷ lệ sinh năm 2025 chạm đáy lịch sử. Ảnh: Nikkei
Đà suy giảm kéo dài diễn ra trong bối cảnh số cuộc hôn nhân hàng năm đã giảm gần một nửa so với mức đỉnh năm 1972, trong khi áp lực chi phí sinh hoạt ngày càng đè nặng lên các cặp vợ chồng trẻ. Song song đó, số ca tử vong tăng cao khiến dân số Nhật Bản riêng năm 2024 đã giảm hơn 900.000 người, làm trầm trọng thêm nguy cơ suy giảm dân số dài hạn và đặt ra thách thức lớn đối với lực lượng lao động, tăng trưởng kinh tế và hệ thống an sinh xã hội.
Dữ liệu sơ bộ 10 tháng đầu năm cho thấy số ca sinh tiếp tục giảm mạnh so với mức 686.000 của năm 2024 — vốn đã là mức thấp kỷ lục. Đáng chú ý, con số này thấp hơn cả kịch bản bi quan nhất trong dự báo của chính phủ năm 2023, vốn cho rằng số ca sinh năm 2025 sẽ vào khoảng 681.000 và chưa giảm xuống dưới 670.000 trước năm 2041.
Trước tình hình này, Thủ tướng Sanae Takaichi — người gọi suy giảm dân số là “vấn đề lớn nhất của Nhật Bản” — đã chủ trì cuộc họp xây dựng chiến lược dân số mới. Chính phủ đã tăng thêm 23 tỷ USD cho chương trình khuyến sinh kéo dài ba năm, song đến nay các biện pháp vẫn chưa tạo được chuyển biến rõ rệt.
Giới chuyên gia cảnh báo xu hướng suy giảm khó đảo ngược, có thể buộc chính phủ phải tăng thuế và cắt giảm trợ cấp trong tương lai. Ngoài ra, các yếu tố văn hóa như quan niệm mê tín về năm Hỏa Ngựa — từng khiến số trẻ sinh năm 1966 giảm 25% — cũng được xem là biến số ảnh hưởng đến tỷ lệ sinh.
Trong khi đó, sự phản đối mạnh mẽ của công chúng đối với việc mở rộng nhập cư tiếp tục làm thu hẹp dư địa chính sách trong bối cảnh thiếu hụt lao động ngày càng nghiêm trọng. Các nhà kinh tế kêu gọi Tokyo điều chỉnh lại các dự báo dân số và tài chính công, nhằm phản ánh đúng tốc độ suy giảm nhanh hơn dự kiến và giảm thiểu rủi ro cho hệ thống an sinh xã hội.
Lê Hà.
Nguồn: The Financial Times