Nhiều dự án thủy lợi ở Lâm Ðồng chậm vì mặt bằng

2 giờ trướcBài gốc

Hồ Nam Xuân chưa hoàn thiện hệ thống kênh mương nên chưa phát huy được hiệu quả công trình

Nhiều dự án giải ngân “đuối”

Hồ Đắk Gang là một trong những dự án thủy lợi lớn ở khu vực phía Tây Lâm Đồng. Dự án có tổng vốn hơn 1.082 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương hỗ trợ 982 tỷ đồng và địa phương đối ứng 100 tỷ đồng. Dự án được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt tháng 2/2023, do Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng (BQLDA) số 3 làm chủ đầu tư, thực hiện trong giai đoạn 2023 - 2027. Dự án có quy mô hồ chứa dung tích hơn 10,8 triệu m³, kèm hệ thống dẫn nước gồm một tuyến ống chính dài 18,23 km và 16 tuyến nhánh dài hơn 20 km. Khi hoàn thành, công trình sẽ bảo đảm nguồn nước tưới cho khoảng 1.860 ha cây trồng, đồng thời, cấp nước sinh hoạt ổn định cho khoảng 8.000 người dân tại khu vực xã Đắk Mil và Cư Jút.

Gói thầu 01-TC đã khởi công từ cuối năm 2024 và hiện đạt 10% giá trị hợp đồng. Gói thầu 02-TC xây dựng tuyến ống chính dự kiến khởi công quý IV năm 2025. Năm 2025, dự án được bố trí 260 tỷ đồng nhưng tiến độ thực hiện khá chậm, đến cuối tháng 9/2025 mới giải ngân được hơn 58 tỷ đồng, đạt 22,3%. Tình hình giải ngân tại dự án Hệ thống kênh mương hồ Nam Xuân, xã Đắk Sắk (tổng mức đầu tư hơn 242 tỷ đồng) có phần khá hơn. Trong tổng số hơn 62 tỷ đồng được bố trí năm 2025, dự án đã giải ngân được gần 26 tỷ đồng, tương đương 42%. Nhưng xét về mặt tổng thể, dự án thủy lợi này đang khá chậm. Dù đã khởi công gần 3 năm (cuối năm 2022), dự án mới thi công được khoảng 70% giá trị hợp đồng.

Giải ngân đạt giá trị rất thấp là dự án Hồ suối 38 (tổng mức đầu tư gần 88,3 tỷ đồng), ở xã Đắk Mil. Dự án đã khởi công từ tháng 6/2023 và đến nay đã đạt khoảng 72% giá trị hợp đồng. Dự án đã được bố trí đủ vốn, riêng năm 2025 là gần 30,3 tỷ đồng. Nhưng qua 9 tháng đầu năm 2025, dự án mới chỉ giải ngân được hơn 3 tỷ đồng, tương đương hơn 10%.

Một dự án thủy lợi lớn khác là dự án Nâng cao hiệu quả việc sử dụng nguồn nước cho các tỉnh bị ảnh hưởng bởi hạn hán (ADB8) cũng đang còn rất bộn bề. Dự án này có tổng mức đầu tư hơn 400 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ 2018 - 2025. Dự án này chia làm 2 tiểu dự án là: tiểu dự án Đắk Mil (tổng mức đầu tư hơn 206,7 tỷ đồng) và Tiểu dự án Cư Jút (gần 193,5 tỷ đồng).

Khối lượng thi công tại các tiểu dự án này là khá lớn. Tuy nhiên, khối lượng thi công theo hợp đồng lại đang có kết quả rất khiêm tốn. Tại Tiểu dự án Đắk Mil, khối lượng thi công các gói thầu đạt từ 24 - 51% giá trị hợp đồng. Gói thầu thi công tại Tiểu dự án Cư Jút mới đạt khoảng 15,5% giá trị hợp đồng. Đến hết tháng 9/2025, toàn dự án mới giải ngân được khoảng 21/266 tỷ đồng vốn được giao năm 2025, đạt tỷ lệ 7,9%.

Giải phóng mặt bằng chậm là nguyên nhân chính ảnh hưởng tới tiến độ thực hiện các dự án thủy lợi phía Tây Lâm Đồng.

Ách tắc vì mặt bằng

Tất cả dự án trên đều là những dự án thủy lợi lớn ở phía Tây Lâm Đồng, do BQLDA số 3 làm chủ đầu tư. Các dự án này được đầu tư với kinh phí lớn, được kỳ vọng sẽ góp phần khai thác hiệu quả nguồn nước, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của người dân, góp phần hạn chế tác động của biến đổi khí hậu, đặc biệt là hạn hán. Tuy nhiên, Giám đốc BQLDA số 3 Hà Sỹ Sơn thừa nhận, tiến độ triển khai các dự án thủy lợi khá chậm. Kết quả giải ngân thời gian qua, đặc biệt từ đầu năm 2025 đến nay rất thấp. Trong số nhiều nguyên nhân thì việc ách tắc mặt bằng là nguyên nhân chính.

Tại dự án hồ Đắk Gang, công tác giải phóng mặt bằng được triển khai khá sớm, khoảng giữa năm 2023. Người dân trong vùng dự án bày tỏ sự đồng thuận khá cao với việc Nhà nước thu hồi đất làm công trình thủy lợi. Công tác kiểm kê đất đai, cây trồng và tài sản trên đất được thực hiện khá chủ động. Nhưng đến cuối tháng 9/2025, mới có 27/685 hộ dân được phê duyệt phương án thu hồi đất và chi trả tiền bồi thường trên diện tích 30,45 ha (tổng dự án cần thu hồi hơn 172 ha).

Hệ thống kênh mương hồ Nam Xuân cũng gặp ách tắc về mặt bằng. Hiện chính quyền đã chi trả tiền và 242/300 hộ dân bị ảnh hưởng đã bàn giao 24,7 ha/36,69 ha. Diện tích gần 12 ha còn lại nằm rải rác theo tuyến kênh khiến cho công tác thi công gặp khó khăn vì mặt bằng không liên tục.

Người dân trong vùng dự án hồ Đắk Gang theo dõi bản đồ thu hồi đất tại dự án

Theo BQLDA số 3, các hộ dân chưa đồng thuận bàn giao mặt bằng vì cho rằng giá đất thấp và đề nghị điều chỉnh tuyến kênh cho phù hợp với hiện trạng sử dụng đất. Trong khi đó, giá bồi thường, hỗ trợ về đất tăng khiến cho phần vốn ngân sách địa phương vượt giá trị đầu tư. Do đó, BQLDA số 3 đang trình Bộ Nông nghiệp và Môi trường chấp thuận sử dụng vốn dự phòng ngân sách Trung ương hơn 7,3 tỷ đồng để chi trả giải phóng mặt bằng, giảm chi phí cho ngân sách địa phương.

Dự án Hồ suối 38 cần thu hồi hơn 20,4 ha của 42 hộ dân với tổng kinh phí hơn 20,8 tỷ đồng. Hiện dự án chỉ còn 1 trường hợp chưa đồng ý nhận tiền bồi thường và chưa bàn giao 0,34 ha đất. Người dân chưa bàn giao mặt bằng vì cho rằng chưa được bồi thường về cây trồng xen, vượt mật độ, tài sản tạo lập trên đất.

Vướng mặt bằng nhiều nhất là dự án ADB8. Tại Tiểu dự án Đắk Mil, khoảng 45 hộ dân chưa bàn giao đủ phạm vi để thi công khoảng 3 km rãnh thoát nước. Tại Tiểu dự án Cư Jút, có 47 hộ dân chưa bàn giao đủ phạm vi để thi công 2,8 km đường các loại. Điều này khiến công tác thi công bị gián đoạn, không phát huy được hiệu quả các hạng mục đầu tư.

Sở Xây dựng Lâm Đồng cho biết, thời gian qua, việc triển khai một số dự án lớn nói chung, thủy lợi lớn nói riêng ở phía Tây Lâm Đồng khá chậm do vướng mắc giải phóng mặt bằng. Việc thực hiện các thủ tục đo đạc nghiệm thu bản đồ, thông báo thu hồi đất, kê khai kiểm đếm, xác nhận nguồn gốc sử dụng, xác định giá đất cụ thể… mất nhiều thời gian. Trong khi đó, một số hộ dân không đồng ý giao đất vì kiến nghị giá bồi thường, hỗ trợ thấp hơn giá giao dịch mua bán thực tế.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trọng Yên, hiện trên địa bàn có nhiều công trình, dự án thực hiện trong giai đoạn 2021 - 2025 nhưng tiến độ khá chậm. Nhiều dự án, trong đó có các dự án thủy lợi lớn vẫn còn ngổn ngang do vướng giải phóng mặt bằng. Trong khi đó, thẩm quyền giải phóng mặt bằng là của chính quyền địa phương, đã được quy định rõ và có sự hướng dẫn cụ thể của các sở, ngành liên quan.

“BQLDA số 3 và các địa phương phải thúc tiến độ giải phóng mặt bằng để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án. Chúng ta phải quán triệt tinh thần làm việc theo phân công “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền. Có như vậy, chúng ta mới cơ bản hoàn thành kế hoạch 2021 - 2025, tạo tiền đề thực hiện nhiệm vụ giai đoạn 2026 - 2030 sắp tới”, đồng chí Lê Trọng Yên nhấn mạnh.

Lê Phước .

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/nhieu-du-an-thuy-loi-o-lam-ong-cham-vi-mat-bang-394262.html