Quang cảnh Tọa đàm. Ảnh: Nguyễn Ly
Chiều 20/02, KTNN tổ chức Tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm, kết quả kiểm toán và những sai sót trong kiểm toán các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải (GTVT) giai đoạn 2021-2025.
Ông Vũ Duy Bắc - Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành IV và ông Hà Minh Tuấn - Phó Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán đồng chủ trì Tọa đàm; cùng tham dự có đại diện các đơn vị trực thuộc KTNN. Tọa đàm được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến đến 13 điểm cầu KTNN khu vực.
Ông Hà Minh Tuấn - Phó Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán phát biểu khai mạc tọa đàm. Ảnh: Nguyễn Ly
Nhiều kiến nghị xử lý tài chính, chấn chỉnh công tác quản lý, kiến nghị thay đổi, sửa đổi bổ sung quy định, tiêu chuẩn
Thông tin tại Tạo đàm, ông Phạm Hồng Thái - Vụ Tổng hợp cho biết, KTNN đã kiểm toán một số dự án thuộc danh mục dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT như Cảng hàng không quốc tế Long Thành; các dự án thành phần thuộc dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021-2025; cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ; Bến Lức - Long Thành; Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng; Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội; Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh; cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang.
Kết quả kiểm toán đã chỉ ra các tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện dự án, như: Công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự án chưa phù hợp với quy hoạch được duyệt, chưa dự kiến bố trí kế hoạch vốn theo tiến độ, hầu hết các dự án xác định tổng mức đầu tư còn sai sót, một số chi phí chưa đủ cơ sở; thiết kế chưa đầy đủ cơ sở, vượt quy định hoặc chưa đảm bảo tiêu chuẩn quy định; khảo sát mỏ vật liệu chưa đáp ứng yêu cầu; điều chỉnh bổ sung thiết kế chưa có trong quy hoạch.
Công tác khảo sát, thiết kế ban đầu chưa hợp lý, chưa tuân thủ tiêu chuẩn chưa sát với thực tế dẫn đến phải điều chỉnh bổ sung trong quá trình thi công, thiết kế - dự toán còn tính sai khối lượng, áp dụng sai, áp dụng định mức mới/định mức điều chỉnh chưa đảm bảo trình tự, thủ tục theo quy định, sai đơn giá xảy ra tại đa số các dự án được kiểm toán chi tiết, đã được phát hiện qua kiểm toán.
Chậm phê duyệt kế hoạch đấu thầu; tiến độ lựa chọn nhà thầu chậm so với kế hoạch được duyệt; hồ sơ yêu cầu và hồ sơ đề xuất lựa chọn nhà thầu chỉ định thầu các gói thầu xây lắp còn hạn chế; chỉ định thầu chưa đảm bảo điều kiện.
Các công chức, kiểm toán viên các đơn vị trực thuộc KTNN tham dự tọa đàm. Ảnh: Nguyễn Ly
Hầu hết các dự án còn tính trùng, thừa khối lượng, thanh toán sai đơn giá và một số hạng mục công việc, thanh toán khi chưa đầy đủ điều kiện theo quy định; chưa thực hiện nộp khoản tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa; chưa thu hồi tạm ứng theo quy định.
Chưa có hồ sơ phương án bảo vệ và sử dụng tầng đất mặt của đất chuyên trồng lúa nước; chưa tính toán, xác định giá trị khoản tiền phải nộp để bảo vệ, phát triển đất trồng lúa đối với diện tích đất trồng lúa nước đã được giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án; kê khai và nộp thiếu phí bảo vệ môi trường; chưa báo cáo cấp có thẩm quyền đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác khoáng sản theo quy định; chưa quy định việc thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn xây dựng và quy hoạch địa điểm đổ chất thải từ hoạt động xây dựng.
Trên cơ sở đó, KTNN đã kiến nghị tương ứng với các tồn tại, sai sót nêu trên, trong đó có kiến nghị kiểm điểm, xác định trách nhiệm tập thể cá nhân có liên quan hoặc chấn chỉnh, rút kinh nghiệm đối với các tồn tại, sai sót. Ngoài ra, để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, KTNN kiến nghị với các cơ quan, đơn vị có liên quan (Bộ GTVT, Bộ Xây dựng...) trong việc sửa đổi, điều chỉnh hoặc bổ sung các cơ chế, chính sách.
KTNN kiến nghị Bộ GTVT hướng dẫn cách xác định các đại lượng trong công thức tính toán cường độ chịu tải của đất nền xung quanh cọc; nghiên cứu bổ sung các quy định để tính toán số lượng thí nghiệm địa chất công trình trong Tiêu chuẩn khảo sát, thiết kế nền đường ô tô trên nền đất yếu TCCS 41:2022/TCĐBVN theo cấp đường, chiều dài tuyến đường và những quy định phù hợp khác làm căn cứ quản lý chất lượng và chi phí trong dự án đầu tư công trình giao thông.
KTNN cũng đề nghị Bộ GTVT chủ trì nghiên cứu, rà soát, quy định cụ thể để thống nhất áp dụng hoặc có ý kiến với các Bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu, hướng dẫn cụ thể về tính toán chỉ tiêu sức kháng cắt của vật liệu trụ và mô đun đàn hồi của vật liệu để áp dụng thống nhất đối với các công trình giao thông; nghiên cứu, hướng dẫn, quy định cụ thể về tính toán thiết kế lớp đệm gia cường trên đỉnh trụ đất xi măng…
KTNN kiến nghị Bộ Xây dựng hướng dẫn, giải quyết theo thẩm quyền đối với những khó khăn vướng mắc của Bộ GTVT, chủ đầu tư và các địa phương liên đến xác định đơn giá khai thác 1m3 cát tại mỏ theo cơ chế đặc thù khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường để các đơn vị có cơ sở thực hiện. Nghiên cứu xây dựng, ban hành định mức vận chuyển các loại vật liệu, cấu kiện xây dựng bằng đường thủy để làm cơ sở quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình.
Ông Phạm Hồng Thái - Vụ Tổng hợp đề xuất thành viên Đoàn kiểm toán chủ động thu thập hồ sơ, tài liệu đảm bảo cơ sở để đánh giá và kiến nghị kiểm toán phù hợp. Ảnh: Nguyễn Ly
Tiếp tục nâng cao chất lượng kiểm toán
Ông Hà Minh Tuấn - Phó Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán nhấn mạnh: Nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng kiểm toán, KTNN đã tổ chức nhiều hội thảo khoa học và tổ chức một số chương trình bồi dưỡng, đào tạo kiểm toán về lĩnh vực GTVT với sự tham gia của các Bộ, ngành, các chuyên gia đầu ngành để phân tích, đánh giá, trao đổi quan điểm và làm rõ bức tranh, nhận diện hạn chế trong công tác quản lý, sử dụng vốn đầu tư công trong ngành giao thông; những bất cập về chính sách, về việc quản lý triển khai thực hiện dự án và vai trò của KTNN.
Việc tổ chức Tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm, kết quả kiểm toán và những sai sót trong kiểm toán các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT giai đoạn 2021-2025 nhằm tìm ra những giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động kiểm toán lĩnh vực này.
Tại Tọa đàm, các thành viên đã trao đổi kinh nghiệm kiểm toán việc thực hiện cơ chế đặc thù đối với các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm ngành GTVT; những sai sót thường gặp khi kiểm toán công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư, quản lý thực hiện các dự án này; kinh nghiệm kiến nghị kiểm toán đối với các phát hiện kiểm toán có tính chất tương đồng... nhằm góp phần tăng cường kỷ luật, kỷ cương, lành mạnh nền tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả các dự án giao thông...
Ông Vũ Duy Bắc - Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành IV và ông Hà Minh Tuấn - Phó Giám đốc Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán chủ trì phiên thảo luận. Ảnh: Nguyễn Ly
Bên cạnh đó, đại diện các đơn vị đã đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT.
Theo đại diện Vụ Tổng hợp, đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán cần chỉ đạo thống nhất các Đoàn, Tổ kiểm toán trong quá trình kiểm toán các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT; chủ động phối hợp với các Vụ tham mưu, các đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán đã phát hành báo cáo kiểm toán để tiếp cận các nội dung đánh giá và kiến nghị; thành viên Đoàn kiểm toán chủ động thu thập hồ sơ, tài liệu đảm bảo cơ sở để đánh giá và kiến nghị kiểm toán phù hợp; các đơn vị tham mưu nâng cao chất lượng thẩm định báo cáo kiểm toán; tổ chức các hội thảo, tọa đàm trong toàn Ngành để trao đổi, tháo gỡ những vướng mắc gặp phải trong quá trình kiểm toán...
Theo KTNN khu vực VIII, chi phí xây lắp của các dự án giao thông quy mô lớn, quan trọng quốc gia luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng mức đầu tư. Kết quả kiểm toán chi phí xây lắp không chỉ xác nhận số liệu trung thực, hợp lý của các thông tin, báo cáo tài chính của dự án mà còn là cơ sở để đánh giá tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả và làm rõ dấu hiệu lãng phí (nếu có).
Tọa đàm được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp với trực tuyến đến 13 điểm cầu KTNN khu vực. Ảnh: Nguyễn Ly
Từ đó, KTNN khu vực VIII đề xuất chú trọng kiểm toán việc tuân thủ; phân tích kỹ hồ sơ hợp đồng làm căn cứ kiểm toán; thu thập hồ sơ, tài liệu đảm bảo tính pháp lý, tin cậy. Đặc biệt, quá trình kiểm toán cần sử dụng phương pháp kiểm toán phù hợp như kiểm tra, đối chiếu tài liệu, quan sát, tính toán lại, phân tích, phỏng vấn; kết hợp kiểm tra hiện trường với việc phân tích hồ sơ để đảm bảo tính chính xác của các hạng mục công việc đã nghiệm thu.
Các đoàn kiểm toán sử dụng phần mềm công cụ hỗ trợ tính toán phân tích dữ liệu để rà soát khối lượng của hợp đồng, khối lượng bản vẽ thi công, khối lượng nghiệm thu thanh toán; sử dụng phần mềm Autocad để kiểm tra khối lượng, phát hiện một số bất thường trong thiết kế; sử dụng ứng dụng Google Earth để nhận diện tổng quát vị trí công trình… để đảm bảo bằng chứng kiểm toán đảm bảo tính pháp lý, tin cậy, tăng hiệu quả kiểm toán./.
Lưu Hường - Nguyễn Ly