Mới đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã gửi công văn tới Bộ Tư pháp về việc phản ánh khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật trong hoạt động sản xuất kinh doanh của DN thủy sản. VASEP đồng thời đề xuất nhiều giải pháp cụ thể nhằm tháo gỡ, cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh của DN.
Theo đó, có 3 nhóm vấn đề VASEP kiến nghị.
Thứ nhất, vướng mắc do quy định pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo. Theo đó, một trong những vấn đề nổi bật là mâu thuẫn trong cách áp thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với phế phẩm, phụ phẩm thủy hải sản. Cùng một loại phế liệu nhưng tùy thuộc vào quy trình sơ chế hay đã qua gia nhiệt mà phải chịu hai mức thuế GTGT khác nhau (0% hoặc 10%).
Điều này vừa gây khó khăn trong kê khai, hóa đơn, vừa tạo rào cản giao dịch với khách hàng. Do vậy VASEP đề xuất Bộ Tài chính cần có hướng dẫn thống nhất, không phân biệt giữa sản phẩm sơ chế và chế biến, miễn kê khai và tính thuế GTGT đối với phế phẩm chưa chế biến thành sản phẩm khác.
Thứ hai, vướng mắc tạo gánh nặng chi phí, cản trở đổi mới, hội nhập quốc tế. Trong đó, VASEP chỉ ra bất cập trong Nghị định 37 quy định kích thước tối thiểu khai thác gây khó khăn cho DN thu mua và sản xuất xuất khẩu. Cấm trộn nguyên liệu thủy sản trong nước và nhập khẩu vào cùng lô hàng xuất khẩu thiếu cơ sở rõ ràng, không phù hợp thực tiễn và thông lệ quốc tế.
VASEP đề xuất sớm sửa đổi nghị định trong tháng 7, bỏ các quy định trên để đảm bảo linh hoạt cho sản xuất và xuất khẩu.
Đáng chú ý, khoảng trống pháp lý về ngưỡng MRPL (ngưỡng phát hiện tối thiểu): Sau khi Thông tư 28 bị hủy bỏ, Việt Nam không còn quy định MRPL để kiểm soát dư lượng kháng sinh cấm, gây khó khăn cho tiêu thụ nội địa dù sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu EU. VASEP kiến nghị Bộ Y tế và Bộ NN&MT bổ sung MRPL vào dự thảo Luật An toàn thực phẩm sửa đổi (2025).
Nhóm vấn đề thứ 3 được VASEP đề cập là vướng mắc do quy định thiếu rõ ràng, đa cách hiểu, không hợp lý. VASEP kêu gọi Bộ Tư pháp phối hợp với các bộ ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ NN&MT, Bộ Công Thương và Bộ Y tế để nghiên cứu, điều chỉnh kịp thời các quy định pháp luật đang gây vướng mắc. VASEP sẵn sàng hợp tác trong quá trình trao đổi, góp phần cải cách hành chính và nâng cao sức cạnh tranh cho ngành thủy sản Việt Nam.
Thanh Lâm