Cuộc hội đàm kéo dài hơn 3 giờ, cuộc họp báo chung kéo dài không đầy 15 phút và không trả lời câu hỏi của phóng viên. Bữa ăn trưa chung bị hủy bỏ. Diễn biến và nội dung của cuộc họp báo phản ánh rất sinh động diễn biến, kết quả của sự kiện quan trọng này đối với mối quan hệ giữa Mỹ và Nga, đối với diễn biến, kết cục của cuộc chiến ở Ukraine cũng như đối với chính trị thế giới và quan hệ quốc tế trong thời gian tới.
Ông Trump và ông Putin không công bố thỏa thuận cụ thể nào, không hé lộ chút gì để bên ngoài từ đó có thể suy diễn và dự báo cả hai đã đạt được đồng thuận quan điểm đến đâu và còn bất đồng những gì liên quan đến mọi khía cạnh của tiến trình tìm kiếm giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine. Nhưng việc ông Putin được ông Trump đón tiếp rất thân thiện ở sân bay, những ngôn từ tốt đẹp mà hai người này dùng để đánh giá cuộc gặp gỡ và dành cho nhau, mọi cử chỉ, phát ngôn đều cho thấy hai người này đã đạt được sự hiểu biết lẫn nhau rất sâu rộng và sự hài hòa rất rõ ràng, tôn trọng lẫn nhau và thân thiết với nhau, thậm chí còn cả đề cao lẫn nhau. Từ những phát biểu của ông Trump và ông Putin tại cuộc họp báo chung, có thể thấy cả hai đều đề cập đến việc đã đạt được sự đồng thuận quan điểm về nhiều nội dung, những nội dung chưa đạt được sự đồng thuận quan điểm sẽ được trao đổi tiếp. Ông Trump còn cho biết hai bên sẽ sớm điện đàm với nhau và thậm chí gặp lại nhau.
Vì thế, mặc dù hai người này chưa chốt được với nhau thỏa thuận nào thì rõ ràng vẫn đạt được nhiều tiến triển trong xử lý những nội dung của chương trình nghị sự. Những tiến triển này vừa định hướng, vừa tạo đà cho hai người cùng nhau đi những bước tiếp theo trong thời gian tới. Đấy chính là kết quả quan trọng nhất của cuộc gặp cấp cao Mỹ - Nga đối với cả hai bên.
Ông Trump rất cần cuộc gặp trực tiếp với ông Putin nên đã bất chấp mọi quan ngại và phản đối của Ukraine và các đồng minh ở châu Âu. Sau hơn 10 năm, ông Putin mới lại đặt chân lên lãnh thổ Mỹ. Lần cuối hai người này gặp nhau năm 2019 bên lề cuộc gặp cấp cao của Nhóm G20 ở Nhật Bản. Năm 2018, họ gặp nhau ở Helsinki (Phần Lan). Cuộc gặp của họ vừa qua ở Alaska diễn ra trong bối cảnh tình hình bất lợi cho mối quan hệ giữa Mỹ và Nga hơn hẳn so với hồi năm 2018, cho nên những tiến triển hai người này đạt được - mà họ chỉ đề cập đến chứ không công bố - có ý nghĩa hơn nhiều đối với mối quan hệ song phương và đối với chính trị an ninh thế giới.
Kết quả cuộc gặp chỉ vậy thôi nhưng cũng đủ để giúp ông Trump duy trì được vai trò kiến tạo giải pháp chính trị hòa bình giúp chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine và nhờ đó làm cho dư luận ở Mỹ bớt tập trung để ý đến những khó khăn, khó xử hiện phải đối mặt về đối nội và đối ngoại. Cuộc gặp cũng giúp ông Trump duy trì được thế và khả năng tác động tới cả Nga lẫn phe Ukraine cùng các đồng minh ở châu Âu trong tiến trình tìm kiếm giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine. Đồng thời thổi luồng sinh khí mới vào tiến trình xích lại gần nhau hơn giữa Mỹ và Nga, tạo đà cho sự đồng hành giữa Mỹ và Nga trên con đường tìm kiếm và chi phối giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine.
Cho nên, cuộc gặp ở Alaska tuy không đưa lại thỏa thuận cụ thể gì, nhưng đối với ông Trump đâu có phải là thất bại hay thua thiệt, cho dù có thể không phải là chiến thắng.
Còn ông Putin thì được lợi đơn, ích kép. Việc gặp ông Trump trên lãnh thổ Mỹ, lại được ông Trump đón tiếp thân tình và nể trọng, hài hòa sâu đậm và đồng thuận sâu rộng là biểu hiện rõ nét nhất chủ trương của khối phương Tây cô lập nước Nga và ông Putin trên thế giới bị phá sản. Ông Putin đã thành công với việc tranh thủ ông Trump, phân rẽ ông Trump với người tiền nhiệm ở Mỹ và phân rẽ ông Trump với Ukraine và các đồng minh châu Âu của Ukraine, củng cố triển vọng đạt được giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine có lợi nhất cho Nga, biến vấn đề giữa Nga với Ukraine, Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) thành vấn đề của phe này với Mỹ.
Cho nên, cuộc gặp ở Alaska tuy không đưa lại thỏa thuận cụ thể nào, nhưng đối với ông Putin vẫn là chiến thắng rất quan trọng về nhiều phương diện.
Đại sứ Trần Đức Mậu