Bác sĩ Nguyễn Thị Thúy Hằng khám cho một trường hợp bệnh tiểu đường bị biến chứng suy thận và biến chứng bàn chân. Ảnh: Hạnh Dung
Không chỉ gây rối loạn chuyển hóa đường trong máu, bệnh còn dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, có thể khiến người bệnh tàn phế hoặc tử vong nếu không được phát hiện và kiểm soát đúng cách.
Bệnh phải điều trị suốt đời
Cách đây 2 năm, bà N.T.T. (59 tuổi, ngụ phường Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) đi tái khám sau khi mổ sỏi thận kèm thận ứ nước. Kết quả xét nghiệm máu cho thấy bà bị bệnh tiểu đường tuýp 2. Từ đó, bà T. uống thuốc mua ở bên ngoài bệnh viện nhưng không liên tục, dẫn đến bệnh tiến triển dần. Cách đây ít ngày, trên cánh tay phải của bà T. xuất hiện một nốt mụn nhỏ bằng đầu cây tăm tre. Tưởng là mụn nhọt thông thường, bà T. lấy tay ngắt nốt mụn bỏ đi. Đến sáng hôm sau ngủ dậy, cánh tay phải bà T. sưng to, đau nhức, nhấc tay không nổi. Bà được đưa đến Trung tâm Y tế khu vực Biên Hòa thăm khám. Các bác sĩ sau đó chuyển bà đến Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai để điều trị vì quá khả năng.
Bà T. được xác định bị áp xe cánh tay, tổn thương thận cấp, tiểu đường tuýp 2, tiểu đạm, thiếu máu mạn tính, rối loạn lipid máu, viêm dạ dày. Không chỉ tổn thương cánh tay mà cả bàn chân của bà T. cũng bị biến dạng, tổn thương bàn chân rất điển hình của biến chứng tiểu đường.
Tương tự, bà T.T.C. (79 tuổi, ngụ xã Bàu Hàm, tỉnh Đồng Nai) cũng đang phải “vật lộn” với bệnh tiểu đường tuýp 2. Bà C. đã có nhiều năm “sống chung” với căn bệnh mạn tính này. Thời gian gần đây, bệnh trở nặng khiến bà bị thêm nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó có bệnh thận mạn giai đoạn 5, phải chạy thận 3 lần/tuần.
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thị Thúy Hằng, Trưởng Khoa Nội tiết, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai cho biết: Bệnh tiểu đường đang gia tăng nhanh chóng ở Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung do liên quan đến chế độ ăn, lối sống. Khoa Nội tiết đang điều trị cho 60-70 bệnh nhân tiểu đường mỗi ngày, 2/3 trong số đó được chuyển đến từ tuyến dưới.
Sự phát triển của internet, trí tuệ nhân tạo cũng đang tạo nên những thách thức trong công tác điều trị bệnh tiểu đường. Nhiều người bệnh tự chữa bệnh thông qua “bác sĩ online” mà không đến bệnh viện thăm khám dẫn đến điều trị sai cách hoặc bỏ chữa trị giữa chừng, gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm.
Bác sĩ NGUYỄN THỊ THÚY HẰNG, Trưởng khoa Nội tiết, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai
Phòng những biến chứng nguy hiểm
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thúy Hằng, người bệnh tiểu đường có thể đối mặt với nhiều biến chứng liên quan đến tim mạch, não, thận, mắt, nhiễm trùng bàn chân dẫn đến cắt cụt chi… Đây là những biến chứng nặng nề, làm giảm tuổi thọ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống của người bệnh.
Cụ thể, về biến chứng tim mạch, đường huyết cao kéo dài làm tổn thương thành mạch máu, gây xơ vữa, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ não. Người bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 2-4 lần so với người bình thường.
Tổn thương võng mạc tiểu đường có thể gây mờ mắt, xuất huyết nội nhãn và mù lòa vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.
Thận là cơ quan lọc máu quan trọng, nhưng lại rất nhạy cảm với đường huyết cao. Nhiều bệnh nhân tiểu đường tiến triển thành suy thận, phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận, chi phí điều trị lớn và gây gánh nặng kinh tế cho gia đình.
Về tổn thương thần kinh, người bệnh tiểu đường thường có cảm giác tê bì, châm chích, đau rát tay chân, mất cảm giác ở đầu ngón. Điều này làm tăng nguy cơ loét, nhiễm trùng bàn chân do không nhận biết được tổn thương. Đối với người bệnh tiểu đường, một vết xước nhỏ cũng có thể trở thành vết loét sâu, khó lành, nhiễm trùng lan rộng và buộc phải cắt bỏ chân để bảo toàn tính mạng.
Đường huyết cao tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, khiến người bệnh dễ mắc nhiễm trùng da, tiết niệu, hô hấp… và hồi phục chậm hơn bình thường.
Để phòng tránh bệnh tiểu đường nói chung và ngừa những biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường, bác sĩ Thúy Hằng khuyến cáo: Người dân cần có lối sống tích cực, khoa học; nên hạn chế ăn các thức ăn có nhiều chất béo, thức ăn nhanh, chế biến sẵn; hạn chế tối đa đồ ngọt như: trà sữa, nước ngọt có ga… Tăng cường các thực phẩm như: rau xanh, trái cây ít ngọt, thực phẩm giàu chất xơ. Ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa, chia bữa nhỏ trong ngày.
Ngoài ra, cần tăng cường tập luyện thể dục thể thao, tập ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần, kiểm soát cân nặng hợp lý, tránh thừa cân, béo phì. Khi đã bị bệnh, cần tuân thủ điều trị thuốc và tái khám định kỳ, không được tự ý ngừng thuốc, không tự ý chỉnh liều thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Vì bàn chân là vị trí dễ tổn thương ở người mắc bệnh tiểu đường nên bác sĩ Thúy Hằng lưu ý bệnh nhân tiểu đường cần giữ chân sạch, khô, mang giày mềm, vừa chân, tránh đi chân đất, kiểm tra chân mỗi ngày, phát hiện sớm vết thương, phồng rộp, đổi màu da. Cần điều trị ngay khi có vết loét, không tự chữa bằng thuốc dân gian.
“Trong nhịp sống hiện đại, chúng ta nên cố gắng ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng bằng các hoạt động như: đọc sách, nghe nhạc… Từ đó, giúp cơ thể được cân bằng và tránh gặp phải những vấn đề sức khỏe không mong muốn” - bác sĩ Thúy Hằng chia sẻ.
Tiểu đường là bệnh mạn tính, phải điều trị suốt đời. Nhưng nếu biết cách phòng ngừa biến chứng, người bệnh vẫn có thể sống khỏe mạnh. Bởi vậy, hãy duy trì những thói quen lành mạnh, lối sống tích cực, tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh.
Hạnh Dung