Đi từ phía nam ra thắng cảnh đầu tiên là Lăng Cô vịnh đẹp thế giới. So với các địa phương trong cả nước, Lăng Cô được thiên nhiên ban tặng nhiều tiềm năng, thế mạnh về du lịch, kinh tế như biển, đầm phá, rừng núi, cảnh quan thiên nhiên. Tháng 5/2009, tại Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 5 của CLB những vịnh đẹp nhất thế giới (Worldbays Club) tổ chức tại thành phố Setubal (Bồ Đào Nha), vịnh Lăng Cô được bầu chọn là thành viên thứ 30 của CLB, một trong những vịnh đẹp nhất thế giới.
Bên cạnh vịnh đẹp thế giới là Vườn Quốc gia Bạch Mã nằm trong hệ sinh thái rừng nguyên sinh còn lại của dãy Trường Sơn hùng vĩ, Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã, các bãi biển nổi tiếng như: Hàm Rồng, Cảnh Dương, Bình An, Bãi Chuối... Ngoài ra, cảng nước sâu Chân Mây đủ điều kiện đón du thuyền có sức chứa trên 5.000 người…
Cùng với Lăng Cô, núi Thúy Vân được vua Thiệu Trị xếp vào cảnh đẹp thứ 9 trong Thần kinh nhị thập cảnh (đệ cửu cảnh Vân Sơn thắng tích), là ngọn núi nhô lên giữa vùng đầm phá Cầu Hai mênh mông, trấn ở cửa biển Tư Hiền (thuộc xã Vinh Hiền, huyện Phú Lộc). Trên núi Thúy Vân có chùa Thánh Duyên cổ kính vẫn còn lưu giữ nhiều hiện vật pháp tự, pháp khí có giá trị như chuông đồng, bia đá và đặc biệt là những pho tượng cổ quý hiếm. Theo sử liệu, trước đây chùa có 71 pho tượng cổ, nhưng do không ai bảo quản nên đã có nhiều pho tượng bị mất. Sau khi trùng tu, chùa còn lại 59 tượng cổ.
Cách Thúy Vân không xa là núi Rùa (tên chữ là Linh Thái, hay còn gọi là Quy Sơn), nhô lên như hình một con rùa nằm bên cửa biển Tư Dung xưa, nay là cửa biển Tư Hiền thuộc xã Vinh Hiền, huyện Phú Lộc. Trên núi hiện còn dấu tích nền móng, nhiều gạch, đá táng cột… của ngôi chùa Trấn Hải cùng nhiều dấu tích Chăm như: Tháp Chăm, 2 trụ đá cao 2m, bề rộng mỗi mặt 40cm có khắc chữ Chăm trên 3 mặt, cùng nhiều phiến đá đã bị vỡ có hình tượng thần... Dưới chân núi Rùa là cửa biển Hàm Long còn hoang sơ, chỉ những du khách ưa khám phá, các đôi chụp hình cưới hay các phượt thủ tìm đến.
Ngược ra phía bắc, thắng cảnh tiếp theo là cửa biển Thuận An, gắn với di tích Trấn Hải Thành, từng được vua Thiệu Trị xếp là thắng cảnh thứ 10 (đệ thập cảnh Thuận Hải quy phàm) trong Thần kinh nhị thập cảnh. Di tích Trấn Hải Thành đã được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận di tích cấp quốc gia năm 1997. Ngày nay, di tích Trấn Hải Thành được Đồn Biên phòng cửa khẩu cảng Thuận An sử dụng.
Ngoài ra, trên dọc tuyến biển hiện nay còn có Tháp Chăm Mỹ Khánh (xã Phú Diên) được công nhận là Di tích quốc gia ngay sau khi phát lộ 10/2005 và được bảo tồn, tu bổ và hoàn thành vào tháng 5/2007.
Với những thắng cảnh tuyệt đẹp đi vào sử sách như vậy, thành phố Huế cần có chương trình phát triển kinh tế du lịch biển bài bản để phát triển kinh tế nhưng đồng thời giữ gìn, phát huy giá trị di sản.
Bùi Ngọc Long