Những địa danh mang tên đại đội

9 giờ trướcBài gốc

Ông Ngô Minh Tuấn và mẹ là bà Hoàng Thị Phưởng chia sẻ câu chuyện về cụ Ngô Bá Nhẽ - Chiến sĩ Điện Biên.

Làng theo phiên hiệu

Cầm trên tay bức ảnh chụp cùng đồng đội thăm lại chiến trường xưa nhân dịp 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, ký ức những năm tháng kiến thiết nông trường Điện Biên lại ùa về trong trí nhớ của người cựu chiến binh Nguyễn Văn Chứa (95 tuổi, thôn C17, xã Thanh Xương, huyện Điện Biên). Cụ Chứa kể: Tôi quê Thanh Hóa. Theo tiếng gọi của Tổ quốc, 19 tuổi tôi xung phong lên đường nhập ngũ, tham gia nhiều chiến trường, trong đó có Chiến trường Điện Biên Phủ. Năm 1954, giải phóng Điện Biên, tôi ở lại xây dựng kinh tế, phát triển văn hóa miền núi. Và chính nơi tôi đang ở - thôn C17, trước đây là tên gọi của một Đại đội thuộc Nông trường Quân đội Điện Biên, đơn vị tôi công tác.

Cũng theo cụ Chứa, ở lòng chảo Điện Biên, không riêng gì thôn C17 mà còn nhiều tên làng, tên thôn mang phiên hiệu đại đội. Bởi sau khi kết thúc chiến dịch Điện Biên Phủ 1954, Nông trường Quân đội được thành lập để tái thiết Điện Biên. Thời điểm đó, tổ chức của nông trường gồm: Nông trường Bộ, các phòng ban trực thuộc và 23 đơn vị sản xuất. Mỗi đơn vị sản xuất là 1 đại đội, gọi tắt là C. Các C được bố trí cùng với nhiều khu dân cư xung quanh. Đơn vị nào ở đâu thì cái tên C được hình thành ở đó. Vậy nên, từ lâu người dân quen gọi các làng, các thôn bằng phiên hiệu. Thậm chí, nhiều nơi còn được đặt theo mô hình sản xuất chính của giai đoạn vỡ đất tái thiết chiến trường xưa như tại Thanh Xương hiện nay còn có các địa danh như: Đội Chăn nuôi 2, bản Ten (đặt tên theo cây mắc ten được trồng trong giai đoạn đầu khai hoang, phục hóa).

Tương tự, phường Thanh Trường (TP. Điện Biên Phủ) cũng có địa chỉ là C13. Theo Chiến sĩ Điện Biên Phạm Văn Ngân, tổ dân phố 10, phường Thanh Trường, ngày ấy tên phiên hiệu đại đội được gọi gắn với các địa danh cũng chỉ để dễ nhớ, dễ phân biệt. Thế nhưng theo thời gian, những cái tên này đã trở thành một phần của lịch sử và ăn sâu vào tiềm thức của người dân bản địa.

“Dù giờ đây, những tên gọi này phần lớn chỉ được đặt cho chợ, cho cầu... nhưng với người dân định cư lâu năm ở Điện Biên, nhắc tới các C, ai cũng biết khu vực đó ở đâu. Như phía đông thành phố, vị trí Trường Chính trị tỉnh ngày nay là C8; bên dòng Nậm Rốm là C10, C11, C12; xung quanh lòng chảo Điện Biên khu vực xã Thanh Hưng có C4, C7...” - cụ Phạm Văn Ngân chia sẻ.

Điện Biên thành quê hương

Rời quân ngũ sau năm 1954, không ít người xung phong ở lại Điện Biên tái thiết vùng đất mới. Thôn C4, xã Thanh Hưng (huyện Điện Biên) là nơi nhiều người trong số họ chọn ở lại để an cư. Sở dĩ, có tên C4 bởi đây là thôn của những cựu chiến binh thuộc Đại đội 4, Trung đoàn 174, Sư đoàn 316.

Theo giới thiệu của Bí thư Đảng ủy xã Thanh Hưng Lường Văn Tọ, chúng tôi tìm gặp gia đình ông Ngô Minh Tuấn ở thôn C4. Ông Tuấn có bố là Chiến sĩ Điện Biên - cụ Ngô Bá Nhẽ, người đã ở lại Điện Biên tái thiết vùng đất mới. Hồi ức lại những kỷ niệm về bố, ông Tuấn kể: “Trước đây bố tôi thường bảo, đây không phải là nơi bố sinh ra nhưng là nơi bố gắn bó suốt quãng đời còn lại. Chỉ có thế bố mới được ở bên đồng đội - những người đã hi sinh trên mảnh đất linh thiêng này. Chẳng thế mà, kết thúc Chiến dịch Điện Biên Phủ, bố tôi về quê Hải Dương đón mẹ tôi lên đây, định cư tại thôn C4 cho tới ngày nay”.

Sau năm 1954, phần lớn thôn C4 đều là người dưới xuôi lên định cư. Mỗi người một phương nhưng tình cảm họ dành cho nhau rất chân thành, mộc mạc. Cũng bởi vậy, chuyện tình của ông Ngô Minh Tuấn và vợ là bà Bùi Thị Biên bắt nguồn từ đây. Nhìn tấm ảnh cưới của 2 vợ chồng treo trang trọng trên tường, ông Tuấn nói: “Ngày ấy bố tôi có người bạn cùng chiến đấu là cụ Bùi Quang Thung, quê ở Hải Phòng. Sau giải phóng, cụ Thung về quê lấy vợ và cùng vợ trở lại nông trường Điện Biên xây dựng kinh tế. Đến năm 1960 thì sinh vợ tôi bây giờ. 2 ông là bạn thân nên đã hứa gả chúng tôi cho nhau. Câu chuyện tưởng như đùa nhưng sau 20 năm trên nông trường, chúng tôi đã nên duyên vợ chồng”.

Điện Biên hôm nay đang phát triển mạnh mẽ. Thành quả ấy có sự đóng góp rất lớn của những cựu chiến binh, như cụ Nguyễn Văn Chứa, cụ Phạm Văn Ngân, cụ Ngô Bá Nhẽ, cụ Bùi Quang Thung... Họ đã chiến đấu bảo vệ mảnh đất Điện Biên; rồi sẵn sàng rời quê hương đến với vùng đất mới, vùng đất vừa bước ra từ chiến tranh, bị đạn bom cày xới; để biến nơi đây thành quê hương thứ 2 của mình. Qua năm tháng, đến nay phần lớn các chiến sĩ Điện Biên ngày ấy đã không còn nữa; người còn sống, sức khỏe tinh thần cũng chẳng mấy minh mẫn. Dẫu vậy, những ngôi làng, địa danh mang tên đại đội sẽ còn mãi với thời gian như một phần lịch sử trên hành trình phát triển của tỉnh.

Quang Long

Nguồn Điện Biên Phủ : https://baodienbienphu.com.vn/bai-thuong/chinh-tri/nhung-dia-danh-mang-ten-dai-doi