Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) gồm 6 Chương, 43 Điều (giảm 19 Điều so với Luật hiện hành), được thiết kế theo nguyên tắc kế thừa và chỉnh lý những nội dung của Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019) cho phù hợp với quy định mới. Dự thảo sẽ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 tới đây.
Điểm nổi là quản lý viên chức từ "chức danh nghề nghiệp" sang "vị trí việc làm"; có cơ chế bảo vệ viên chức "dám nghĩ, dám làm" khi không may vi phạm (ảnh minh họa)
Theo Bộ Nội vụ, dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) được xây dựng theo nguyên tắc kế thừa, chỉnh lý từ Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2019), đồng thời cập nhật phù hợp với các quy định mới của Đảng và mục tiêu đổi mới quản trị quốc gia.
Dự thảo nhằm xây dựng đội ngũ viên chức chuyên nghiệp, năng động, trách nhiệm và phục vụ nhân dân, đồng thời cắt giảm thủ tục hành chính, khắc phục những bất cập của pháp luật hiện hành.
Sẽ bỏ quy định xếp lương gắn với xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức?
Một trong những điểm nổi bật của dự thảo lần này là chuyển nền tảng quản lý viên chức từ "chức danh nghề nghiệp" sang "vị trí việc làm". Theo đó, vị trí việc làm được định nghĩa là công việc gắn với chức vụ, chức danh viên chức dựa trên chức năng, nhiệm vụ cụ thể của đơn vị sự nghiệp công lập.
Bộ Nội vụ đề xuất tiếp tục đẩy mạnh thực hiện quản lý viên chức và trả lương theo vị trí việc làm gắn với kết quả sản phẩm đầu ra. Theo đó, dự thảo Luật (sửa đổi) quy định rõ việc tuyển dụng, quản lý, đánh giá, bố trí, sử dụng viên chức phải căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và năng lực, kết quả, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của viên chức, hướng tới bỏ quy định xếp lương gắn với việc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức.
Theo quy định tại luật Viên chức hiện hành, viên chức buộc phải thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp. Tới tháng 12-2023, Chính phủ ban hành Nghị định 85, bỏ quy định về việc thi thăng hạng viên chức. Viên chức chỉ đăng ký xét thăng hạng nếu đáp ứng các tiêu chuẩn về năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ.
Tới dự thảo luật Viên chức sửa đổi lần này, Bộ Nội vụ đề xuất bỏ cả xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp để quản lý viên chức theo vị trí việc làm.
Đồng thời, mở rộng các quy định về ký hợp đồng, tiếp nhận để tạo thuận lợi cho việc chuyển đổi từ khu vực tư sang khu vực công và ngược lại theo yêu cầu công việc và theo năng lực thực tế trong môi trường "cạnh tranh", công khai, minh bạch, bình đẳng.
Về công tác tuyển dụng viên chức, dự thảo Luật (sửa đổi) đa dạng hóa phương thức tuyển dụng theo hướng ngoài phương thức thi tuyển, xét tuyển truyền thống thì bổ sung hình thức ký hợp đồng trực tiếp vào làm viên chức đối với chuyên gia, nhà khoa học, người có tài năng phù hợp với lĩnh vực hoạt động của đơn vị sự nghiệp công lập.
Việc đa dạng phương thức tuyển dụng nêu trên tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị sự nghiệp chủ động trong công tác tuyển dụng viên chức, hướng tới mô hình quản trị chuyên nghiệp, hiện đại.
Bên cạnh đó, Dự thảo Luật (sửa đổi) quy định các phương thức tuyển dụng đối với đơn vị cung cấp dịch vụ công thiết yếu. Đối với đơn vị sự nghiệp không cung cấp dịch vụ công thiết yếu sẽ hướng tới thực hiện việc tuyển dụng theo hướng ký hợp đồng.
Quy định về loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm đối với viên chức
Tại dự thảo, Bộ Nội vụ cũng đề xuất đổi mới cơ chế đánh giá với viên chức. Theo đó, việc đánh giá sẽ được thực hiện thường xuyên, liên tục và dựa trên các tiêu chí định lượng gắn với kết quả công việc.
Dự thảo luật cũng bỏ quy định buộc thôi việc với viên chức 2 năm liên tiếp không hoàn thành nhiệm vụ. Thay vào đó, dự thảo luật quy định, căn cứ vào kết quả đánh giá, xếp loại chất lượng định kỳ hoặc hàng năm, cấp có thẩm quyền có thể bố trí việc làm ở trình độ thấp hơn hoặc cho thôi việc với trường hợp viên chức không hoàn thành nhiệm vụ hoặc không đáp ứng yêu cầu công việc.
Tại điều 32 dự thảo luật quy định viên chức được xem xét loại trừ, miễn, giảm trách nhiệm trong các trường hợp sau: Phải chấp hành quyết định trái pháp luật của cấp trên nhưng đã báo cáo theo quy định tại khoản 5 Điều 8 của Luật này. Đã thực hiện theo đúng quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục, không vụ lợi trong quá trình thực hiện nhiệm vụ nhưng vẫn gây ra thiệt hại vì lý do khách quan. Thực hiện đề xuất về đổi mới, sáng tạo được cơ quan, tổ chức, đơn vị có thẩm quyền cho phép và được cấp có thẩm quyền xác định đã thực hiện đúng chủ trương, có động cơ trong sáng, vì lợi ích chung. Do bất khả kháng theo quy định của pháp luật; các trường hợp khác theo quy định của pháp luật và của cấp có thẩm quyền.
Văn Duẩn