Nhiều hình ảnh, hiện vật về Cách mạng Tháng Tám được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh.
Trong kho tàng hình ảnh, hiện vật về lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh, phần hình ảnh, hiện vật về Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 trên mảnh đất xứ Thanh khá phong phú, đa dạng, thể hiện sinh động, trọn vẹn từng sự kiện, từng chặng đường đấu tranh cách mạng kiên cường, bất khuất của cán bộ, Nhân dân Thanh Hóa. Nổi bật tại phòng trưng bày “Truyền thống yêu nước và cách mạng Thanh Hóa” là những kỷ vật liên quan tới quá trình vận động cho sự ra đời của Đảng và quá trình lãnh đạo, chỉ đạo phong trào cách mạng của các vị tiền bối như Nguyễn Doãn Chấp, Lê Thế Long, Ngô Đức Mậu...; là bộ sưu tập báo chí cách mạng như báo Cứu quốc, báo Cờ giải phóng, báo Đuổi giặc nước...; là bộ sưu tập truyền đơn cách mạng kêu gọi công, nông, binh liên hiệp thành khối sức mạnh theo Đảng để làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám.
Với thế hệ sinh ra thời hậu chiến thì “chiến tranh” đã trở thành lịch sử. Song, đó là phần lịch sử không được phép lãng quên và không bao giờ có thể lãng quên. Bởi thế mà bức tranh miêu tả cảnh phá kho thóc Nhật cứu đói cho Nhân dân ở Hoằng Hóa (tháng 5/1945) và đoạn trích trong Chỉ thị “Đòi ăn” của Tổng bộ Việt Minh được trưng bày để hậu thế hôm nay hiểu rõ hơn về nạn đói khủng khiếp năm Ất Dậu 1945 của dân tộc. Trước nạn đói “chưa từng có trong lịch sử”, Chỉ thị “Đòi ăn” ra đời đã đáp ứng yêu cầu cấp bách, bức thiết, sống còn của Nhân dân ta lúc bấy giờ và ngay lập tức nhận được sự hưởng ứng của đồng bào ta. Để rồi, khi phong trào “phá kho thóc giải quyết nạn đói” nổ ra mạnh mẽ khắp các huyện Hoằng Hóa, Thiệu Hóa, Hậu Lộc, Thọ Xuân thắng lợi đã làm cho Nhân dân càng thêm tin tưởng ở sức mạnh đoàn kết của mình. Cùng với đó, trình độ giác ngộ cách mạng của giai cấp nông dân cũng được nâng cao đã củng cố thêm quyết tâm đánh đổ bọn phát xít và bè lũ phong kiến.
Qua lời giới thiệu của chị Nguyễn Thị Thắm, thuyết minh viên tại Bảo tàng tỉnh, mỗi hiện vật đều đưa chúng tôi trở về thời kỳ sục sôi lửa cách mạng cách đây đã 80 năm. Trong không gian trưng bày, chiếc “Trống lệnh” của quân, dân huyện Hoằng Hóa được đặt ở vị trí trang trọng, giúp người xem hồi tưởng lại toàn bộ quá trình đấu tranh giành chính quyền ở nơi đây. Ngày 24/7/1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng mà trực tiếp là chi bộ Đảng và Ban Việt Minh huyện, các tầng lớp Nhân dân Hoằng Hóa đã kề vai sát cánh chiến đấu dũng cảm, kiên cường, giành chính quyền cách mạng về tay Nhân dân. Đây là thắng lợi mở đầu cho cao trào khởi nghĩa giành chính quyền, thúc đẩy phong trào cách mạng trong toàn tỉnh phát triển đến đỉnh cao.
Được lưu giữ cẩn thận tại phòng trưng bày còn có bức ảnh ngôi nhà mẹ Tơm, cơ sở hoạt động bí mật của Đảng, cũng là cơ sở in báo “Đuổi giặc nước”; là chiếc tráp cắt tóc của con trai mẹ Tơm dùng để cất giấu tài liệu và cắt tóc lấy tiền nuôi đồng chí Tố Hữu và các chiến sĩ cách mạng; là bức ảnh ngôi nhà ông Tô Đình Bảng ở làng Mao Xá - nơi tổ chức hội nghị Tỉnh Đảng bộ quyết định Tổng khởi nghĩa ngày 15/8/1945; là bức ảnh đình làng Ngô Xá Hạ - nơi Ủy ban Cách mạng lâm thời chuẩn bị tiến về thị xã ra mắt đồng bào; là bức ảnh ngôi mộ đồng chí Lê Văn Tướn, chiến sĩ tự vệ hy sinh trong cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hoằng Hóa; là bức ảnh núi Mật - nơi lá cờ đỏ sao vàng xuất hiện đêm 20, rạng sáng 21/8/1945.
Nổi bật và ý nghĩa nhất tại phòng trưng bày là bức ảnh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Quảng trường Ba Đình lịch sử ngày 2/9/1945.
Mỗi hiện vật được trưng bày đã góp phần tái hiện lại quá trình đấu tranh cách mạng, từ chuẩn bị thành lập Đảng bộ tỉnh đến thực hiện thành công cuộc Cách mạng Tháng Tám “trời long, đất lở”.
Theo Giám đốc Bảo tàng tỉnh Thanh Hóa Trịnh Đình Dương, “để âm vang Cách mạng Tháng Tám mãi trường tồn, lan xa, khắc ghi trong trái tim mỗi người dân xứ Thanh, đặc biệt là thế hệ trẻ, việc giáo dục truyền thống qua các hình ảnh, hiện vật được Bảo tàng tỉnh thực hiện thường xuyên, với nhiều hình thức phong phú, giúp mỗi người dân nhận thức đúng đắn về lịch sử dân tộc, từ đó biết trân trọng, giữ gìn và phát huy “thiên sử vàng” chói lọi trong thời đại mới”.
Bài và ảnh: Minh Khôi