Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) vừa có báo cáo gửi Quốc hội về việc rà soát, đánh giá việc thực hiện một số quy định của Hiến pháp năm 2013 về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.
Dự kiến, ngay ngày làm việc đầu tiên của Kỳ họp thứ 9, Quốc hội sẽ nghe tờ trình, thảo luận tại tổ về đề nghị sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013. Ảnh: Phạm Thắng
Theo đó, phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp lần này mang tính giới hạn, dự kiến chỉ liên quan đến khoảng 8/120 điều của Hiến pháp năm 2013, với định hướng trọng tâm vào 2 nhóm nội dung.
Cụ thể, các quy định của Hiến pháp năm 2013 liên quan đến MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội để đáp ứng yêu cầu sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nêu cao vai trò, trách nhiệm, tính chủ động của MTTQ Việt Nam, vai trò tập hợp các giai cấp, tầng lớp trong xã hội, bảo đảm hướng mạnh về cơ sở, bám sát địa bàn.
Cùng với đó là các quy định tại chương IX của Hiến pháp năm 2013 để thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 3 cấp.
Đồng thời có quy định chuyển tiếp để bảo đảm chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình dự kiến sắp xếp, sáp nhập.
UBTVQH nhận thấy việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và chính quyền địa phương trong Hiến pháp năm 2013 cần đặt trong bối cảnh việc xây dựng nền quản trị quốc gia, quản trị địa phương hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.
Đối với MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, UBTVQH đề nghị xác định phạm vi sửa đổi, bổ sung các quy định của Hiến pháp liên quan đến MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội tại Điều 9, Điều 10 và khoản 1 Điều 84.
Cụ thể, sửa đổi, bổ sung Điều 9 theo hướng quy định bao quát, toàn diện hơn về tôn chỉ, mục đích, vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận theo mô hình tổ chức mới sau khi sắp xếp, tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội vào MTTQ Việt Nam.
Đồng thời, quy định khái quát về các tổ chức chính trị - xã hội theo hướng: Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam.
Về sửa đổi, bổ sung Điều 10 bảo đảm kế thừa hợp lý về vị trí, vai trò của tổ chức công đoàn trong các bản Hiến pháp từ trước đến nay, dự kiến sửa đổi, bổ sung tại Điều 9, phù hợp với tổ chức của Công đoàn Việt Nam sau khi sắp xếp vào MTTQ Việt Nam.
Bổ sung quy định về vai trò đại diện của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quan hệ quốc tế về công đoàn để khẳng định vị trí quan trọng, không thể thay thế của Công đoàn Việt Nam trong quan hệ lao động, đại diện cho giai cấp công nhân và người lao động, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên công đoàn và người lao động.
Đồng thời, sửa đổi, bổ sung Điều 84 theo hướng không tiếp tục quy định các cơ quan trung ương của tổ chức thành viên của Mặt trận có quyền trình dự án luật, pháp lệnh.
Không sử dụng thuật ngữ "cấp chính quyền địa phương"
Với chính quyền địa phương, UBTVQH kiến nghị sửa đổi, bổ sung điều 110. Cụ thể, theo hướng không quy định chi tiết hệ thống đơn vị hành chính với tên của từng loại đơn vị theo 3 cấp, mà chỉ quy định khái quát 2 cấp là tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Luật Tổ chức chính quyền địa phương sẽ quy định cụ thể các đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh (xã, phường, đặc khu) để đáp ứng yêu cầu thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và bảo đảm tính ổn định lâu dài của Hiến pháp.
UBTVQH đề xuất sửa đổi, bổ sung một số nội dung mang tính kỹ thuật tại các điều 111, 112, 114, 115 theo hướng không sử dụng thuật ngữ "cấp chính quyền địa phương" để thể hiện tính thống nhất mô hình (gồm HĐND và UBND), tránh nhầm lẫn, chỉnh lý quy định phù hợp mô hình tổ chức mới. Đề xuất bổ sung quy định chuyển tiếp để đảm bảo chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, phù hợp lộ trình sắp xếp.
Theo chương trình dự kiến, kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV sẽ khai mạc sáng 5-5. Ngay ngày làm việc đầu tiên, Quốc hội sẽ nghe tờ trình, thảo luận tại tổ về đề nghị sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013 và thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013.
Văn Duẩn