Hen phế quản là bệnh đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính đường dẫn khí. Điều này làm tăng phản ứng của phế quản với tác nhân kích thích, dẫn đến tình trạng phù nề, co thắt phế quản, tăng tiết đờm, gây ra các triệu chứng hen điển hình là thở khò khè, khó thở, nặng ngực và ho.
Trong tình trạng hen phế quản nặng có thể đe dọa tính mạng, vì không khí không thể vào hoặc ra khỏi phổi, gây thiếu oxy toàn thân.
Mặc dù là bệnh nghiêm trọng, nhưng bệnh nhân hen phế quản vẫn có thể có một cuộc sống bình thường nếu sử dụng thuốc đúng cách để kiểm soát triệu chứng và tránh các tác nhân gây ra cơn hen.
Triệu chứng nhận biết bệnh hen phế quản
Triệu chứng của bệnh hen phế quản ở mỗi người có thể khác nhau. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
Ho, nhất là về đêm.
Nặng tức ngực.
Thở khò khè, thở rít.
Hụt hơi, khó thở (thường ở giai đoạn cấp tính).
Cơn khó thở hen phế quản có đặc điểm: Lúc bắt đầu khó thở chậm, thấy khó thở khi thở ra, có tiếng cò cứ. Sau đó khó thở tăng dần, khó thở nhiều, vã mồ hôi, nói từng từ hoặc ngắt quãng. Cơn khó thở kéo dài 5 - 15 phút, có khi hàng giờ, hàng ngày. Cơn khó thở giảm dần và kết thúc với ho và khạc đờm trong, dính.
Các triệu chứng hen phế quản thường khởi phát hoặc nặng hơn vào ban đêm, khi tập thể dục, khi bị cảm cúm, cảm lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi. Ngoài ra, có thể nặng hơn khi tiếp xúc với các tác nhân như bụi, khói, cỏ, phấn hoa, lông động vật, hóa chất, nước hoa...
Hen phế quản là bệnh đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính đường dẫn khí.
Cách điều trị bệnh hen phế quản
Điều trị bệnh hen phế quản tập trung vào việc kiểm soát và giảm nhẹ các triệu chứng, nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Đồng thời hạn chế nguy cơ tương lai như tử vong do hen, đợt hen cấp, giới hạn luồng khí dai dẳng và tác dụng phụ của thuốc.
Điều trị hen phế quản bao gồm:
Theo khuyến cáo tất cả người bị hen phế quản nên điều trị bằng thuốc kiểm soát hen có ICS – giúp giảm các đợt cấp nặng, thậm chí với cả những bệnh nhân có triệu chứng không thường xuyên. Đồng thời luôn mang theo thuốc cắt cơn bên mình mọi lúc, mọi nơi.
Thuốc điều trị hen có 3 loại chính là: Thuốc kiểm soát hen; Thuốc cắt cơn hen; Thuốc điều trị phối hợp với hen nặng.
Hen phế quản là bệnh cần phải điều trị lâu dài, bác sĩ sẽ điều chỉnh thuốc kiểm soát hen tăng hoặc giảm bậc phụ thuộc vào triệu chứng, nguy cơ trong tương lai, tác dụng phụ của thuốc và cả khả năng tuân thủ điều trị, thói quen của người bệnh.
Do đó bệnh nhân hen phế quản cần hợp tác tốt với bác sĩ và nhân viên y tế trong quá trình điều trị bệnh, bao gồm tuân thủ liều lượng thuốc và tái khám theo lịch hẹn.
Bệnh nhân cũng cần có kiến thức về bệnh hen của chính mình và cách sử dụng ống hít để kiểm soát bệnh tốt hơn.
Bên cạnh điều trị bằng thuốc thì quản lý tốt thói quen lối sống cũng rất quan trọng để giảm các đợt cấp.
Bệnh nhân hen phế quản cần chú ý gì?
Tránh xa khói thuốc lá: Bệnh nhân hen cần cai thuốc lá. Nếu không thể tự cai thuốc lá, có thể sử dụng các phương pháp hỗ trợ cai thuốc hoặc đến cơ sở cung cấp dịch vụ cai thuốc lá. Cần tránh khói thuốc lá thụ động.
Có chế độ ăn phù hợp: Bệnh nhân hen nên ăn nhiều rau củ và trái cây tươi. Tránh các thức ăn có thể gây dị ứng, đặc biệt là những thức ăn gây dị ứng đã biết trước đó.
Giữ không khí trong nhà sạch sẽ: Vệ sinh nhà cửa thường xuyên, tránh các hoạt động gây ô nhiễm như đốt củi, đốt nhang, nướng khói… Nếu sử dụng phải thông khí ra ngoài.
Tránh yếu tố kích thích cơn hen khác: Yếu tố nguy cơ ở mỗi người có thể không giống nhau, nếu nhận dạng và điều chỉnh được các yếu tố nguy cơ đó là tốt nhất.
Đeo khẩu trang: Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh đường hô hấp hoặc khi đến khu vực đông người đang có dịch hô hấp lây lan.
Tập thể dục đều đặn: Tham gia tập luyện thể lực sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể cho bệnh nhân hen. Nhưng cần biết cách xử trí cơn hen do gắng sức.
Tiêm phòng vaccine cúm, phế cầu: Bệnh nhân hen phế nên tiêm phòng vaccine nhằm giảm đợt cấp hen.
Tránh các thuốc có thể làm bệnh hen nặng lên: Luôn thông báo cho bác sĩ về bệnh hen của mình khi được kê thuốc mới, nhất là thuốc kháng viêm không steroid hoặc thuốc chẹn beta.
BS. Nguyễn Thị Hoa