Những ngôi trường chưa một lần khai giảng

3 giờ trướcBài gốc

Trường mầm non trong khu tái định cư xóm Quán (xã Bắc Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) đang bị xuống cấp

Trường xây xong đã lâu, chẳng thấy học sinh đâu

Chúng tôi có mặt tại khu tái định cư (TĐC) Xóm Quán (xã Bắc Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) vào những ngày giữa tháng 9. Không khí đìu hiu bao trùm cả khu TĐC từng được kỳ vọng trở thành nơi an cư của hàng trăm hộ dân. Sau hơn 10 năm, nơi đây chỉ còn một hộ dân bám trụ vì không có điều kiện chuyển đi. Một căn nhà khác được cho thuê, phần còn lại là những căn nhà bỏ trống, cửa đóng then cài từ lâu.

Nằm lọt thỏm giữa khu TĐC, ngôi trường mầm non hai tầng, từng được kỳ vọng là công trình giáo dục quy mô phục vụ cư dân trong vùng, giờ đây bị xuống cấp nghiêm trọng. Từng mảng tường bong tróc, rêu phong phủ kín, dây điện bị kẻ gian cắt trộm, cửa kính vỡ, hệ thống điện nước lâu ngày không được sử dụng đã bị hư hỏng. Khuôn viên trường cỏ mọc um tùm, sân chơi ngổn ngang gạch đá.

Những ngôi nhà bỏ hoang

Từ ngày xây dựng, trường chưa một lần đón trẻ. Không tiếng cười, không tiếng cô trò học bài mà chỉ có sự lạnh lẽo của một công trình giữa khu đất vắng bóng người. Bà Võ Thị Lá, một cư dân sống ở đây hơn 10 năm, chia sẻ: "Gia đình tôi bám trụ lại vì không còn lựa chọn nào khác. Ngày đầu mới về, ai cũng kỳ vọng đường xá đẹp, trường học khang trang. Nhưng không sinh kế, không việc làm, mọi người dần bỏ đi. Cả khu thành hoang phế".

Hiện bà Lá sống cùng vợ chồng con trai út và 3 cháu nội. Đứa cháu nhỏ tuổi nhất đã đến tuổi đi mẫu giáo nhưng lại không thể đi học ở ngôi trường ngay cạnh nhà. Hằng ngày, gia đình phải đưa cháu sang trường mầm non ở phường Đông Ninh Hòa, cách nhà hàng chục cây số, đi lại vô cùng bất tiện.

Bà Lá chua chát: "Đáng lẽ trước khi xây, người ta phải khảo sát kỹ xem có bao nhiêu hộ dân, có trẻ con hay không. Xây xong rồi bỏ không thế này thì lãng phí quá. Tôi đi qua mà xót ruột lắm". Dẫu vậy, bà vẫn chưa thôi hy vọng: "Biết đâu một ngày nào đó, người dân sẽ trở lại, nhà cửa sáng đèn, tiếng trẻ con vang lên giữa sân trường. Cánh cổng trường mở ra không chỉ cho các cháu, mà cho cả niềm tin nơi này vẫn còn có tương lai".

Hai cháu của bà Võ Thị Lá phải đi học xa nhà

Không chỉ riêng Khánh Hòa, tại tỉnh Đắk Lắk, nhiều giáo viên và học sinh vẫn đang phải chịu cảnh học nhờ trong hội trường thôn hoặc những điểm trường lẻ thiếu thốn cơ sở vật chất. Trong khi đó, không ít trường học được xây dựng mới lại bị bỏ hoang nhiều năm, gây lãng phí nguồn lực.

Khu tái định canh, định cư Ea Yiêng (xã Tân Tiến, tỉnh Đắk Lắk) được xây dựng từ năm 2019, đến năm 2023 thì hoàn thành, nghiệm thu, bàn giao cho địa phương quản lý. Thế nhưng đến nay, khu vực này vẫn chưa có ai đến ở. Trong khi các hạng mục đầu tư như trường học, nhà văn hóa cộng đồng… đã có dấu hiệu xuống cấp.

Điểm trường tại khu tái định canh, định cư Ea Yiêng (Đắk Lắk) rơi vào tình trạng bị bỏ hoang

Anh A Đinh, người dân buôn Ea Mao, cho biết dù khu định canh, định cư đã được bàn giao nhưng đến nay bà con vẫn chưa thể vào sinh sống. Nhiều hộ trong buôn vẫn phải đối mặt với khó khăn khi thiếu đất ở và đất sản xuất để phát triển kinh tế. Điều khiến bà con càng thêm e ngại là vị trí khu định cư nằm ngay đối diện với khu nghĩa trang, gây tâm lý không thoải mái khi an cư. Điểm trường thì bị bỏ hoang trong khi con em của họ lại phải vất vả đi học xa nhà.

Bỏ ngỏ ước mong an cư

Người dân khu TĐC không đòi hỏi gì lớn lao. Họ chỉ mong có cuộc sống ổn định ở nơi được gọi là "chỗ ở mới", nơi lẽ ra phải là điểm khởi đầu cho tương lai tốt đẹp hơn sau khi nhường đất cho các dự án. Tuy nhiên thực tế, người dân không thể có cuộc sống bền vững nếu không có sinh kế, không có hạ tầng kết nối. Và những ngôi trường chưa một lần khai giảng chính là minh chứng cho cách làm thiếu đồng bộ ấy.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Trịnh Vũ Trung, Chủ tịch UBND xã Bắc Ninh Hòa, cho biết, khu TĐC Xóm Quán nằm ven biển xã Ninh Thọ, thị xã Ninh Hòa cũ (nay thuộc xã Bắc Ninh Hòa, Khánh Hòa). Dự án được thực hiện năm 2010, do Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong làm chủ đầu tư, kinh phí khoảng 392 tỷ đồng từ nguồn ngân sách Nhà nước.

Bên trong ngôi nhà ở khu TĐC xóm Quán cho thấy sự xuống cấp nghiêm trọng

"UBND xã Bắc Ninh Hòa đang xây dựng phương án kiến nghị UBND tỉnh Khánh Hòa, Ban Quản lý Khu kinh tế và Khu công nghiệp tỉnh xem xét bố trí nguồn kinh phí để khắc phục những bất cập tại khu TĐC Xóm Quán. Chúng tôi cũng xây dựng kế hoạch đào tạo nghề phù hợp với từng nhóm đối tượng, nhất là những đối tượng bị thu hồi đất; tạo công ăn việc làm để người dân an tâm định cư, gắn bó lâu dài với nơi ở mới".

Còn tại Khu tái định canh, định cư Ea Yiêng, trước khi sáp nhập, khu vực này thuộc phạm vi quản lí của huyện Krông Pắc. Mục tiêu của dự án là ổn định đời sống cho 148 hộ đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất ở, đất sản xuất trên địa bàn xã Ea Yiêng (cũ). Tổng diện tích thực hiện dự án là hơn 50 ha.

Theo thiết kế, mỗi hộ dân sẽ được cấp 200 m2 đất ở và 600 m2 đất canh tác. Khi đó, chính quyền huyện đã lên phương án và thực hiện xây dựng tường rào (cao) ngăn cách nghĩa trang, qua con đường và khu dự án. Vấn đề khó khăn là xác định đối tượng thụ hưởng dự án. Thời điểm thẩm định, phê duyệt danh sách năm 2019 có 128 hộ, với 642 nhân khẩu là người đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, có nhu cầu giãn dân, tách hộ... Tuy nhiên từ lúc đề xuất đến lúc phê duyệt dự án, triển khai, hoàn thành dự án là một khoảng thời gian dài, nhiều chính sách đã có thay đổi dẫn đến việc xét các hộ dân thụ hưởng dự án này còn gặp nhiều khó khăn. Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, khu tái định canh, định cư Ea Yiêng thuộc xã Tân Tiến. Công tác rà soát, bố trí dân cư nảy sinh một số bất cập và chưa được giải quyết dứt điểm.

Theo báo cáo tại hội nghị toàn quốc sơ kết, đánh giá kết quả thực hiện việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án, đất đai theo Kết luận số 77-KL/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 170/2024/QH15 của Quốc hội và triển khai ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án ngày 17/7/2025, qua rà soát, cả nước có 2.981 dự án tồn đọng, kéo dài nhiều năm, với giá trị, nguồn lực rất lớn của xã hội đang bị lãng phí.

Hương Thảo

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/nhung-ngoi-truong-chua-mot-lan-khai-giang-20250925114135124.htm