Những người tâm huyết gìn giữ văn hóa truyền thống dân tộc Mông

9 giờ trướcBài gốc

Thi giã bánh dày tại ngày hội văn hóa dân tộc Mông xã Suối Tọ.

Đến xã Tà Xùa, nơi 100% đồng bào Mông sinh sống, trên bản làng giữa non cao này, ai cũng biết ông Mùa A Chu, bản Làng Chếu. Năm nay đã ngoài 50 tuổi, ông luôn duy trì việc chế tác và truyền dạy người dân trong bản và con cháu trình diễn khèn Mông. Mới đây, ông Chu cùng các hạt nhân văn hóa Phàng A Tu, Lù A Vảng và con trai Mùa A Tồng đã trực tiếp đứng lớp tập huấn truyền dạy chế tác và trình diễn khèn do Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh và xã Tà Xùa phối hợp tổ chức với 40 học viên tham gia.

Ông Mùa A Chu cho biết: Để chế tác được một chiếc khèn chuẩn phải tỉ mỉ trong từng công đoạn, từ việc chọn tre, chọn gỗ, làm lưỡi gà, đến việc ghép ống và lên dây. Người thổi khèn cũng phải nắm các kỹ thuật thổi khèn, điều chỉnh hơi. Chúng tôi đã hướng dẫn các học viên những điệu múa khèn cơ bản, thể hiện các thế khèn truyền thống và hiểu được ý nghĩa văn hóa của từng bài khèn. Tôi mong muốn thông qua các lớp học này sẽ giúp lớp trẻ thêm yêu văn hóa và có trách nhiệm với việc gìn giữ văn hóa truyền thống của dân tộc.

Thanh niên xã Tà Xùa học chế tác khèn Mông.

Giữ nghề se lanh dệt vải truyền thống, chị Sồng Thị Dụ đã thành lập Tổ liên kết thêu may trang phục dân tộc Mông xã Tà Xùa, với 20 thành viên. Không chỉ tạo ra những sản phẩm thổ cẩm, quà lưu niệm ấn tượng cho du khách, các thành viên trong tổ còn truyền dạy nghề cho con cháu, góp phần bảo tồn nghề truyền thống, đem lại sinh kế bền vững cho chị em phụ nữ tại địa phương. Chị Dụ chia sẻ: Được sự hỗ trợ của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, năm 2019, tôi thành lập Tổ liên kết thêu may trang phục dân tộc Mông. Tham gia Tổ liên kết, các thành viên được tập huấn kiến thức cơ bản về quản lý tài chính hộ gia đình; kiến thức về khởi nghiệp kinh doanh; hướng dẫn lập kế hoạch sản xuất, kinh doanh và được đi học hỏi kinh nghiệm ở một số địa phương.

Sự nỗ lực bảo tồn không chỉ dừng lại ở các nghệ nhân “bản làng” mà còn được tiếp nối bởi đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ là người con dân tộc Mông. Các hội viên Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật tỉnh, như: Mùa Thị Gánh, Chi hội VHNT Phù Yên; Và Thị Lia, Chi hội Văn học khu vực Thành phố; Thào A Mua, Mùa A Phềnh, Chi hội văn nghệ dân gian tỉnh; Lầu Tú Anh, Chi hội âm nhạc... mang trong mình tri thức và tình yêu văn hóa cũng đang tích cực sưu tầm, lưu giữ và truyền tải các giá trị văn học, thơ ca, phong tục truyền miệng của đồng bào Mông thông qua các tác phẩm văn học - nghệ thuật, giới thiệu tới đông đảo bạn đọc.

Đặc biệt, ông Hờ A Di, hội viên Chi hội Văn học nghệ thuật Sông Mã - Sốp Cộp, một nhà nghiên cứu am hiểu sâu sắc về văn hóa, văn học dân gian, luôn gắn sự nghiệp sáng tác của mình với những vấn đề thiết thực trong đời sống cộng đồng người Mông. Đến nay, ông đã xuất bản hàng chục tác phẩm, đạt nhiều giải thưởng tại các cuộc thi viết của Trung ương, địa phương, như: Tập thơ song ngữ Việt - Mông “Hoa đèn nở” với thông điệp chống lại tệ nạn xã hội, đến truyện ngắn “Người tình cũ”, “Trở về” đề cập đến vấn đề di cư, hay câu chuyện “Trời cho chúng mình thương nhau” viết về sự cần thiết phát triển nghề truyền thống thành hàng hóa, hướng tới sinh kế bền vững. Công trình khảo cứu “Ma bò” của ông còn là tài liệu quý giá về phong tục tập quán của người Mông.

Đồng bào Mông Tà Xùa giữ nghề may trang phục truyền thống.

Những năm qua, nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của người Mông đã được nghiên cứu, bảo tồn và phát huy giá trị. Đặc biệt, lễ cúng dòng họ, nghệ thuật khèn và nghệ thuật tạo hoa văn trên trang phục của người Mông ở khu vực Mộc Châu được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Sự công nhận này không chỉ là vinh dự mà còn là động lực để các hạt nhân văn hóa đồng bào Mông tích cực tham gia lưu giữ và truyền dạy, gieo mầm tình yêu truyền thống cho các thế hệ con cháu.

Những nỗ lực của các hạt nhân văn hóa đã và đang góp phần không nhỏ giúp bản sắc văn hóa dân tộc Mông được bảo tồn, gìn giữ giữa đời sống hiện đại. Để từ đó, di sản văn hóa của đồng bào được phát huy giá trị, làm phong phú đời sống tinh thần của người dân và trở thành tiềm năng, yếu tố hấp dẫn cho phát triển du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa - lịch sử tại địa phương.

Lò Thái

Nguồn Sơn La : https://baosonla.org.vn/guong-sang-ban-lang/nhung-nguoi-tam-huyet-gin-giu-van-hoa-truyen-thong-dan-toc-mong-57tEWLMvR.html