Những nút thắt khiến thỏa thuận hòa bình Ukraine chững lại trước vạch đích

5 giờ trướcBài gốc

Thỏa thuận đã ở “rất gần”

Sau cuộc gặp kín kéo dài 2 giờ với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida ngày 28/12, Tổng thống Mỹ Donald tuyên bố thỏa thuận chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine có thể được hoàn tất “trong vòng vài tuần”, nếu các cuộc đàm phán diễn tiến thuận lợi.

“Nếu mọi việc diễn ra suôn sẻ, có thể chỉ mất vài tuần. Nếu mọi việc diễn biến không tốt thì có thể sẽ kéo dài hơn. Tôi nghĩ chỉ trong vài tuần nữa chúng ta sẽ biết kết quả thế nào”, ông Trump phát biểu với báo chí.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc gặp ở Mar-a-Lago, Florida ngày 28/12/2025. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, đằng sau không khí lạc quan vẫn tồn tại những câu hỏi lớn từng nhiều lần khiến các nỗ lực hòa bình trước đây đổ vỡ - liên quan đến vấn đề lãnh thổ, cơ chế bảo đảm an ninh và mức độ sẵn sàng thỏa hiệp của phía Nga.

Ông Trump thừa nhận tiến trình thương lượng “rất khó khăn” và cảnh báo chỉ một vấn đề đơn lẻ chưa được giải quyết cũng có thể khiến mọi thứ đổ bể.

“Có những điểm tưởng như nhỏ nhưng lại rất lớn và có thể phá vỡ thỏa thuận”, ông nói. Dù vậy, ông nhiều lần khẳng định các bên “đang tiến rất gần” tới một khuôn khổ đồng thuận.

Tổng thống Zelensky cũng bày tỏ tinh thần tích cực, gọi cuộc gặp là “rất tốt” và cho biết hai bên đã đạt “những kết quả đáng kể”.

Theo ông Zelensky, các nhóm công tác Mỹ – Ukraine đã hoàn thiện khoảng 90% khuôn khổ hòa bình gồm 20 điểm - phần còn lại 10% là những vấn đề nhạy cảm nhất của cuộc chiến.

Khác biệt trong vấn đề bảo đảm an ninh

Khác biệt rõ nhất giữa hai nhà lãnh đạo nằm ở hệ thống bảo đảm an ninh - trụ cột của mọi thỏa thuận nhằm ngăn ngừa nguy cơ Nga tái triển khai hoạt động quân sự.

Theo ông Zelensky, các bảo đảm an ninh Mỹ – Ukraine “đã thống nhất 100%”, bao gồm cả hợp phần quân sự. Trong khi đó, ông Trump đánh giá mức độ đồng thuận “khoảng 95%”, và từ chối tiết lộ chi tiết.

Khi được hỏi liệu có sẵn sàng ký ngay thỏa thuận an ninh hay không, ông trả lời: “Còn phụ thuộc thỏa thuận nói gì. Chưa ai biết chính xác nội dung cuối cùng, nhưng chắc chắn sẽ có một thỏa thuận và đó sẽ là một thỏa thuận chặt chẽ”.

Ông Trump nhấn mạnh châu Âu sẽ đóng vai trò trọng yếu trong cơ chế bảo đảm an ninh, ca ngợi các lãnh đạo châu Âu là “những đối tác tuyệt vời” và “đang tham gia rất tích cực”.

Một quan chức phương Tây tham gia các cuộc trao đổi tiếp theo mô tả đây là “cuộc thảo luận có cấu trúc và thực chất nhất về Ukraine trong nhiều tháng qua”, song cảnh báo vấn đề bảo đảm an ninh vẫn là “điểm chịu áp lực lớn nhất”.

“Mọi người đều đồng ý rằng an ninh phải được đảm bảo tuyệt đối. Nhưng điều bất đồng là ai sẽ nắm giữ quyền kiểm soát”, vị quan chức nói.

Điểm nóng Zaporizhzhia và bài toán lãnh thổ

Một trong những điểm đáng chú ý nhất là khi ông Trump đề cập tới nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia hiện do Nga kiểm soát.

Ông cho rằng Tổng thống Putin “đang phối hợp với Ukraine để mở lại cơ sở này” và đánh giá nhà lãnh đạo Nga “rất thiện chí”, đồng thời nói rằng “Nga không tấn công tên lửa vào nhà máy”.

Ukraine nhiều lần bác bỏ mọi khả năng hợp tác với Nga tại cơ sở này. Theo các nguồn tin, Ukraine đã đề xuất là chia sẻ quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cùng Mỹ - phương án mà Moscow từ chối.

Về lãnh thổ, hai nhà lãnh đạo thừa nhận chưa có đột phá. Khi được hỏi liệu Ukraine có chấp nhận nhượng bộ lãnh thổ hay không, ông Zelensky nhấn mạnh quyết định như vậy “không thể chỉ do các nhà lãnh đạo đưa ra”, mà phải tôn trọng pháp luật và ý chí người dân. Theo ông, mọi thỏa hiệp lãnh thổ sẽ cần thông qua trưng cầu ý dân toàn quốc.

Ông Trump thừa nhận đây vẫn là “vấn đề cần tiếp tục xử lý” và tránh nêu rõ liệu Washington có gây sức ép với Moscow nếu đàm phán đình trệ hay không.

Quyết định thành bại ở “5% cuối cùng”

Sau cuộc gặp trực tiếp, ông Trump và ông Zelensky đã điện đàm với lãnh đạo nhiều nước châu Âu và các lãnh đạo EU.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen hoan nghênh “tiến triển tích cực”, song nhấn mạnh “bảo đảm an ninh sắt thép ngay từ ngày đầu” là điều thiết yếu.

Ông Trump cũng công bố việc mở rộng các nhóm công tác Mỹ – Ukraine, với sự tham gia của Ngoại trưởng Marco Rubio, Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth, ông Jared Kushner và đặc phái viên Steve Witkoff; các nhóm này sẽ bắt đầu trao đổi trực tiếp với Nga.

Phía Ukraine cho biết các nhóm sẽ họp lại trong vài tuần tới và ông Trump đã đồng ý tổ chức một cuộc gặp giữa lãnh đạo Ukraine và châu Âu tại Washington vào tháng 1/2026. Ông cũng để ngỏ khả năng tới Ukraine, dù nói rằng hiện chưa có kế hoạch cụ thể. Ông cho biết sẵn sàng phát biểu trước Quốc hội Ukraine nếu điều đó giúp thúc đẩy đàm phán.

Ông Trump nhấn mạnh mục tiêu của ông là “kết thúc xung đột”, song cũng thừa nhận giai đoạn cuối của đàm phán là khó khăn nhất. “Một hai vấn đề gai góc vẫn còn đó. Nhưng tôi nghĩ chúng ta đang làm rất tốt”, ông nói.

Trước cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky, một quan chức phương Tây nhận định: “95% của một thỏa thuận hòa bình là phần dễ. 5% cuối cùng mới quyết định liệu xung đột có thực sự kết thúc hay không”.

Tại Mar-a-Lago, ông Trump coi “5% cuối cùng” đó như một canh bạc, nơi áp lực, đàm phán tốc độ cao và sự thuyết phục cá nhân có thể tạo ra đột phá ở những điểm mà các nỗ lực ngoại giao kéo dài nhiều năm từng bế tắc. Nhưng canh bạc đó sẽ mang lại hòa bình hay chỉ định hình lại một cuộc chiến vẫn chưa kết thúc vẫn là câu hỏi còn bỏ ngỏ.

Hoàng Phạm/VOV.VN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/nhung-nut-that-khien-thoa-thuan-hoa-binh-ukraine-chung-lai-truoc-vach-dich-post1257445.vov