Nợ gấp ba lần GDP làm trầm trọng rủi ro giảm phát ở Trung Quốc

3 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa - Ảnh: Nikkei Asia

Theo dữ liệu từ Viện Tài chính và Phát triển Quốc gia (NIFD), viện nghiên cứu cấp quốc gia thuộc hệ thống Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS), tổng nợ của Trung Quốc đã vượt gấp 3 lần quy mô nền kinh tế, trong khi tăng trưởng giảm tốc có nguy cơ làm gánh nặng nợ thêm trầm trọng.

Cụ thể, đến cuối tháng 9/2025, tỷ lệ nợ trên tổng sản phẩm trong nước (GDP) danh nghĩa của Trung Quốc là 302,3%. Nợ ở đây gồm nợ của hộ gia đình, khu vực chính phủ và doanh nghiệp phi tài chính. Tỷ lệ này tăng 1,9 điểm phần trăm so với thời điểm cuối tháng 6, khi tỷ lệ nợ lần đầu vượt 300% quy mô nền kinh tế. Tổng dư nợ của nước này hiện vượt 400 nghìn tỷ nhân dân tệ, tương đương 57 nghìn tỷ USD.

Trong bối cảnh kinh tế giảm tốc, doanh nghiệp và các hộ gia đình thận trọng hơn với việc vay mới. Điều này kéo tiêu dùng và đầu tư giảm xuống, đồng thời làm gia tăng rủi ro giảm phát do nợ - vòng xoáy xảy ra khi gánh nợ lớn gặp môi trường giá cả giảm hoặc tăng rất chậm, khiến gánh nợ thực tế nặng hơn và khu vực tư nhân càng giảm chi tiêu, đầu tư.

Riêng nợ chính phủ tăng nhanh với tỷ lệ nợ công trên GDP tăng 2,2 điểm phần trăm so với cuối tháng 6, lên 67,5% vào cuối tháng 9, chủ yếu do phát hành trái phiếu nhiều hơn để đầu tư hạ tầng và các dự án công khác. Các địa phương cũng đẩy mạnh phát hành trái phiếu nhằm thay thế phần “nợ ẩn” nằm trong các công cụ huy động vốn ngoài ngân sách.

Theo phân tích của NIFD, không chỉ nợ khu vực chính phủ tăng mà tăng trưởng kinh tế danh nghĩa yếu cũng kéo tỷ lệ nợ lên cao. Áp lực giảm phát gia tăng, thể hiện ở việc chỉ số điều chỉnh GDP (GDP deflator) - thước đo mức thay đổi mặt bằng giá trong nền kinh tế - liên tục ở mức âm, tức mặt bằng giá giảm hoặc tăng rất yếu.

Bức tranh này cho thấy quy mô nền kinh tế tăng chậm hơn tốc độ gia tăng của nợ, khiến tỷ lệ nợ tiếp tục đi lên. Trong khi khu vực chính phủ vẫn đẩy mạnh vay qua kênh trái phiếu, các hộ gia đình và doanh nghiệp có xu hướng thận trọng hơn với việc vay mới.

Vào cuối quý 3/2025, tỷ lệ nợ hộ gia đình trên GDP tại Trung Quốc ở mức 60,4%, giảm 0,7 điểm phần trăm so với quý trước. Tổng dư nợ của khu vực này cũng giảm trong cùng kỳ, đánh dấu lần giảm đầu tiên trong chuỗi dữ liệu được công bố từ năm 1995.

Trong khi giá nhà tại Trung Quốc chưa cho thấy dấu hiệu tạo đáy, ngày càng nhiều người bán căn nhà thứ hai và các bất động sản đầu tư khác để trả bớt khoản vay mua nhà chính. Nhu cầu mua căn hộ vẫn trầm lắng.

Ở khu vực doanh nghiệp, tỷ lệ nợ trên GDP vẫn cao, ở mức 174,4% vào cuối quý 3, nhưng chỉ tăng thêm 0,4 điểm phần trăm so với quý 2. Việc chính phủ triển khai một số biện pháp nhằm kiềm chế cạnh tranh giảm giá quá mức ở một số lĩnh vực như xe điện và thép cũng góp phần kìm hãm đà tăng nợ của khu vực này.

Đầu tư tài sản cố định của Trung Quốc - gồm đầu tư xây dựng nhà máy - được dự báo sẽ lần đầu giảm trong năm nay.

Theo dữ liệu từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), tỷ lệ nợ của Trung Quốc đang tiến gần mức của Nhật Bản vào năm 1998 - giai đoạn Nhật Bản chịu cú sốc bất ổn tài chính. Khi đó, GDP danh nghĩa bình quân đầu người của Nhật Bản hơn 32.000 USD, trong khi con số của Trung Quốc năm ngoái khoảng 13.300 USD. Theo tiêu chí của Ngân hàng Thế giới (WB), Trung Quốc đã ở sát ngưỡng gia nhập nhóm nước thu nhập cao trong vài năm gần đây.

Tỷ lệ sinh giảm và dân số già hóa được dự báo làm tăng gánh nặng an sinh xã hội của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Khi chi tiêu ngân sách ngày càng khó cắt giảm hoặc điều chỉnh, dư địa tăng nợ để triển khai các biện pháp kích thích kinh tế của Trung Quốc cũng thu hẹp.

Theo BIS, tỷ lệ nợ trên GDP của Nhật Bản đạt 377,4% vào cuối tháng 6/2025. Dù vẫn ở mức cao trong nhóm các nền kinh tế lớn, tỷ lệ này đã liên tục giảm so với mức đỉnh 422% vào cuối năm 2020.

“Ngoài việc lạm phát giúp tăng tốc độ tăng trưởng GDP danh nghĩa, nguồn thu thuế cải thiện cũng cho phép chính phủ Nhật giảm phát hành trái phiếu, qua đó góp phần kéo tỷ lệ nợ đi xuống”, ông Koji Takeuchi, nhà nghiên cứu cao cấp của Viện nghiên cứu Itochu, nhận xét với tờ báo Nikkei Asia.

Hoài Thu

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/no-gap-ba-lan-gdp-lam-tram-trong-rui-ro-giam-phat-o-trung-quoc.htm