Nỗ lực nâng tầm quản trị công ty

5 giờ trướcBài gốc

Một trái tim dẫn nhịp bền bỉ

Từ năm 2017 đến 2023, điểm số quản trị công ty của Việt Nam trong Thẻ điểm Quản trị Công ty ASEAN (ASEAN Corporate Governance Scorecard - ACGS) liên tục cải thiện. Gần nhất, tại kỳ đánh giá ACGS 2024, Việt Nam lần đầu tiên vượt mốc 60 điểm, với mức điểm bình quân của các doanh nghiệp niêm yết đạt 60,2/130, gấp đôi so với kỳ đánh giá đầu tiên. Nhóm doanh nghiệp dẫn đầu vượt trội so với mặt bằng chung, tiệm cận điểm trung bình khu vực, phản ánh nỗ lực nổi bật của một số doanh nghiệp trong việc áp dụng các chuẩn mực quản trị tiên tiến.

Theo khung ACGS, doanh nghiệp không chỉ tuân thủ pháp luật, mà còn phải chủ động nâng cao tính minh bạch, tăng cường vai trò độc lập của hội đồng quản trị (HĐQT) và nâng hiệu quả hoạt động của các ủy ban. Đây là công cụ so sánh với nhà đầu tư quốc tế, đồng thời khẳng định cam kết quản trị bền vững của doanh nghiệp.

Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết đồng hành cùng các doanh nghiệp niêm yết trong nỗ lực hướng đến mục tiêu nâng tầm quản trị công ty hơn một thập kỷ qua. Ảnh: VLCA

Trong hơn một thập kỷ qua, nỗ lực quản trị công ty tốt của các doanh nghiệp được khích lệ một phần đáng kể bởi Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết (VLCA) do Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HoSE), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), Báo Tài chính - Đầu tư và Dragon Capital đồng tổ chức. Đồng hành cùng thị trường chứng khoán Việt Nam từ năm 2008, VLCA ngày càng lan tỏa ảnh hưởng.

Tại đây, hệ thống quy định, thông lệ và kiến thức quản trị công ty được liên tục hoàn thiện. Từ năm 2014, hạng mục Quản trị công ty chính thức được bổ sung vào VLCA. Năm 2018, Bộ tiêu chí đánh giá quản trị công ty Việt Nam (VCGS) lần đầu được xây dựng, dựa trên nguyên tắc quản trị công ty của OECD, điều chỉnh phù hợp với luật Việt Nam và thực tế doanh nghiệp.

VCGS không chỉ tôn vinh doanh nghiệp thực hành quản trị công ty tốt, mà còn định hướng chiến lược nâng cao tính minh bạch và vị thế thị trường Việt Nam. Tiêu chí VCGS tập trung vào thực hành quản trị hiệu quả, minh bạch, bền vững. Tỷ trọng thực hành tốt tăng từ 30% lên 40% trong các năm gần đây, minh chứng cho tinh thần dẫn dắt doanh nghiệp từ “quản trị tuân thủ” sang “quản trị kiến tạo giá trị”. Việc quản trị không chỉ để đáp ứng quy định, mà còn để tạo ra giá trị dài hạn cho cổ đông, các bên liên quan, cho xã hội và thị trường.

Để thực hiện quản trị công ty tốt, chỉ tuân thủ đúng là không đủ, doanh nghiệp cần áp dụng các thông lệ tốt, vượt lên trên sự tuân thủ để nâng cao mặt bằng quản trị chung của Việt Nam.

Bà Hà Thu Thanh - Chủ tịch HĐQT Viện Thành viên HĐQT Việt Nam

Năm 2024, có 25 doanh nghiệp được vinh danh với các thực hành hiện đại như tổ chức Đại hội đồng cổ đông song ngữ kết hợp trực tiếp và trực tuyến, minh bạch các nghị quyết chưa thực hiện, công bố thông tin môi trường - xã hội - quản trị (ESG) và quản trị rủi ro môi trường - xã hội, tự đánh giá hiệu quả HĐQT.

Thực hiện vai trò dẫn dắt đầy chiến lược của các cơ quan quản lý và tổ chức đồng hành, HoSE vừa vận hành thị trường, vừa đóng vai trò “cầu nối tri thức”, tổ chức diễn đàn, hội thảo về quản trị công ty, ESG và minh bạch thông tin. Hội đồng chung khảo VLCA gồm Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, HoSE, HNX, VSDC, các giáo sư, hiệp hội nghề nghiệp và Báo Tài chính - Đầu tư, với tài trợ của Dragon Capital, đảm bảo đánh giá khách quan. Viện Thành viên HĐQT Việt Nam (VIOD), cùng các chuyên gia từ “Big 4”, đóng góp chuẩn hóa và cải tiến tiêu chí VCGS, giúp doanh nghiệp bám sát luật pháp, đồng thời tiệm cận thông lệ quốc tế.

Sự kết hợp của 3 “mũi nhọn” này biến quản trị công ty thành năng lực cạnh tranh, giúp doanh nghiệp thực hiện chiến lược quản trị công ty và phát triển bền vững, nuôi dưỡng niềm tin nhà đầu tư và giá trị thị trường.

Đằng sau “quả ngọt” trong hoạt động quản trị công ty tại các doanh nghiệp niêm yết Việt Nam, có một “trái tim dẫn nhịp” thầm lặng, nhưng đóng vai trò quan trọng. Không chỉ là hệ thống các quy định, mà còn gồm thông lệ và kiến thức chuyên sâu về quản trị công ty, được thiết kế, dẫn dắt và liên tục hoàn thiện không ngừng thông qua các kỳ bình chọn doanh nghiệp niêm yết.

Thêm chính sách tuân thủ

Dù có tiến bộ, thực tế, doanh nghiệp Việt vẫn còn khoảng cách so với chuẩn khu vực trong quản trị công ty. Công bố thông tin bằng tiếng Anh còn hạn chế, lần đánh giá ACGS nhiều năm ghi nhận số lượng doanh nghiệp tham gia chấm điểm còn ít hơn 100 đơn vị - số doanh nghiệp được lựa chọn chấm điểm theo quy định.

Tuy vậy, ở kỳ đánh giá năm tới, tình trạng này được kỳ vọng sẽ cải thiện đáng kể. Thông tư số 68/2024/TT-BTC ban hành cuối năm 2024 không chỉ gỡ vướng khi cho phép nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức được đặt mua cổ phiếu không yêu cầu đủ tiền (Non Pre-funding solution - NPS), mà còn đưa ra lộ trình công bố thông tin bằng tiếng Anh. Đây là bước tiến chính sách quan trọng cải thiện khả năng tiếp cận thị trường cho các nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời, nâng cao tính minh bạch trong quản trị doanh nghiệp.

Tới đây, dự thảo Quy chế niêm yết và giao dịch chứng khoán niêm yết do Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VNX) xây dựng cũng sẽ có nhiều điểm mới, hướng đến đầy đủ quản trị thị trường minh bạch, công bằng, dự báo và kỷ luật. Trong đó, hệ thống cảnh báo và kiểm soát giao dịch là một trong các nội dung trọng tâm. VNX thiết lập bộ tiêu chí cảnh báo - kiểm soát - hạn chế - tạm ngừng - đình chỉ giao dịch, dựa trên báo cáo tài chính hợp nhất, ý kiến kiểm toán và mức độ tuân thủ công bố thông tin của doanh nghiệp.

Cơ chế này giúp sàng lọc hàng hóa niêm yết, phát hiện sớm rủi ro và tăng cường tính kỷ luật thị trường. Các cổ phiếu nằm trong diện kiểm soát hoặc hạn chế giao dịch sẽ không đủ điều kiện ký quỹ (margin) - một biện pháp quan trọng nhằm bảo vệ nhà đầu tư, giảm rủi ro hệ thống và củng cố niềm tin vào tính minh bạch của thị trường. Cơ chế cảnh báo không chỉ để xử lý vi phạm, mà còn giúp sàng lọc chất lượng doanh nghiệp.

Về cơ chế công bố thông tin và hậu kiểm, dự thảo yêu cầu chuẩn hóa quy trình doanh nghiệp công bố định kỳ và đột xuất trên hệ thống điện tử. Đồng thời, các sở giao dịch chứng khoán cũng có trách nhiệm phản hồi và cập nhật trạng thái niêm yết theo thời gian thực, qua đó tăng cường giám sát chủ động, ứng dụng công nghệ dữ liệu lớn trong quản trị thị trường.

Với các doanh nghiệp tuân thủ quy định, thậm chí vượt trên tuân thủ, đáp ứng thông lệ tốt, quản trị công ty tốt sẽ bổ sung thêm tấm “hộ chiếu vàng” cho doanh nghiệp khi nhà đầu tư lựa chọn giải ngân, nhất là trong bối cảnh thị trường đứng trước bước chuyển mới về chất và kỳ vọng thu hút dòng vốn quốc tế sau nâng hạng. Những nỗ lực của VLCA và cơ quan quản lý vì vậy không chỉ là sự vinh danh, mà xa hơn, cũng là bước chuẩn bị cần thiết để doanh nghiệp Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới - nơi quản trị tốt trở thành năng lực cạnh tranh cốt lõi.

Quản trị công ty trong khuôn khổ Cuộc bình chọn Doanh nghiệp niêm yết (VLCA) là hạng mục vinh danh dành cho các doanh nghiệp niêm yết trên HoSE và HNX thuộc bộ chỉ số chung VNX Allshare kỳ tháng 4/2025, chia theo nhóm vốn hóa.

Vòng chung khảo năm nay đã chọn ra 107 doanh nghiệp, bao gồm 35 doanh nghiệp vốn hóa lớn, 36 doanh nghiệp vốn hóa vừa và 36 doanh nghiệp vốn hóa nhỏ. Việc chấm điểm tiếp tục dựa trên các tài liệu công bố rộng rãi như báo cáo thường niên, báo cáo quản trị công ty, báo cáo phát triển bền vững, điều lệ, quy chế quản trị, tài liệu họp đại hội đồng cổ đông…

Tùng Linh

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/no-luc-nang-tam-quan-tri-cong-ty-188022-188022.html